Αφησε το δικό του στίγμα στο θέατρο, στον κινηματογράφο και στην όπερα: Ο Φράνκο Τζεφιρέλι, που έφυγε από τη ζωή στα 96 του χρόνια, είχε γεννηθεί το 1923 έξω από τη Φλωρεντία, εξώγαμο παιδί της σχεδιάστριας μόδας Αλάιντε Γκαρόσι και του Οτορίνο Κόρσι, εμπόρου μεταξιού, ο οποίος καταγόταν από την περιοχή του Βίντσι, ιδιαίτερης πατρίδας του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Καθώς η μητέρα του δεν μπορούσε να δηλώσει στο ληξιαρχείο τον μικρό Τζιανφράνκο με το δικό της επώνυμο, επέλεξε το επίθετο "Zeffiretti", δανεισμένο από μια άρια του Μότσαρτ - είναι οι "μικροί ζέφυροι"... Ωστόσο, το όνομα γράφτηκε λάθος από τους υπαλλήλους και μετατράπηκε σε Τζεφιρέλι.
Ο νεαρός Φράνκο σπούδασε αρχιτεκτονική και τέχνη στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας. Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ανέβηκε στα βουνά και πολέμησε με μια ανταρτική ομάδα. Μετά τον πόλεμο, ξαναπήγε στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας για να ολοκληρώσει τις σπουδές του αλλά όταν είδε τον Λώρενς Ολίβιε στη μεγάλη οθόνη να ερμηνεύει τον "Ερρίκο Δ'" το 1945, αποφάσισε να ασχοληθεί με το θέατρο και τον κινηματογράφο. Θα δουλέψει ως βοηθός του κομμουνιστή Λουκίνο Βισκόντι στο "Η γη τρέμει" το 1948 (ταινία που είχε χρηματοδοτηθεί από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας), καθώς και στις ταινίες του Βισκόντι που ακολούθησαν, "Μπελίσιμα" και "Σένσο". Ωστόσο, παρά την καλλιτεχνική επιρροή, στην πορεία ακολούθησε εντελώς διαφορετική πολτική κατεύθυνση από τον δάσκαλό του.
Αν και δεν έκρυψε την ομοφυλοφιλία του, ο Τζεφιρέλι υιοθέτησε σταδιακά ολοένα και πιο "σκληρές" συντηρητικές θέσεις: Κατά των γάμου των ομοφυλόφιλων, κατά των εκτρώσεων, ένθερμος υποστηρικτής της Καθολικής Εκκλησίας, αλλά και του Μπερλουσκόνι (εξελέγη γερουσιαστής για δύο θητείες με το "Φόρτσα Ιτάλια", το 1994, στην περιφέρεια της Κατάνιας).
Στον κινηματογράφο σκηνοθέτησε την Ελίζαμπεθ Τέιλορ και τον Ρίτσαρντ Μπάρτον στην σαιξπηρική διασκευή «Η στρίγγλα που έγινε αρνάκι» (1967). Συνέχισε με Σαίξπηρ, και το "Ρωμαίος και Ιουλιέτα" που γύρισε την επόμενη χρονιά, με ένα ζευγάρι νέων ηθοποιών, την Ολίβια Χάσεϊ και τον Λέοναρντ Γουάιτινγκ έγινε τεράστια διεθνής εμπορική επιτυχία, αποσπώντας και δύο Οσκαρ (φωτογραφίας και κοστουμιών). Κατόπιν ενδιαφέρθηκε να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη τη ζωή του άγιου Φραγκίσκου ("Αδελφός ήλιος, αδελφή σελήνη", 1972), και η αρχική επιλογή του για τον ρόλο ήταν ο νεαρός τότε Αλ Πατσίνο. Ομως, έπειτα από ένα δοκιμαστικό, το έντονα θεατρικό στυλ υποκριτικής του Πατσίνο ανάγκασε τον Τζεφιρέλι να εγκαταλείψει την ιδέα της συνεργασίας. Στη δεκαετία του '70 είχε μεγάλες επιτυχίες στο θέατρο, ανεβάζοντας "Αμλετ" στο Old Vic του Λονδίνου με τον Τζόρτζιο Αλμπερτάτσι αλλά και "Φιλουμένα" με την Τζόαν Πλοουράιτ.
Είχε μια μακρόχρονη φιλική σχέση με τη Μαρία Κάλλας, με έντονες μεταπτώσεις, και έζησε από πολύ κοντά την τραυματική σχέση της με τον Ωνάση. Συνεργάστηκε με την Κάλλας στο ανέβασμα πολλών παραστάσεων όπερας ("Τούρκο στην Ιταλία", "Τραβιάτα", "Νόρμα", "Τόσκα"). Αρκετά χρόνια αργότερα, το 2002, θα γυρίσει την ταινία "Callas for ever", μια απόπειρα ερμηνείας της ζωής της Κάλλας, με τη Φανί Αρντάν να πρωταγωνιστεί.
Ανεξάρτητα από τις δικές του επιλογές, στον κινηματογράφο το όνομα του Τζεφιρέλι συνδέθηκε με την υπερπαραγωγή "O Ιησούς από τη Ναζαρέτ" (1977) γυρισμένη με τις ευλογίες του Βατικανού. Αντιλαμβανόμενος ότι το "μεγάλο κοινό" ήταν πια τηλεοπτικό, ετοίμασε δύο εκδοχές, μία για τις κινηματογραφικές αίθουσες και μία μεγαλύτερης διάρκειας για την τηλεόραση.
ΚΩΣΤΑΣ ΤΕΡΖΗΣ
