Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.1°C25.3°C
3 BF 46%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.2°C24.2°C
2 BF 48%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
18.8°C21.0°C
3 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
22 °C
19.3°C21.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
24.5°C24.5°C
3 BF 40%
ΤΑΚΗΣ ΠΑΤΕΡΕΛΗΣ: / Τάκης Πατερέλης: Πάνω από όλα, ο Γκουρτζίεφ ήταν αναζητητής
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΤΑΚΗΣ ΠΑΤΕΡΕΛΗΣ: / Τάκης Πατερέλης: Πάνω από όλα, ο Γκουρτζίεφ ήταν αναζητητής

© Str.Thomadakis

. Βιρτουόζος ήδη σ' αυτόν ήταν ένας από τους πρωτεργάτες της εγχώριας jazz σκηνής και, ακόμα και σήμερα που η τελευταία είναι πλέον εξαιρετικά πιο πολυμελής από τότε, παραμένει ένας από τους κορυφαίους -αν όχι απλά ο καλύτερος- σαξοφωνίστες της.

Ο Τάκης Πατερέλης όμως ακολουθεί και μια δεύτερη και παράλληλη με την πρώτη μουσική διαδρομή. Είναι μέλος της μουσικής ομάδας Ρόδα, η οποία αφενός συνοδεύει τις παραστάσεις της συνώνυμης θεατρικής ομάδας και αφετέρου πραγματοποιεί συναυλιακές εμφανίσεις - σε αμφότερες τις περιπτώσεις έχοντας στο επίκεντρο τις φιλοσοφικές θεωρίες του Γκουρτζίεφ αλλά και το φιλοσοφικό έργο του τελευταίου. Με αφορμή τη συναυλία με έργα Γκουρτζίεφ, και μάλιστα για σόλο πιάνο, που θα πραγματοποιήσει Σάββατο 14 Μαρτίου στο Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Κηφισιάς (Διονύσου και Μυρσίνης) αλλά και μια σειρά παραστάσεων της θεατρικής ομάδας Ροδα η οποία θα ακολουθήσει, μας μίλησε για τη σχέση του πρώτιστα με τη φιλοσοφία του Γκουρτζίεφ αλλά και με την μουσική του και το πως αυτές έχουν καθορίσει -αν όχι διαμορφώσει- όχι μόνο την ανθρώπινη αλλά και την μουσική θεώρηση του.

Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα

* Πολλοί/ές σε γνωρίζουν ως έναν από τους καλύτερους Έλληνες jazz μουσικούς, αλλά ελάχιστοι/ες μπορούν καν να φανταστούν πόσο πολύ έχεις ασχοληθεί με τον Γκουρτζίεφ και τη μουσική του. Πώς ήρθες λοιπόν σε επαφή κατ' αρχάς με τη φιλοσοφία και στη συνέχεια με τη μουσική του;

Η πρώτη μου επαφή ήταν όταν διάβασα το βιβλίο του πιο γνωστού ίσως μαθητή του Γκουρτζίεφ, του Π. Ουσπέσκι, «Αναζητώντας τον κόσμο του θαυμαστού». Ήταν εντυπωσιακό το ότι έβρισκα ξεκάθαρες απαντήσεις σε ερωτήματα που με βασάνιζαν σε σχέση με το νόημα της ζωής αλλά και της τέχνης. Λίγο αργότερα, το 2002, ήρθα σε επαφή με το Ίδρυμα Γκουρτζίεφ, το οποίο ιδρύθηκε το 1976 από τον Δημήτρη Περετζή και ασχολείται με την πρακτική μελέτη της φιλοσοφίας του Γκουρτζίεφ. Το 2005 έγινα μέλος της θεατρικής ομάδας Ροδα, η οποία δημιουργήθηκε το 1991 από την Μαρία Περετζή και είναι μέρος του Ιδρύματος Γκουρτζίεφ.

* Τι σημαίνει προσωπικά για εσένα ο Γκουρτζίεφ, η προσωπικότητα και το έργο του;

Ο Γκουρτζίεφ ήταν ένας αναζητητής. Σε όλη του τη ζωή κατέβαλε υπεράνθρωπες προσπάθειες για να βρει απαντήσεις για με το νόημα της ανθρώπινης ζωής και τη θέση της στο σύμπαν και να τις προσφέρει στη σύγχρονη ανθρωπότητα. Από τη στιγμή που αυτή η γνώση με αφορά, θα έπρεπε να του χρωστάω «αιώνια ευγνωμοσύνη».

* Όσον αφορά τη μουσική, ούτε ήταν ούτε έγινε ποτέ αληθινός μουσικός, έτσι δεν είναι; Εννοώ ότι χωρίς τον Ντε Χάρατμαν όχι μόνο δεν θα είχαμε ακούσει ποτέ τη μουσική του, αλλά αμφιβάλλω ακόμα και για το αν οι ιδέες του θα είχαν γίνει ποτέ αληθινές συνθέσεις...

Όντως, ήταν μια μοναδική συνεργασία. Αλλά ακόμα κι αν δεν υπήρχε ο Ντε Χάρτμαν, είμαι βέβαιος ότι από τη στιγμή που ο Γκουρτζίεφ είχε βάλει στόχο η μουσική αυτή να πάρει «σάρκα και οστά», θα έβρισκε τον τρόπο να το κάνει. Σίγουρα ο Γκουρτζίεφ δεν ήταν «επαγγελματίας» μουσικός. Τι πραγματικά όμως σημαίνει «αληθινός» μουσικός; Ο ίδιος ο Ντε Χάρτμαν είπε κάποτε ότι από τον Γκουρτζίεφ κατάλαβε πολλά πράγματα για τη μουσική.

* Για εσένα προσωπικά τουλάχιστον, υπάρχει σχέση της μουσικής του Γκουρτζίεφ με την jazz και, αν ναι, ποια είναι αυτή;

Η προσωπική μου άποψη είναι ότι η μουσική του Γκουρτζίεφ δεν έχει σχέση με καμία άλλη γνωστή μουσική, είναι αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη. Ένα τεράστιο σώμα τριακοσίων και πλέον συνθέσεων με ευρύτατη γκάμα, ανατολίτικες μελωδίες, ύμνους και προσευχές, δερβίσικους χορούς... Μια μουσική με διαφορετική στόχευση από τις συνηθισμένες.

* Το πλέον ίσως δομικό στοιχείο της jazz, ο αυτοσχεδιασμός, ενυπάρχει με κάποιον τρόπο και στη μουσική του Γκουρτζίεφ;

Η μουσική για πιάνο των Γκουρτζίεφ - Ντε Χάρτμαν είναι γραμμένη νότα προς νότα και με συγκεκριμένες εκφραστικές οδηγίες. Στα δύο projects της μουσικής ομάδας Ρόδα, το «Αναζητητές» (το οποίο κυκλοφορεί σε CD) και το «Καρνάκ», εκτός του πιάνου έχουν προστεθεί πολλά άλλα όργανα και φωνές, όπως επίσης και επεξεργασίες των μελωδικών και των ρυθμικών μοτίβων σε ενορχήστρωση της Μαρίας Περετζή, χωρίς βέβαια αυτό να έχει σχέση με τον αυτοσχεδιασμό όπως αυτός εμφανίζεται στην jazz.

* Αφού είσαι μέλος της ομάδας Ρόδα, και μάλιστα από τα βασικότερα, τι σε ωθεί να κάνεις μόνος σου ζωντανές εμφανίσεις, ακόμα και να δισκογραφείς, με τη μουσική του Γκουρτζίεφ;

Αυτά τα δύο δεν είναι ανεξάρτητα! Αμφότερα είναι ομαδικές εργασίες ανθρώπων με στόχο να γίνει γνωστή η μουσική του Γκουρτζίεφ και ευρύτερα το φιλοσοφικό έργο του στο κοινό.

* Πόσο διαφορετικό είναι αλήθεια να παίζεις αυτήν την τόσο ιδιαίτερη μουσική μόνος σου, σε απλή συναυλιακή μορφή, από το να το κάνεις στο πλαίσιο των παραστάσεων της ομάδας Ρόδα;

Οπωσδήποτε υπάρχει διαφορετική αίσθηση αλλά, όπως προανέφερα, και στις δύο περιπτώσεις ο στόχος είναι κοινός. Είτε ένας είτε όλοι οι μουσικοί της ομάδας Ρόδα να βρίσκονται επί σκηνής, υπάρχει η προσπάθεια μίας επικοινωνίας «τελετουργικού» χαρακτήρα με τους ακροατές που έχει ως ζητούμενο την ύψιστη λειτουργία της τέχνης, που είναι η ψυχαγωγία, η αγωγή της ψυχής!

* Έχει κάποια ιδιαιτερότητα η συγκεκριμένη συναυλία σε σχέση με άλλες προσωπικές σου με έργα Γκουρτζίεφ - Ντε Χάρτμαν;

Σε κάθε συναυλία, ανεξαρτήτως συνθηκών, προσπαθώ πάντα για το καλύτερο αποτέλεσμα. Αυτό ισχύει και για τη μουσική, και για τους ανθρώπους που έρχονται να ακούσουν.

* Ποια θα έλεγες ότι είναι τα κυριότερα πράγματα που έχουν να προσφέρουν η μουσική και η φιλοσοφία του Γκουρτζίεφ στον σύγχρονο, σημερινό άνθρωπο και ειδικά στον/στην Έλληνα/ίδα;

Το έργο του Γκουρτζίεφ έχει ασκήσει σημαντική επιρροή στη σύγχρονη επιστήμη και τέχνη αλλά και σε άλλους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας Το λυπηρό είναι ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν του έχουν αποδοθεί τα ανάλογα credits. Βέβαια, η ουσία της διδασκαλίας του περιστρέφεται γύρω από έναν κεντρικό άξονα, που είναι η ανάπτυξη της συνείδησης, η δυνατότητα της εσωτερικής ανάπτυξης του ανθρώπου και απευθύνεται σε όσους διαισθάνονται ότι υπάρχει αυτή η δυνατότητα, ότι «έχω να κάνω και κάτι άλλο στη ζωή» παράλληλα με τις καθημερινές μου υποχρεώσεις και επιδιώξεις, κάτι που αφορά ένα βαθύτερο επίπεδο της «ύπαρξής» μου!

* Υπάρχει άλλος φιλόσοφος, έστω κι αν δεν έχει γράψει μουσική, που να σε ενδιαφέρει τόσο και να ταυτίζεσαι με τις θέσεις του τόσο πολύ όσο με του Γκουρτζίεφ;

Στη διδασκαλία του Γκουρτζίεφ δεν υπάρχει δογματισμός του είδους «πιστεύω σ' αυτές τις ιδέες τυφλά», κάτι που τις περισσότερες φορές εμπεριέχει την έννοια της «ταύτισης». Ο ίδιος συνεχώς έλεγε με επιμονή στους μαθητές του να προσπαθούν να επιβεβαιώσουν και να επαληθεύσουν τις ιδέες του στον ίδιο τους τον εαυτό. Σε θεωρητικό επίπεδο έχω διαβάσει αρκετά πράγματα που έχουν σχέση με τις μεγάλες φιλοσοφικές παραδόσεις. Βέβαια, ο θεωρητικός και πρακτικός όγκος της διδασκαλίας του Γκουρτζίεφ απαιτεί για εμένα σοβαρότητα, αφοσίωση και έρευνα «εφ’ όρου ζωής».

* Και τέλος, ποια είναι τα προσεχή σχέδιά σου, όχι μόνο αναφορικά με τη μουσική του Γκουρτζίεφ και ως μέλος της ομάδας Ρόδα, αλλά και τα προσωπικά, δηλαδή ως ενός από τους τρεις κορυφαίους Έλληνες jazz σαξοφωνίστες επί αρκετές δεκαετίες;

Θα υπάρξουν παραστάσεις της Ρόδα με το έργο «Τρικυμία» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ σε σκηνοθεσία Μ. Περετζή στις 21, 22, 29 Μαρτίου και 4 Απριλίου. Επίσης, στο προσεχές μέλλον θα πραγματοποιηθούν συναυλίες με μουσική Γκουρτζίεφ υπό τον τίτλο «Καρνάκ, το Διαστημόπλοιο του Μάγου» από τη μουσική ομάδα Ρόδα. Όσο για τα προσωπικά μου, ως jazz μουσικός ετοιμάζω με το κουαρτέτο μου ένα νέο project το οποίο θα ξεκινήσει τον προσεχή χειμώνα να παρουσιάζεται σε διάφορους χώρους.

 

Είτε παίζει μουσική του Γκουρτζίεφ είτε όχι, η προσέγγιση του Τάκη Πατερέλη σ' αυτή διακρίνεται από την ίδια ακρίβεια και κυρίως έμφαση στην ουσία η οποία χαρακτήριζε και τη σκέψη του αιρετικού Ελληνοαρμένιου φιλοσόφου...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL