Του Κυριάκου Π. Λουκάκου
Δεν απαιτείται η επισήμανση άλλων, προκειμένου να παραδεχθούμε το έλλειμμα παρουσίας μας σε χώρους λιγότερο κεντρικούς από εκείνους που οι ίδιοι αντιλαμβανόμαστε ως «χώρους κορμού» για τον βασικό fundus του λόγιου μουσικού ακροάματος.
Ως τέτοιοι, ακόμη και στατιστικά, αναδεικνύονται στα κείμενά μας κατ' εξοχήν η Εθνική Λυρική Σκηνή και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το τελευταίο τόσον ως φορέας ενός αναντικατάστατου και ήδη καταγεγραμμένου -ιστορικά και στη συνείδηση του κοινού του- αυτοτελούς καλλιτεχνικού προγραμματισμού όσο και ως έδρα των δύο σημαντικότερων ορχηστρών της χώρας, της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών και της «Καμεράτα».
Αραιή παραμένει, αντιθέτως, η παρουσία μας σε άλλους χώρους, αν και τη διεκδικούν με οίστρο και συνέπεια, όπως επί δεκαετίες ήδη, το Διεθνές Καλλιτεχνικό Κέντρο Athenaeum, στη φιλόξενη αίθουσα του οποίου, επί της οδού Αδριανού 3, με το περίπου αυτονόητο όνομα «La Divina», οδηγηθήκαμε ακολουθώντας μιαν αξιόπιστη, όπως αποδείχθηκε, «μυστική συμβουλή» για ένα Liederabend υπό την αιγίδα του Διεθνούς Μουσικού Σωματείου «Gina Bachauer».
Πρωταγωνίστρια του γεγονότος η Βάσια Αλάτη (γεν. 1992), μια νεαρή και εισέτι εκπαιδευόμενη υψίφωνος, με προϋποθέσεις χαρίσματος, ωστόσο, που της διασφάλισαν ήδη θέση στον τελικό γύρο του διεθνούς διαγωνισμού τραγουδιού «Otto Edelmann» του έτους 2014, υπό την εκπαιδευτική και γενική καθοδήγηση της ήδη επαρκώς ανεγνωρισμένης -και από τη στήλη αυτή- υψιφώνου και παιδαγωγού Ιουλίας Τρούσσα. Η τελευταία υπήρξε συναυτουργός και στην επιλογή του εξαιρετικού προγράμματος της βραδιάς, που, με μια σημαντική εξαίρεση, συνδύασε ευρηματικότητα και καταλληλότητα για την ιδιοσυστασία της φωνής και το στάδιο ωριμότητας της καλλιτέχνιδας.
Πραγματική αποκάλυψη υπήρξαν για τον συγκεκριμένο ακροατή οι τρεις μελωδίες του Φέλιξ Μέντελσον - Μπαρτόλντυ που εγκαινίασαν το ρεσιτάλ, εν πρώτοις μια ακόμη «Suleika» (έργ. 34 αρ. 4), ελεγειακής οικονομίας και άξια μεγαλύτερης δημοφιλίας στο κοινό του είδους, ιδίως όταν ερμηνεύεται από μια φωνή με τη δροσιά και τη διαύγεια εαρινού λυκαυγούς, με άμεμπτο λεγκάτο, φωτοσκιάσεις στη φραστική και ήδη αξιοπρεπή εκφορά της γερμανικής.
Εξαιρετικά ενδιαφέρων και ο «Νέος έρωτας» (Neue Liebe, έργ. 19 αρ. 4), με όλο το καρδιοχτύπι της ερωτικής αδημονίας στη μουσική, απαιτητικό τόσο για τη σοπράνο όσο και για τον πιανίστα, εν προκειμένω τον ήδη επαρκώς έμπειρο στο είδος Θάνο Μαργέτη, συνοδό της Τρούσσα στο μνημειώδες ρεσιτάλ της του παρελθόντος Οκτωβρίου.
Τον Μέντελσον από την πλέον ισχυρή πλευρά του αποκάλυψε και το δαιμονικό «Τραγούδι των μαγισσών» (Hexenlied, έργ. 8 αρ. 8) με ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα, συν τοις άλλοις, και την πιανιστική γραφή. Γνωστότερα στο κοινό τα λίντερ του Φραντς Σούμπερτ που ακολούθησαν: Στη δυσχερέστατη «Μαργαρίτα στο ροδάνι» (Gretchen am Spinnrade, αρ. κατ. Deutsch 118) απολαύσαμε την παρθενικότητα του φωνητικού χαρακτήρα, τη θαυμάσια αποκλιμάκωση μετά την οργασμική αναφορά του φιλιού, την ηχοχρωματικά θλιμμένη κατάληξη, τόσο ταιριαστή με τον ποιητικό λόγο του Γκαίτε.
Αντίστοιχος ερμηνευτικός συντονισμός σημειώθηκε και με την ουτοπική διάσταση του «Ανοιξιάτικου ονείρου» (Frühlingstraum) από τον κύκλο «Το χειμωνιάτικο ταξείδι», με τις συνεχείς εναλλαγές ανάμεσα στο όνειρο και τον εφιάλτη να αποβαίνουν ακόμη πιο ανατριχιαστικές από μια τόσο νεανική και διάφανη γυναικεία φωνή. Με τον καιρό η Αλάτη θα αισθανθεί πιο άνετα και στον «Ανήσυχο έρωτα» (Rastlose Liebe, D. 138) που εδώ ήχησε περισσότερο «ανήσυχος» και λιγότερο «έρωτας».
Τρεις αποδόσεις εξαιρετικής γραμμής (αρ. 1, 3 και 6) από τον «Κύκλο τραγουδιών» (Liederkreis, έργ. 39) του Ρόμπερτ Σούμαν ολοκλήρωσαν το πρώτο μέρος της συναυλίας. Μετά το διάλειμμα ο χρόνος αφιερώθηκε εξ ολοκλήρου στον Ρίχαρντ Στράους, όχι όμως με περιορισμό σε σελίδες όπως το εναρκτήριο «Breit' über mein Haupt» (έργ. 19 αρ. 2), καθώς και το αρ. 3 του ίδιου κύκλου, που αποτέλεσαν tour de force για την κουλτούρα του σιγανού τραγουδιού της νέας και τη μεθυστική messa di voce ή στις «Schlagende Herzen» (έργ. 29 αρ.2) με την αλησμόνητη παραλληλία μειδιάματος έκφρασης του προσώπου και της φωνής.
Για το φινάλε η Αλάτη αποτόλμησε -αψήφιστα- τα εντελώς ακατάλληλα για την ίδια «4 τελευταία τραγούδια» (4 letzte Lieder) του συνθέτη, έναν κύκλο για τον οποίο όχι μόνον δεν ήταν ακόμη προσωπικά ώριμη, αλλά και που πιθανόν να παραμείνει διηνεκές ζητούμενο για τη φωνή της σε όλη την προοπτική της σημαντικής σταδιοδρομίας, την οποία ευχόμαστε να επιτύχει.
Όρος της επιτυχίας αυτής, όμως, και δη απαράβατος, είναι ο διαρκής σεβασμός των ορίων του πολύτιμου κεφαλαίου της φωνής. Αυτός μόνος εγγυάται διάρκεια, καθιέρωση και ωρίμανση, αλλά και την προστασία των ευάλωτων δυνατοτήτων της στην κολορατούρα που τόσο μας άγγιξαν στο ανκόρ «Μοσχοβολούν οι πασχαλιές» από τη γραφίδα του άδικα λησμονημένου σήμερα Γιώργου Γεωργιάδη, παρεμπιπτόντως αφιερωμένο από τον συνθέτη του στην αλησμόνητη Μιρεΐγ Φλερύ! Καλό δρόμο...
