Από την πολύ ιδιαίτερη περίπτωση του ντράμερ ενός ροκ συγκροτήματος, των Ενδελέχεια, που επίσης ήταν ο δημιουργικός εγκέφαλός του και άτυπος ηγέτης του, ο Δημήτρης Μητσοτάκης πέρασε στους εφήμερους Ευδαίμονες, οι οποίοι ήταν η μετά λόγου γνώσης κατάθεσή του στην αμιγώς ελληνική μουσική και μετά, με σταθερούς τους Ρε Καντίνι, που μαζί τους ασχολείται αποκλειστικά με επανεκτελέσες ρεμπέτικων και παλαιών λαϊκών τραγουδιών, σε ένα καθαρά πλέον δικό του μουσικό όραμα, το οποίο εκφράζεται είτε με προσωπικές εργασίες είτε με συνεργασίες.
Παράλληλα όμως, εκδήλωσε και το συγγραφικό ταλέντο του έχοντας εκδώσει μέχρι τώρα τρία βιβλία. Η έκδοση του τέταρτου, «Σκισμένα ημερολόγια», ήταν η αφορμή για μια συζήτηση μαζί του περί μουσικής, στιχουργίας, συγγραφής και, αναπόφευκτα εκ των προηγουμένων, πολιτικής.
Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα
* Ποια ήταν η έμπνευση και ποιο είναι το θέμα του τέταρτου βιβλίου σου;
Η καταβύθιση σε παλαιές, βιωμένες ιστορίες αλλά και η συμπόρευση με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Πρόσωπα και γεγονότα από το παρελθόν, άνθρωποι που με σημάδεψαν και δεν υπάρχουν πια στη ζωή αλλά και φανταστικοί ήρωες της διπλανής πόρτας. Μουσικοί, ροκάδες και ρεμπέτες με τους οποίους συνεργάστηκα και άλλοι με τους οποίους συμπορεύομαι ακόμα. Η ζωή και η μυθοπλασία σε ένα μπρα-ντε-φέρ χιούμορ και σκληρότητας χωρίς νικητή. Η αυγουστιάτικη ραστώνη της Αθήνας υπήρξε σύμμαχος και επίκουρος σε αυτό το εγχείρημα.
* Τέσσερα βιβλία δεν είναι λίγα, θεωρείς λοιπόν πλέον τον εαυτό σου εξίσου συγγραφέα όσο και μουσικό;
Μάλλον θα χρησιμοποιούσα τον αδόκιμο αλλά ακριβή όρο «τραγουδοποιός», όμως η συγγραφή είναι, εδώ και καιρό, μέρος της καλλιτεχνικής μου εργασίας. Έχω γράψει πάνω από διακόσιους πενήντα στίχους τραγουδιών. Θα μπορούσα ίσως να θεωρούμαι συγγραφέας και χωρίς την έκδοση των τεσσάρων βιβλίων μου. Βέβαια, το μυθιστόρημα και το διήγημα απαιτεί άλλου τύπου σχέση με το γράψιμο, ωστόσο δεν τα ξεχωρίζω εντελώς από τη στιχουργική τέχνη.
* Μουσικά, μετά τη διάλυση των Ενδελέχεια μου δίνεις την εντύπωση ότι βρίσκεσαι σε συνεχή αναζήτηση και αβεβαιότητα. Για να τα πάρουμε από την αρχή, σχημάτισες τους πολύ ενδιαφέροντες Ευδαίμονες, που όμως πιστεύω ότι δεν πλησίασαν καν αυτό που ήθελες και θα μπορούσαν να φτάσουν, γιατί συνέβη αυτό; Οι Ρε Καντίνι νομίζω ότι είναι μια πολύ συγκεκριμένη περίπτωση σχήματος αλλά ο επίσης ενδιαφέρων δίσκος με τον Γρηγόρη Κλιούμη γιατί δεν είχε και αυτός συνέχεια;
Οι Ευδαίμονες λειτούργησαν σαν μεταβατική περίοδος στη μουσική διαδρομή μου. Άφησαν ωραία τραγούδια και ενδιαφέρουσες συνεργασίες αλλά δεν είχαν την αποδοχή που θα ήθελα και αυτό μάλλον επειδή χρειάστηκα επτά χρόνια για να διανύσω την απόσταση των τριών μέτρων που απέχει η θέση του τραγουδιστή από εκείνη του ντράμερ. Ο δίσκος με τον Γρηγόρη Κλιούμη είναι από τις αρτιότερες δουλειές που έχω κάνει, αποτέλεσμα μιας γόνιμης συνεργασίας. Η φωνή του Γρηγόρη απογείωσε τα τραγούδια. Το ότι η γενικότερη κρίση της περιόδου (2015) που κυκλοφόρησε το «Κατρακύλες» δεν το ευνόησε δεν αλλάζει στο ελάχιστο την γνώμη που έχω γι' αυτόν τον δίσκο. Όσον αφορά στους Ρε Καντίνι, είναι η χαρά μου. Μπορώ να παίζω και να το απολαμβάνω χωρίς κανένα άγχος, αφού δεν διαχειρίζομαι δικό μου υλικό αλλά τραγούδια που αγαπώ από συνθέτες οι οποίοι με σημάδεψαν. Με τους Ρε Καντίνι... μερακλώνω!
* Πόσο μακριά (ή κοντά) από το ύφος των Ενδελέχεια βρίσκεσαι αυτή τη στιγμή και γενικά πώς θα περιέγραφες την κατεύθυνση που σε ενδιαφέρει και κατά κύριο λόγο διερευνάς και ασχολείσαι μαζί της;
Ποτέ δεν υπήρξα θιασώτης ενός μόνον ιδιώματος ή στιλ, βαριέμαι εύκολα. Θεωρώ ότι κάθε τραγούδι χρειάζεται το δικό του ηχητικό τοπίο. Δεν έχει καμία σχέση, για παράδειγμα, η δυναμική και το hard rock του «Διαμαντένια προβλήτα» με το jazzy «Αν» ή το σπαραχτικό «Τι τραγούδι να σου πω» με τη διονυσιακή «Κυρά Κατίνα». Τα φαντάζεσαι όλα αυτά εναρμονισμένα και δοσμένα με τον ίδιο τρόπο; Τα τελευταία μου singles χαρακτηρίζονται ίσως περισσότερο από τον πολιτικό τους στίχο και από μουσικής πλευράς συνεχίζουν να είναι ποικίλα.
* Οι κοινές ζωντανές εμφανίσεις σου, τον τελευταίο καιρό, με τον Παναγιώτη Κατσιμάνη σημαίνουν ίσως μια πιθανή επανένωση των Ενδελέχεια ή έστω το ότι μπορεί να ξανασυνεργαστείτε οι δυο σας επί της ουσίας, γράφοντας δηλαδή και πάλι μαζί τραγούδια;
Η επανένωση των Ενδελέχεια δεν υπάρχει ούτε καν σαν σκέψη στο μυαλό μου. Είναι μια ιστορία που έχει τελειώσει οριστικά. Με τον Παναγιώτη ξαναβρεθήκαμε για να φτιάξουμε καινούργια τραγούδια και ήδη έχουμε κυκλοφορήσει αρκετά. Στις ζωντανές μας εμφανίσεις ξαναπαίζουμε πολλά από τα κομμάτια που γράψαμε για τους Ενδελέχεια, τίτλο που εξάλλου χρησιμοποιούμε και για το πρόγραμμά μας.
* Υπάρχει κάποια νέα δισκογραφική εργασία σου στον ορίζοντα, ηχογραφημένη ή τουλάχιστον σαν σχέδιο;
Η αλήθεια είναι ότι είχα δηλώσει πως πλέον θα κάνω μόνο ψηφιακά singles. Όμως τώρα τελευταία, που μαζεύτηκαν έντεκα τραγούδια από τις αναρτήσεις των τελευταίων τριών χρόνων, όλο και πιο έντονα νιώθω την επιθυμία να τα συγκεντρώσω σε μια κυκλοφορία, υπό μορφή μάλλον βινυλίου. Με την ευκαιρία, θα ήθελα να πω δημόσια ένα μεγάλο ευχαριστώ στον αγαπημένο μου φίλο, τον ηχολήπτη Γιάννη Πετρογιάννη, χωρίς τη βοήθεια του οποίου πιθανώς δεν θα υπήρχαν τα κομμάτια για τα οποία μιλάμε.
* Αλήθεια, Δημήτρη, πιστεύεις ότι υπάρχει στην πραγματικότητα αυτό που λέμε «ελληνικό ροκ» ή απλώς υπάρχουν πάρα πολλοί μουσικοί οι οποίοι γράφουν τραγούδια εντός του ευρύτερου πλαισίου της ελληνικής μουσικής αλλά πολύ και έντονα επηρεασμένοι από το rock;
Το ροκ είναι τρόπος έκφρασης και τρόπος παιξίματος μουσικής. Ροκ σημαίνει διαμαρτύρομαι, αγαπώ με πάθος, δεν συμβιβάζομαι, είμαι αλληλέγγυος στον κατατρεγμένο και όλα αυτά σας τα λέω δυνατά μέσα στα μούτρα. Το ροκ είναι εδώ και πολλά χρόνια διεθνής λαϊκή μουσική. Κάθε λαός έχει μουσικούς που ασχολούνται με τον συγκεκριμένο τρόπο μουσικής έκφρασης είτε στη γλώσσα του είτε στη «διεθνή» αγγλική. Όταν η σύνθεση έχει στοιχεία του τόπου προέλευσης κάθε μουσικού, θεωρώ ότι έχει περισσότερο ενδιαφέρον. Φυσικά, στο ροκ πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει ο στίχος και η φόρμα.
* Μίλησέ μου λίγο περισσότερο για το νέο σου βιβλίο. Θα έλεγες ότι ανήκει στη λεγόμενη «λογοτεχνία της κρίσης»;
Τέτοιο χαρακτηρισμό θα έδινα στο προηγούμενο βιβλίο μου «Υπόγειος» ('13), που έγραψα από κοινού με τον Αλέξανδρο Σικιαρίδη. Τα «Σκισμένα ημερολόγια», επίσης στις εκδόσεις Τόπος, είναι μια συλλογή τριάντα έξι διηγημάτων, αρκετά από τα οποία είναι αυτοβιογραφικά. Υπάρχουν όμως και φανταστικές ιστορίες, επηρεασμένες από τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας.
* Τι θα είχες να πεις για τους λίγους μήνες της διακυβέρνησης της χώρας από τη Ν.Δ., καταρχάς κρίνοντας καθ' εαυτήν τη νέα κυβέρνηση και μετά συγκρίνοντάς την με εκείνη του ΣΥΡΙΖΑ που προηγήθηκε;
Έδειξε το αυταρχικό της πρόσωπο πριν καλά-καλά προλάβουν να κλείσουν οι κάλπες. Τα ζόρια είναι μπροστά. Ο λαός δεν συγχώρησε στον ΣΥΡΙΖΑ το δημοψήφισμα που δεν ελήφθη υπόψη. Ο ΣΥΡΙΖΑ πλήρωσε το Μακεδονικό και το μεταναστευτικό, που η Ν.Δ. εκμεταλλεύτηκε σε όλο τους το μέγεθος, χωρίς όμως η ηγεσία της να υπολογίσει ότι θα κληθεί να διαχειριστεί δύο βόμβες που θα σκάσουν στα χέρια της.
* Θεωρείς ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έκανε κάποια μεγάλα και σοβαρά λάθη και, αν ναι, ποια είναι αυτά;
Τεράστια λάθη, το δημοψήφισμα, ο διαχωρισμός κράτους - Εκκλησίας που δεν τόλμησε να αγγίξει, ζητήματα διαφθοράς που έμειναν στο σκοτάδι και στο απυρόβλητο, η τοποθέτηση των «ημετέρων» και μια γκρίζα αδιαφάνεια σε αρκετούς τομείς της δημόσιας διοίκησης. Οι προθέσεις μπορεί να ήταν καλές αλλά η Ιστορία γράφεται με πράξεις.
* Ποια είναι η θέση σου για μια ρεαλιστική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος;
Είναι ευρωπαϊκό πρόβλημα. Όσο η Ευρώπη κωφεύει και η Αμερική βομβαρδίζει, δεν μπορεί να υπάρξει λύση. Θα φαγωθούμε μεταξύ μας...
* Αισιόδοξος, ως άνθρωπος και ως πολίτης, για το προσωπικό μέλλον σου αλλά και εκείνο της χώρας;
Είμαι βαθιά θετικός και αισιόδοξος άνθρωπος αλλά ταυτόχρονα εστιάζω στα κακώς κείμενα της κοινωνίας, με αποτέλεσμα πολλές φορές να γίνομαι δυσάρεστος για κάποιους. Η ελπίδα μου είναι τα νέα παιδιά. Όλη μου η προσπάθεια αλλά και το έργο μου είναι προσανατολισμένα στην αφύπνιση των ακροατών μου και στη διαμόρφωση κριτικής σκέψης, ακόμα και αν αυτό επισύρει κάποτε τη χλεύη ορισμένων.
* Και τα πιο άμεσα σχέδιά σου μετά την έκδοση του βιβλίου;
Πολλές ζωντανές εμφανίσεις σε όλη την Ελλάδα, με απαρχή στις 28 Νοεμβρίου στο «Λιόσπορος» του Πειραιά μαζί με τον Γ. Κλιούμη, στις 30 Νοεμβρίου με τους Ρε Καντίνι στο «Μπαράκι της Διδότου», στις 7 Δεκεμβρίου μαζί με τον Π. Κατσιάνη και κανονική μπάντα στο «Ορφέας» και στη συνέχεια, με τους Ρε Καντίνι, 12 Δεκεμβρίου στο «Μακάρι», 21 Δεκεμβρίου στο «Baraga» και 27 Δεκεμβρίου στο «Cabaret Voltaire». Να δώσω και μιαν είδηση για πρώτη φορά: στο τέλος Απριλίου ξεκινούν τα γυρίσματα της ταινίας «Η Μονοκατοικία», που το σενάριό της βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημά μου του ’09.
Δεν θα μπορούσαμε να σκεφτούμε καλύτερο επίλογο από το νέο τραγούδι του Δημήτρη Μητσοτάκη. Απολαύστε το! .
