Συνέντευξη στη Μάνια Ζούση
Η ανεργία, η απώλεια της εργασίας και η απόλυση, η αναζήτηση νέων τρόπων επιβίωσης και ο σχεδιασμός μιας καινούργιας ζωής και μιας διαφορετικής καθημερινότητας, το σοκ, η αλλαγή, η προσαρμογή, η άρνηση, το περιθώριο και η κατάθλιψη, έννοιες καθημερινές, οικείες, επαναλαμβανόμενες, «γέννησαν» την ιδέα δημιουργίας μιας ιδιότυπης χορωδίας ανέργων, που κάθε Πέμπτη, από τις 16 Μαρτίου, θα τραγουδά τα πάθη της στο Θέατρο Πόρτα.
Πίσω από την ιδέα αυτής της δεκαπενταμελούς Χορωδίας Ανέργων, που είναι ο πρωταγωνιστής μιας μουσικής και θεατρικής performance με αφορμή αληθινές ιστορίες ανθρώπων που αυτοπροσδιορίζονται ως άνεργοι, βρίσκονται η σκηνοθέτις Ελένη Ευθυμίου και ο κινηματογραφιστής Δημήτρης Ζάχος.
«Προσπαθήσαμε μέσα από αυτόν τον αφηγηματικό άξονα για την εργασία, την ανεργία, την απόλυση, που έγιναν στίχοι και τραγούδια, να μιλήσουμε και για τις δικές μας ζωές, παράλληλα με τις ιστορίες όλων αυτών των ανθρώπων που μετέχουν στη χορωδία. Οι άνθρωποι που συμμετέχουν μας ενδιαφέρουν για την εμπειρία της ζωής τους» λέει ο Δημήτρης, που είχε την αρχική ιδέα. Είναι υπεύθυνος για τις ζωντανές προβολές κατά τη διάρκεια της παράστασης και συμμετέχει και ως χορωδός.
«Με προβληματίζει το τι είμαστε πέρα από τη δουλειά μας, με αφορμή πάντα τη δικιά μου ζωή, που ακόμα και στον ύπνο μου δουλεύω» εξηγεί η Ελένη, η οποία ενθουσιάστηκε όταν ο Δημήτρης της μίλησε για την ιδέα.
«Είχα πάντα την ανάγκη να εκφράζομαι μουσικά» λέει «και μου αρέσει η διαδικασία να βρίσκομαι με ανθρώπους που δεν έχουν γνώσεις για κάτι, επομένως το να φτιάχνουμε από κοινού και από το μηδέν πράγματα με γοήτευε πολύ. Έτσι αναζητήσαμε κόσμο που, μέσω της μουσικής, του τραγουδιού, μιας χορωδίας, να βρίσκει διέξοδο κατά κάποιον τρόπο στα όσα τον απασχολούν. Πιστεύω πως έτσι ο καθένας μπορεί να εμπνευστεί προς μια πιο δημιουργική διαδρομή ζωής. Η ανεργία και η εργασία δεν είναι ακριβώς το θέμα της παράστασης, αλλά είναι μια καλή αφορμή να αναλογιστούμε το τι θέλουμε και τι πραγματικά επιθυμούμε» λέει η Ελένη. Και ο Δημήτρης συνεχίζει:
«Αρχίσαμε την έρευνα από τον Νοέμβριο. Είναι δυσεύρετο να βρισκόμαστε ο ένας δίπλα στον άλλον και να τραγουδάμε. Υπάρχει τρομερή ζεστασιά ανάμεσά μας και ελπίζω να υπάρχει και συνέχεια σε αυτό το εγχείρημα που δεν έχει καμία χρηματική υποστήριξη. Ανέβηκα και εγώ στη σκηνή και άρχισα να τραγουδάω μαζί με όλους, χωρίς να έχω γνώσεις για κάτι τέτοιο. Είναι αυτή ακριβώς η στιγμή που παρατηρώ να υποχωρεί το άγχος, το σφίξιμο, το 'κλείδωμα' στον εαυτό μας. Όταν τραγουδάω, νιώθω ότι κάτι με ενώνει με τους γύρω μου» υπογραμμίζει.
Μια παρόμοια περίπτωση χορωδίας είχε ξεπηδήσει από το κίνημα των αγανακτισμένων στην πλατεία της Μαδρίτης, θυμούνται ο Δημήτρης και η Ελένη, και αναφέρουν πως η χορωδία μπορεί να μην άλλαξε τη ζωή των ανθρώπων που συμμετέχουν σε αυτή, αλλά σίγουρα τους την ομόρφυνε.
Οι άνεργοι... τραγουδούν ακόμα
Η Ευαγγελία Μαργαρίτη, μία εκ των 15 χορωδών, μιλάει για “Ένα πολύ ενδιαφέρον και ιδιότυπο εγχείρημα με ένα ετερόκλητο πλήθος που καταφέρνει να γίνει ομάδα και να μοιραστεί διαφορετικές εμπειρίες”.
Για «μια τεράστια παρέα» μιλάει και η Ιωάννα Κωνσταντινίδη, αρχιτέκτονας με μεταπτυχιακό και διδακτορικό και ημιαπασχολούμενη, όπως αυτοπροσδιορίζεται. «Η μουσική ήταν το μεράκι μου. Έτσι ξεκίνησαν όλα» λέει και εξηγεί τον τρόπο εργασίας. «Είχε πολλή χάρη όλο αυτό που κάναμε, γράφαμε σε ένα μπλοκάκι μια ιστορία κάθε φορά και η Ελένη έπαιρνε τις σημειώσεις μας και πάνω σε αυτές έγραφε στίχους και μουσική. Έτσι δημιουργήθηκε μια σειρά από τραγούδια που τα τραγουδά μια χορωδία, η οποία αποτελείται από ένα παρά πολύ ετερόκλητο πλήθος, που έχει όμως πολύ ενδιαφέρον, καθώς καταφέρνει να γίνει ομάδα».
Η Ιωάννα παρατηρεί ότι «ο κόσμος, παρ' όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, είναι συγκινητικό πώς βρίσκει χώρο για την τέχνη και την ομορφιά. Με συγκλόνισε αυτό. Συνάντησα ανθρώπους σε χειρότερη θέση από εμένα που δεν το βάζουν κάτω αν και κοινωνικά είναι πιο ευάλωτοι. Τα καταφέρνουν καλύτερα από εμένα με τα μεταπτυχιακά και τα διδακτορικά, που δεν βρίσκω πλέον δουλειά στο αντικείμενό μου».
Αυτοί που δεν ήξεραν ότι τραγουδάνε και αγνοούσαν το χάρισμα που διέθεταν είναι οι καλύτεροι, παραδέχεται η Ελένη Ευθυμίου, που έχει όλον, τον συντονισμό και την επιμέλεια της χορωδίας επί σκηνής.
«Ξεκινήσαμε από φίλους και γνωστούς, το είπαμε από στόμα σε στόμα, τοιχοκολλήσαμε και κάποιες ανακοινώσεις σε γραφεία του ΟΑΕΔ και ζητήσαμε και τη συμβολή του περιοδικού δρόμου 'Σχεδία'. Η ομάδα που συγκεντρώθηκε είναι τελείως ετερόκλητη. Υπάρχουν άνεργοι, πρώην άστεγοι και άλλοι που βρίσκονται στο μεταβατικό στάδιο. Ωστόσο, όλα αυτά περνούν συνειρμικά στην παράσταση, η οποία δεν έχει τόσο πολύ τον χαρακτήρα του ντοκιμαντέρ ούτε της δραματοθεραπείας. Όλοι, κοινό και συμμετέχοντες, βλέπουμε μια ιστορία που μας αφορά πολύ. Ωστόσο, η παράσταση δεν είναι καταγγελία, δεν κάνει επιστημονική ανάλυση και τεκμηρίωση της έννοιας ανεργία. Αυτό που κάνει είναι να θέτει το ερώτημα προς όλους πώς μπορούμε να είμαστε μαζί και να νιώθουμε καλύτερα. Και αυτό είναι κάτι που το έχει πετύχει η Χορωδία ανέργων. Διαφορετικοί άνθρωποι που συναντήθηκαν, έγιναν ομάδα, συνυπήρξαν, δούλεψαν, αγαπήθηκαν. Βρέθηκα με ανθρώπους που δεν θα αγκαλιαζόμουν ποτέ στη ζωή μου και τώρα είμαστε συνέχεια μαζί. Ανθρώπους που, εκτός από τα προτερήματα αγαπάμε ακόμα και τα ελαττώματά τους».
Στη σκηνή του θεάτρου συνυπάρχει η χορωδία και παράλληλα μια ζωντανή κινηματογραφική προβολή, σε παρόντα χρόνο, βασισμένη πάνω σε λήψεις μικροαντικειμένων των χορωδών, όπως κάρτες ανεργίας και σημειωματάρια, σφραγίδες και αποκόμματα, αποδείξεις και μπλοκ παροχής υπηρεσιών, φωτογραφίες, άλμπουμ. Κάτι σαν «αυτοσχέδιο σχόλιο», όπως το χαρακτηρίζει ο Δημήτρης.
«Δουλεύουμε με μινιατούρες, σε ένα σκηνικό μικρής κλίμακας που προβάλλεται σε παράλληλη αφήγηση με τη χορωδία. Η αναλογία και η αναφορά θυμίζουν λίγο θέατρο σκιών ή κουκλοθέατρο, ο άξονας ωστόσο είναι κινηματογραφικός, είναι σαν ένα πείραμα».
Χορωδία Ανέργων: Αντώνης Αγγελάκης, Δημήτρης Αμπατζής, Μιχάλης Αρφάνης, Στεφανία Γώγου Πούλου, Ελένη Ευθυμίου, Δημήτρης Ζάχος, Αναστασία Καριοφύλλη, Κωνσταντίνος Κόλλιας, Ιωάννα Κωνσταντινίδη, Ναυσικά Μακράκη, Αλέξης Μανικάκης, Ευαγγελία Μαργαρίτη, Στέλιος Οικονομίδης, Ισμήνη Οικονόμου, Ευανθία Σιδέρη, Αντώνης Σούκερας, Ιουλία Συμεωνίδου
