Ήταν από τις πρώτες που από πολύ μικρή ηλικία τραγούδησε στη γλώσσα των Ρομά, τους οποίους και υπερασπίστηκε πάνω από πενήντα χρόνια, αγωνιζόμενη σθεναρά κατά του ρατσισμού και των κάθε είδους προκαταλήψεων.
Η Έσμα Ρετζέποβα, που πέθανε την Κυριακή στα Σκόπια, σε ηλικία 73 ετών, ύστερα από σύντομη ασθένεια, κέρδισε το πρώτο της βραβείο σ' έναν ραδιοφωνικό διαγωνισμό, σε ηλικία μόλις 14 ετών, βάζοντας τα θεμέλια για μια σημαντική καριέρα που θα ακολουθούσε, η οποία και της χάρισε τον τίτλο “αηδόνι” και τον χαρακτηρισμό “βασίλισσα” της τσιγγάνικης μουσικής των Βαλκανίων.
Η Ρετζέποβα ήταν γνωστή επίσης για τον αγώνα που έδινε για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών Ρομά, ενώ την αποκάλεσαν και "δεύτερη μητέρα Τερέζα", καθώς μαζί με τον σύζυγό της και μουσικό Στέβο Τεοντοσίεφσκι περιέθαλψαν τουλάχιστον πενήντα παιδιά. Γι' αυτή της τη δράση προτάθηκε τρεις φορές για το Νόμπελ Ειρήνης. Είχε επίσης εκλεγεί δύο φορές δημοτική σύμβουλος στον Δήμο Σκοπίων.
Από κοινού με τον Τεοντοσίεφσκι κατόρθωσαν να εντάξουν τη μουσική των Ρομά στο γιουγκοσλαβικό ραδιόφωνο. Μετά τον θάνατο του συζύγου της, το 1997, η Ρετζέποβα ακολούθησε μια πιο σύγχρονη προσέγγιση της μουσικής, μέσα από συνεργασίες με νεότερους σε ηλικία μουσικούς. Αποτέλεσμα αυτών των συνεργασιών ήταν και η παρουσία της, το 2013, στη Eurovision, όπου εκπροσώπησε τη χώρα της.
