Μουσικός, γνωστός αρχικά ως ντράμερ και στιχουργός των Ενδελέχεια και στη συνέχεια σαν δημιουργός μα και ερμηνευτής πλέον των τραγουδιών του με το προσωπικό του σχήμα Ευδαίμονες, αλλά και συγγραφέας ο Δημήτρης Μηττσοτάκης είναι όμως ταυτόχρονα και ένα δρων κοινωνικό και γι' αυτό αναπόφευκτα και πολιτικό υποκείμενο. Και σαν τέτοιο οι βασανισμένες απόψεις του για τις επιπτώσεις στην μουσική και τον πολιτισμό και για τις άλλες οδυνηρές συνέπειες που έχει επιφέρει στην χώρα μας η εποχή των Μνημονίων είναι τουλάχιστον χρήσιμες και αξίζει να καταγραφούν.
Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα
Τι μεσολάβησε για εσένα – εκτός από την έκδοση του τελευταίου βιβλίου σου - από την κυκλοφορία του «Ο Μπερντές» μέχρι σήμερα;
Ένας αριθμός εμφανίσεων με τους Ευδαίμονες, κυρίως με το ακουστικό σχήμα τους, ηχογραφήσεις οι οποίες συνεχίζονται στο σπίτι ενός φίλου, γνωστού μουσικού και τραγουδιστή, με τον οποίο καταγράφουμε μια εργασία με έντεκα νέα τραγούδια, σειρές εκδηλώσεων με τους μαθητές μου από το ΚΕΘΕΑ Διάβαση με τους οποίους και ηχογραφούμε ένα CD με τραγούδια από τις περυσινές μας εκδηλώσεις και η δημιουργία του σχήματος Ρε Καντίνι που ασχολείται με το έργο του Βασίλη Τσιτσάνη.
Μίλησε μου λίγο για το νέο σου βιβλίο. Ποια ήταν η έμπνευση του, ποιες οι διαφορές από τα προηγούμενα σου και γιατί αυτή την φορά επέλεξες να το γράψεις από κοινού με κάποιον άλλο;
Έμπνευση για το «Υπόγειος» υπήρξε η σημερινή Αθήνα του Μνημονίου. Η συγγραφή του βιβλίου ξεκίνησε περισσότερο σαν ένα ιντερνετικό παιχνίδι με τον φίλο μου Αλέξανδρο Σικιαρίδ, ο οποίος ζει στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ήταν ένα λογοτεχνικό πινγκ - πονγκ με κείμενα που πηγαινοέρχονταν και περνούσαν το Αιγαίο πολλές φορές κάθε ημέρα για τέσσερις – πέντε μήνες. Τα διαλογικά μέρη γράφονταν on line, απλά μοιράζαμε τους ρόλους. Δεν έχει μεγάλες διαφορές με τα δύο προηγούμενα βιβλία μου, τουλάχιστον υφολογικά, κυριαρχεί και εδώ το μαύρο χιούμορ και ο ρεαλισμός. Το έγραψα μαζί με τον Αλέξανδρο γιατί ήθελα να δω πώς θα είναι μια τέτοια συνεργασία και για να σπάσω το θλιβερό «η μοναξιά του συγγραφέα».
Δισκογραφικά δεν έχεις ετοιμάσει καινούργιο υλικό από την εποχή του «Ο Μπερντές» ή απλά δεν σου επιτρέπει η κατάρρευση της εγχώριας δισκογραφίας να το κυκλοφορήσεις;
Το «Ο Μπερντές» κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2012, δεν έχει περάσει τόσος καιρός από τότε. Τώρα κάτι ετοιμάζω όπως προανέφερα αλλά όχι σε επαγγελματικό στούντιο μα σε οικιακό. Ίσως πάμε σε στούντιο φίλου για την ηχογράφηση των φωνών και την τελική επεξεργασία, μίξη κ.λπ. Δεν ξέρω αν και πως θα κυκλοφορήσει, πάντως ηχογραφούμε.
Αυτό τον καιρό παρουσιάζεις παράλληλα δύο διαφορετικά προγράμματα, ένα με τα δικά σου τραγούδια με τους Ευδαίμονες και ένα άλλο με τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη. Πώς και γιατί προέκυψε το δεύτερο;
Με το ρεμπέτικο ασχολήθηκα από νεαρή ηλικία, πολύ πριν τους Ενδελέχεια. Είχαμε τότε μια κομπανία με τον αδελφό μου και κάποιους φίλους που λεγόταν Μονολιθική. Πρόσφατα παρουσίασα σε έναν πολιτιστικό σύλλογο μία παράσταση - αφιέρωμα στον Βασίλη Τσιτσάνη και, λόγω του ότι έγινε λεπτομερέστατη εργασία πάνω στις πρώτες ηχογραφήσεις και του ότι απόλαυσα δεόντως το εν λόγω εγχείρημα, θεώρησα καλή ιδέα να το παρουσιάσω κάνα -δυο φορές τον Ιανουάριο σ' ένα αγαπημένο μου στέκι το «Στου Στράτου» στην Κυψέλη, για να το δουν και οι φίλοι μας. Έγινε όμως το αδιαχώρητο με αποτέλεσμα να επαναληφθεί άλλες δυο φορές τον Φεβρουάριο και τώρα θα ξαναγίνει ακόμα δύο τον Μάρτιο.
Το φανταζόσουν αλήθεια ποτέ όταν καθόσουν πίσω από τα ντραμς των Ενδελέχεια ότι κάποτε θα έπαιζες και θα τραγουδούσες τραγούδια του Τσιτσάνη; Είχες ήδη τότε βιώματα αλλά και συναισθηματικό δέσιμο με αυτά και γενικότερα με τα λαϊκά/ρεμπέτικα τραγούδια;
Δεν αποτελεί έκπληξη για εμένα. Είχα δουλέψει πολλά χρόνια ως μουσικός, κιθαρίστας και εκτελεστής κρουστών, με το ρεπερτόριο αυτό.
Πόσο διαφορετικά προσεγγίζεις το κλασικό πλέον στο είδος του υλικό του Τσιτσάνη και πόσο μπορεί να ξενίσει/αιφνιδιάσει το αποτέλεσμα σε σχέση με άλλες διασκευές/εκτελέσεις τραγουδιών του Τσιτσάνη;
Τα τραγούδια του Τσιτσάνη έχουν υποστεί - και χρησιμοποιώ το ρήμα αυτό όχι τυχαία! - τέτοια κακοποίηση που κοντεύουμε να ξεχάσουμε πώς ήταν όταν γράφτηκαν και πρωτοκυκλοφόρησαν. Σε πολλές περιπτώσεις επανεκτελέσεων τους έχουν αλλάξει τέμπο και αρμονία, απουσιάζουν οι δεύτερες και οι τρίτες φωνές, έχουν παραλλαγεί ή και απουσιάζουν ολόκληρες εισαγωγές. Η διαφορά μας συνίσταται στο ότι σεβόμαστε τις πρώτες εκτελέσεις και επαναφέρουμε όλα τα δομικά χαρακτηριστικά των τρίλεπτων αριστουργημάτων της τέχνης του μεγάλου τραγουδοποιού.
Ούτε με τους Ενδελέχεια και, ίσως ακόμα περισσότερο, ούτε στην προσωπική σου πια διαδρομή με τους Ευδαίμονες η μουσική σου ήταν και είναι τέτοια ώστε να έχει τόσο μεγάλη εμπορική απήχηση που να σου προσφέρει ακόμα και οικονομική άνεση. Πόσο εύκολο λοιπόν είναι ακόμα και απλά να επιβιώσει ένας μουσικός σαν εσένα μέσα στην λαίλαπα της τετραετίας των Μνημονίων; Χρειάζεται να κάνεις και κάτι άλλο για να βιοπορίζεσαι;
Ασχολούμαι με πολλά και διάφορα αλλά όλα έχουν να κάνουν με τη μουσική. Ποτέ δεν επιδίωξα το χρήμα, ζούμε αξιοπρεπώς η οικογένειά μου και εγώ αποκλειστικά από τη μουσική μου ενασχόληση και για αυτό νιώθω προνομιούχος.
Αλήθεια Δημήτρη πιστεύεις ότι η καταστροφή που έφεραν στην χώρα μας τα Μνημόνια είναι μόνον ή έστω πρώτιστα οικονομική ή γενικευμένη και συνολική; Ποια νομίζεις ότι είναι η χειρότερη παράμετρος της;
Αν και δεν έχω μεγάλη σχέση με τις οικονομικές επιστήμες, θεωρώ πως η οικονομία υπεισέρχεται και επηρεάζει όλους τους τομείς, κοινωνικούς, πολιτικούς, πολιτιστικούς, ψυχολογικούς κ.λπ, αφού ως γνωστόν στον σύγχρονο πολιτισμό χωρίς χρήμα δεν κινείται τίποτα και τρανή απόδειξη αποτελεί η χώρα μας και όλες οι χώρες των μνημονίων σε κάθε ιστορική περίοδο. Χειρότερη παράμετρο θεωρώ τον γενικευμένο φόβο όπως αναλυτικά αναφέρουμε και στο «Υπόγειος».
Θεωρείς ότι κυρίως υπεύθυνοι για αυτή την δεινότατη κρίση που βιώνει η Ελλάδα επί τέσσερα χρόνια είναι κυρίως ξένοι ή εγχώριοι παράγοντες και τα αντίστοιχα πρόσωπα που λειτουργούν ως φορείς τους;
Ξένοι έχουν μεν την κύρια ευθύνη αλλά τον δρόμο έστρωσαν οι ελληνικές κυβερνήσεις που αλώνισαν αυτό τον τόπο και οι τυχοδιώκτες και απατεώνες πολιτικοί που έπαιρναν αποφάσεις και ψήφιζαν ρεμούλες προς ίδιον όφελος, προς όφελος της οικονομικής ελίτ των βιομηχάνων, των εφοπλιστών και των οικογενειών των τελευταίων, πετώντας που και που κανένα ψίχουλο στους συνένοχους ψηφοφόρους τους.
Το θλιβερό φαινόμενο της τόσο μεγάλης ανόδου της Χρυσής Αυγής πιστεύεις ότι είναι προϊόν και συνέπεια μόνον της κρίσης ή όχι;
Η ιστορία αυτό μας διδάσκει, στον βαθμό που εξυπηρετεί τους κυβερνώντες τέτοια μορφώματα ενισχύονται και όταν γιγαντωθούν γίνονται δομικό στοιχείο του γενικευμένου φόβου που προανέφερα .
Ποιες θα έλεγες ότι είναι οι χειρότερες επιπτώσεις αυτής της κρίσης στο πνεύμα και τον πολιτισμό και ειδικότερα στην μουσική;
Συνήθως οι τέχνες βρίσκουν πρόσφορο έδαφος σε περιόδους κρίσης ή αμέσως μετά. Στις ημέρες μας βέβαια δεν υπάρχει δισκογραφική παραγωγή και αυτό δυσκολεύει τους μουσικούς που καλούνται να αυτοχρηματοδοτήσουν τις νέες δουλειές ή να στήσουν οικιακά στούντιο για να μπορέσουν να καταγράψουν τις ιδέες τους. Αυτό έχει επίπτωση στην ποιότητα, τουλάχιστον από τεχνικής άποψης. Για το θέμα των ιδεών θα γίνει απολογισμός σε λίγα χρόνια...
Σε τι νομίζεις ότι διαφέρει η κατάσταση σήμερα σε σχέση με το πως ήταν ακριβώς πριν τις εκλογές του '12, ως προς τι επιδεινώθηκε και σε τι ίσως βελτιώθηκε έστω και λίγο, αν φυσικά συνέβη αυτό;
Δεν βλέπω καμία βελτίωση, τουναντίον όλα έχουν πάει προς το χειρότερο, περισσότεροι άνεργοι, περισσότεροι αυτόχειρες, περισσότεροι απογοητευμένοι, περισσότεροι παραιτημένοι. Μόνον η κυβέρνηση βλέπει ανάπτυξη που δεν έρχεται, ευνοϊκούς δείκτες που δεν δείχνουν, και παροχές που απέχουν…Ελπίζω η γενικευμένη απογοήτευση να εκφραστεί σύντομα.
Τελικά είσαι αισιόδοξος ή απαισιόδοξος ως προς το αν μπορεί να βρεθεί και θα υπάρξει (δι)έξοδος από αυτή την κρίση; Ποια θα είναι κατά την γνώμη σου αυτή;
Μόνο μέσω της αντίστασης των καταπιεσμένων και της αλληλεγγύης μπορεί να προκύψει κάτι, όσο καθόμαστε αμέτοχοι και σιωπηροί θεατές της κακοστημένης αυτής παράστασης δεν έχουμε κανένα μέλλον.
Η λύση κατά τη γνώμη σου θα είναι αποκλειστικά και αμιγώς πολιτική ή αυτό είναι αδύνατο;
Τη λύση μπορεί να τη δώσει μόνο ο λαός. Αν δεν αντιδράσουμε δεν θα υπάρξει λύση, μόνον επιδείνωση.
Σίγουρα μεν ελπίζεις αλλά και πιστεύεις ρεαλιστικά ότι οι επόμενες βουλευτικές εκλογές, όποτε και αν γίνουν, θα αναδείξουν κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ; Τι θα περίμενες από αυτήν, τις πρώτες κρίσιμες ημέρες αλλά και πιο μακροπρόθεσμα;
Δεν είμαι σίγουρος για το αποτέλεσμα. Θα αρχίσουν πάλι τον οικονομικό εκβιασμό του στιλ «αν δεν υπάρξει σταθερή κυβέρνηση οι καταθέσεις σας κινδυνεύουν» και τα σχετικά. Φοβάμαι τον φόβο του φοβισμένου... Αν κατ' ευχήν αλλάξει η κυβέρνηση θέλω διαφάνεια, καθαρές αποφάσεις και απονομή δικαιοσύνης,, να τιμωρηθούν οι ένοχοι, οι κλέφτες και οι καταχραστές.
Και για τις προσεχείς ευρωεκλογές και δημοτικές εκλογές; Τι εύχεσαι αλλά και τι αναμένεις να συμβεί σε αυτές; Ποιους αλλά και τι είδους δημάρχους θα ήθελες να δεις να εκλέγονται, στην Αθήνα αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα;
Εύχομαι να δοθεί ένα ισχυρό μήνυμα αποδοκιμασίας στην παρούσα συγκυβέρνηση. Θα ήθελα να δω νέους δημάρχους έτοιμους να εναντιωθούν στο πολιτικό κατεστημένο και να βγουν έξω από το δημαρχιακό μέγαρο, να βρεθούν δίπλα στα προβλήματα των δημοτών τους. Είμαι πολύ ρομαντικός, ε;
Τελικά Δημήτρη όντως «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός»;
Ένας άλλος κόσμος είναι μέσα στον καθένα μας και περιμένει να τον αναζητήσουμε για να αναδυθεί.
Και τα επόμενα σχέδια σου, άμεσα αλλά και προσεχή;
Άμεσα δύο ακόμα παραστάσεις - αφιέρωμα στον Τσιτσάνη , σήμερα και το επόμενο Σάββατο, 15 Μαρτίου, στο «Στου Στράτου» στη Φωκίωνος Νέγρη. Θα ακολουθήσουν κάποιες εμφανίσεις με τους Ευδαίμονες σε άλλους χώρους και κάποια στιγμή θα παρουσιάσω και τα νέα τραγούδια μου.
Στην παρούσα τόσο κρίσιμη συγκυρία το σημαντικότερο είναι οι δημιουργοί να παραμένουν ενεργοί μα και εναργείς και αυτό ευτυχώς ο Δημήτρης Μητσοτάκης το κατορθώνει και με το παραπάνω...
