Του Κυριάκου Π. Λουκάκου
Εκφράζουμε ανυπόκριτη ευγνωμοσύνη για την αίσθηση εστίασης στη σοβαρότητα προθέσεων και αποτελέσματος που αποκομίσαμε από την επίσκεψή μας, έστω και για 3 μόνον από τις συνολικά 8 συναυλίες της, στη μουσική εβδομάδα, την οποία, κάθε άνοιξη τα τελευταία χρόνια, οργανώνει και προσφέρει, με ελεύθερη είσοδο στην έδρα του, το «Κοινωφελές Ίδρυμα Νικολάου & Ελένης Πορφυρογένη», στην παραθαλάσσια Αγριά του Βόλου. Εν πρώτοις, όμως, μια απαραίτητη ιστορική αναφορά με πρωταγωνιστές 2 αδέλφια που ακολούθησαν αποκλίνουσες πορείες στη δίνη μιας μεγάλης σύγκρουσης. Ο δικηγόρος Μιλτιάδης Πορφυρογένης (Αγριά 1903 - Πράγα 1958) αναδείχθηκε σε βουλευτή και ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, συμμετείχε ως υπουργός Εργασίας στη μεταπολεμική κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου και ορίσθηκε υπουργός Δικαιοσύνης στη λεγόμενη «κυβέρνηση του βουνού», προτού ακολουθήσει τον δρόμο των ηττημένων και εγκατασταθεί στην Τσεχοσλοβακία, όπου και απεβίωσε εξόριστος και περιθωριοποιημένος μέσα στο ίδιο του το κόμμα.. Ο πρεσβύτερος αδελφός του Νικόλαος (Αγριά 1901 - Λοζάνη 1984) αναδείχθηκε σε στέλεχος της Εθνικής Τραπέζης και σε πρώτο πρόεδρο της ΕΤΒΑ, προτού -και λόγοι υγείας- τον οδηγήσουν, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, να εγκατασταθεί στην Ελβετία, όπου και έζησε μέχρι τον θάνατό του. Στα 1978 ίδρυσε το φερώνυμο Ίδρυμα, που διαχειρίζεται μέχρι σήμερα, διακριτικά αλλά δραστήρια, η γεννημένη στην Πράγα ανεψιά του Κατερίνα Πορφυρογένη.
Με βάση τα δεδομένα αυτά, λοιπόν, που βοούν για μεταφορά στη μεγάλη οθόνη, όποιος υπολάβει ότι το ιστορικό παρελθόν σηματοδοτεί τη μουσική εβδομάδα της Αγριάς απατάται. Με τη σφραγίδα της κοσμοπολίτικης απλότητας της πολύγλωσσης οικοδέσποινάς του, ο θεσμός επιστρατεύει νέους ως επί το πολύ, και πάντως εκλεκτούς, Έλληνες και ξένους μουσικούς για ένα πρόγραμμα απαιτητικά διαρθρωμένο που εκτελείται με πρωτόγνωρους όρους σοβαρότητας αντιμετώπισης της μουσικής υπό τη σχολαστική επίβλεψη του καλλιτεχνικού διευθυντή Ντίνου Μαστρογιάννη, ο οποίος και εισάγει τις βραδιές από μικροφώνου επιδιώκοντας παραλλήλως και ρόλο παιδευτικό του κοινού τους, με την καλλιέργεια αγωγής παρακολούθησης των εκδηλώσεων.
Αν και με λύπη απωλέσαμε την εναρκτήρια συναυλία της Παιδικής Χορωδίας της Ρουμανικής Ραδιοφωνίας, με την «A Ceremony of Carols» του Μπέντζαμιν Μπρίττεν, αποζημιωθήκαμε, λίγο μετά την άφιξή μας (27/03), με ένα εντυπωσιακό ρεσιτάλ πιάνου από τον Aleksandar Serdar. Αφού ήχησε τελετουργικά το «τρίτο κουδούνι» και με ορεκτικό μια γεμάτη προσωπικότητα Chaconne σε σολ μείζονα του G.F.Haendel, ο διεθνούς φήμης Σέρβος δεξιοτέχνης κυριολεκτικά εφόρμησε στην γνωστότερη υπό τον παράτιτλο «Appassionata» 23η σονάτα του L.v.Beethoven, αναδεικνύοντας εντυπωσιακά την αγωγική ένδειξη con moto της β' κίνησης και προετοιμάζοντας με επίφοβη μπετοβενική οργή και πολυφωνική κυριαρχία ένα υπερταχύ τελικό presto. Δυναμισμός, αλλά και ατμόσφαιρα χαρακτήριζαν την 1η και 4η μπαλάντα του Fr. Chopin, που ολοκλήρωσαν το επίσημο πρόγραμμα, ενώ ακόμη και το δημοφιλές βαλς του ιδίου συνθέτη, που ακολούθησε ως αντίδωρο των επευφημιών, ανίχνευσε μιαν ένταση λανθάνοντος ψυχαναγκασμού πίσω από την Salonmusik πρόσοψη αυτής της μουσικής.
Γεγονός αποτέλεσε, το επόμενο βράδυ, η παρουσίαση του εξαιρετικά απαιτητικού «Κουαρτέτου για το τέλος του χρόνου», σύνθεσης του Olivier Messiaen με υπόβαθρο την Αποκάλυψη του Ιωάννου, η οποία προέκυψε και πρωτοπαρουσιάσθηκε (1941) υπό όντως «αποκαλυπτικές» συνθήκες κράτησης του συνθέτη και των εκτελεστών στο γερμανικό στρατόπεδο συγκεντρώσεως Stalag VIII-A, πλησίον του Görlitz. Η ευθύβολη απλότητα της εισαγωγικής παρουσίασης του έργου από την αναπλ. καθηγήτρια Μουσικολογίας του Παν/μίου Μπόοουλινγκ Γκρην του Οχάιο, δρα Ευτυχία Παπανικολάου, καθώς και η υψηλής ακρίβειας και μουσικότητας ερμηνεία από 3 εκλεκτούς Σλοβένους μουσικούς (Andrei Zupan - κλαρινέτο, Volodia Balzalorsky - βιολί και Karmen Pečar Koritnik - τσέλο), πλαισιωμένους με ασφάλεια από τη Γιαπωνέζα πιανίστρια Saori Haji, κυριολεκτικά καθήλωσαν ένα πολυάριθμο κοινό με πολλά παιδιά στη σύνθεσή του.
Ευρηματικό πρόγραμμα μουσικής δωματίου μάς επιφύλασσε και η 3η συναυλία που παρακολουθήσαμε (29/03). Μετά από μιαν ελλιπώς προετοιμασμένη ανάγνωση του απατηλού κουαρτέτου με πιάνο σε σολ ελάσσονα του W.A. Mozart, οι μουσικοί (η παθιασμένη Ολλανδέζα Lisa Jacobs - βιολί, ο δυναμικός Driton Gaxha από τη FYROM - βιόλα, ο πληθωρικός τσελίστας Μιλτιάδης Κασσάρας και ο χαμηλότερου προφίλ Ιταλός πιανίστας Davide Milone) μάς επιφύλαξαν μια χειμαρρώδη απόδοση του κουιντέτου για κόρνο και πνευστά έργ. 16 του Μπετόβεν, σε μεταγραφή του ιδίου. Στον σχηματισμό προστέθηκε και η βιολονίστα Jovana Ralić (από τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη) για το κουιντέτο με πιάνο αρ. 2 (H. 298, Ν. Υόρκη 1944) του Bohuslav Martinů (1890-1959), έργο περισσότερο ενδιαφέρον στις πρώτες 2 κινήσεις του και μάλλον ετερόκλητο και επαναληπτικό στις 2 τελευταίες, παρά τη γεμάτη πεποίθηση συνηγορία των δεξιοτεχνών που το υπερασπίσθηκαν. Εν κατακλείδι, μια όαση υπεύθυνης δουλειάς, άξια ολόπλευρης στήριξης, σε μιαν Ελλάδα που μιλά πολύ και πράττει λίγο. Εύγε σε όλους!
