Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
12ες ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ / Ο «Δον Κιχώτης» προχωρεί
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

12ες ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ / Ο «Δον Κιχώτης» προχωρεί

L'ANIMA

Του Κυριάκου Π. Λουκάκου

Aπό τις 21 Απριλίου έως τις 12 Ιουνίου εξαπλώθηκαν οι 12ες Ελληνικές Μουσικές Γιορτές (εφεξής ΕΜΓ), η ηρωική όσο και αξιόλογη διοργάνωση που εξαρχής έχει εμψυχώσει και ενορχηστρώσει με ακατάβλητο ζήλο ο εμβληματικός εισηγητής της λόγιας εθνικής μας μουσικής και επί σειρά ετών αρχιμουσικός της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών Βύρων Φιδετζής. Για όσους γνωρίζουν τον ίδιο και το όραμά του, ο αυτοχαρακτηρισμός του ως Δον Κιχώτη, στο προλογικό σημείωμα του πλούσιου συνοδευτικού τόμου του κύκλου συναυλιών, ενεργοποιεί ποικίλους πικρούς συνειρμούς με αφετηρία το πρωτότυπο του Θερβάντες. Η διαπίστωσή αυτή, ωστόσο, όχι μόνο δεν υποτιμά τη δική του αυταπάρνηση, αλλά αντιθέτως οφείλει να γίνει αντιληπτή ως καταγγελτική κραυγή διαμαρτυρίας έναντι των εν γένει διηνεκώς κρατούντων στα πολιτιστικά μας πράγματα. Όσοι λάβαμε έστω και στοιχειώδη γνώση των οργανωτικών δυσχερειών και της επισφάλειας που αντιμετώπισε η διοργάνωση καλούμεθα ως μάρτυρες σε μια από μακρού και εισέτι εκκρεμή «δίκη» θεσμών και υπευθύνων τους, η επί της οποίας αποδεικτική διαδικασία, πάντως, επιφυλάσσει και εύσημα, ιδίως στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων και το Ωδείο Αθηνών που άθροισαν δυνάμεις για ορισμένα αποκαλυπτικά καλλιτεχνικά γεγονότα.

Τον κύκλο των ΕΜΓ εγκαινίασε συναυλία έργων μουσικής δωματίου Ελλήνων συνθετών για το κουαρτέτο εγχόρδων στην Αίθουσα Γιάννης Βακαρέλλης του Ωδείου Αθηνών, η οποία σηματοδότησε ακόμη μια συμβολή του σχηματισμού LAnima (Στέλλα Τσάνη και Μπρουνίλντα - Ευγενία Μάλο - βιολί, Ηλίας Σδούκος - βιόλα και Λευκή Κολοβού - βιολοντσέλο) στην υπόθεση της ελληνικής μουσικής. Ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε η τριμερής σύνθεση «Ασκήσεις ύφους ΙΙ» (2015) του Μιχάλη Γρηγορίου (*1947) σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση το εσπέρας της 21ης Απριλίου. Ακόμη και χωρίς το εισαγωγικό κείμενο του συνθέτη, η ανάκληση ενός mode surannée ήταν προφανής στη νοσταλγική τονική γραφή, με πλούσιο και προσιτό λυρισμό, τον οποίο ενστερνίστηκαν απόλυτα οι μουσικοί, έστω κι αν έτσι αισθανθήκαμε να φαλκιδεύεται σε κάποιο βαθμό η αγωγική ένδειξη του αρχικού vivace. Μεγάλης εσωτερικότητας και με ένα χατζιδακικό άγγιγμα και το ενδιάμεσο lento, αναστοχαστικό ενός παρελθόντος ωραιοποιημένου από την απόσταση της βίωσής του και με κινηματογραφική λειτουργικότητα στο «άχθος αρούρης» που το διέτρεχε. Συγκρατημένο και το τελικό animato, ομοίως αιχμάλωτο του άλγους των αναμνήσεων και υπάκουο στη ρετρό αισθητική τού ύφους, αν και όχι άμοιρο ορισμένης μακρηγορίας.

Η καταλληλότητα της αίθουσας για μουσική δωματίου αποδείχθηκε και κατά την εκτέλεση του επίσης -τριμερούς- Κουαρτέτου σε λα ελάσσονα (1930) του Αντίοχου Ευαγγελάτου (1903 - 1981). Με μουσικό ιδίωμα προσωπικού ύφους, σε αυτή τη μεταβατική φάση της ιστορίας, ο μαθητής του Μαξ Ρέγκερ επιχειρεί να εμπλουτίσει την κλασική φόρμα. Δέσμιος της λαγνείας τού όγκου που χαρακτηρίζει την εποχή, ο συνθέτης επιτυγχάνει μακρές μουσικές αλληλουχίες έντονου λυρισμού και χειμαρρώδους διάθεσης, χωρίς χάσματα στην ανάπτυξή τους, χάνεται, ωστόσο, σε ένα ατέρμον καταληκτικό allegro con fuoco περιστασιακού μόνο ενδιαφέροντος.

Με μια -ωσαύτως τριμερή- παραγγελία του Φιδετζή από τη γραφίδα του Ιωσήφ Παπαδάτου (*1960), υπό τον τίτλο «Αρκαδία» (2015/16), εγκαινιάστηκε το β’ μέρος της γενναιόδωρης αυτής εκδήλωσης, με μια βαθυβίωτη ελεγεία του βιολοντσέλου να σφραγίζει το κεντρικό τμήμα του γ’ μέρους πριν από την πυρετώδη κατάληξη.

Αντικλίμακα, μολαταύτα, αποτέλεσε η πλέον εκτεταμένη σύνθεση της βραδιάς, το 2ο και τελευταίο κουαρτέτο (1906/7) του Βασιλείου Καλαφάτη (1869 - 1942), σημαντικού αμφιθαλούς Έλληνα της Διασποράς από την Ευπατόρια της Κριμαίας, μαθητή του Ν. Ρίμσκυ - Κόρσακοφ και δασκάλου του Ίγκορ Στραβίνσκυ στο Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης. Το διεξοδικό εισαγωγικό σημείωμα της δρος Στανιμήρα Ντεμερτζίεβα υποδηλώνει την πολύτιμη δουλειά βάσης του Ιονίου Πανεπιστημίου για την επίτευξη της εκτέλεσης αυτού του κλασικά δομημένου, τετραμερούς κουαρτέτου με τη «συμμετρία και την αυστηρά τετραγωνισμένη δομή». Σε πείσμα, όμως, της μουσικολογικής αποτίμησής του και της αφοσιωμένης ερμηνείας του από τους L' Anima, το έργο αντιληφθήκαμε ως εσωτερικά ασύνδετο, χωρίς εκπλήξεις, φλύαρο και μάλλον σχολαστικό στην πραγμάτωση των αναμφισβήτητα ενημερωμένων και μορφολογικά φιλόδοξων προθέσεών του. Το ακούσαμε, όμως, και αυτό είναι πρωτίστως που μετράει...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL