Η πρωτοπόρος σκηνοθέτιδα της γαλλικής Νουβέλ Βαγκ, η Ανιές Βαρντά, μια φυσιογνωμία του παγκόσμιου κινηματογράφου που ενέπνευσε γενιές και γενιές καλλιτεχνών, πέθανε τη χθεσινή νύκτα σε ηλικία 90 ετών.
«Η σκηνοθέτρια και καλλιτέχνιδα Ανιές Βαρντά απεβίωσε στο σπίτι της τη νύκτα της Πέμπτης 29 Μαρτίου από καρκίνο. Γύρω της είχε την οικογένειά της και τους οικείους της», ανέφερε το περιβάλλον της σε μια ανακοίνωση.
Γυναίκα με πεποιθήσεις που δημιούργησε ένα πρωτότυπο έργο, συχνά πρωτοποριακό, στο σύνορο ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και τη μυθοπλασία, η Ανιές Βαρντά ήταν η δημιουργός ταινιών όπως οι «Κλειώ από τις 5 ως τις 7» (1962), «Δίχως στέγη, δίχως νόμο» (1985), «Les Glaneurs et la Glaneuse» (2000), «Οι παραλίες της Ανιές» (2009) ή «Πρόσωπα και Ιστορίες» (2017).
Βραβευθείσα με τον Χρυσό Λέοντα στη Βενετία το 1985 για το «Δίχως στέγη, δίχως νόμο» και με το Σεζάρ καλύτερου ντοκιμαντέρ το 2009 για τις «Παραλίες της Ανιές», η Ανιές (το πραγματικό της όνομα ήταν Αρλέτ) Βαρντά, γεννημένη στις 30 Μαΐου στη συνοικία Ιξέλ των Βρυξελλών, από μητέρα Γαλλίδα και Έλληνα πατέρα, αφήνει πίσω της ένα ονειρικό, ανθρωπιστικό, ριζοσπαστικό έργο ταυτόχρονα καπριτσιόζικο και διασκεδαστικό.
Είχε λάβει σειρά γαλλικών κινηματογραφικών βραβείων, ένα τιμητικό Σεζάρ το 2001, έναν τιμητικό Φοίνικα από το Φεστιβάλ των Κανών το 2015, αλλά και ένα αμερικανικό, ένα τιμητικό Όσκαρ το 2017 για το σύνολο της σταδιοδρομίας της.
«Είναι μια πολύ μεγάλη κυρία του κινηματογράφου, μια πολύ μεγάλη κυρία σκέτα, αυτή που μας αφήνει. Για 90 χρόνια συνόδευσε την ιστορία του σινεμά. Ήταν πιο μπροστά απ' όλο τον κόσμο, ήταν η πρώτη που έκανε ταινίες που επηρέασαν τη Νουβέλ Βαγκ», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο σκηνοθέτης Κλοντ Λελούς.
«Βαθύτατα ανθρώπινη»
Σύντροφος του κινηματογραφιστή Ζακ Ντεμί από το 1962 μέχρι τον θάνατό του το 1990, μαχητική φεμινίστρια, που ηγήθηκε μαζί με την ηθοποιό Κέιτ Μπλάνσετ μιας πορείας των γυναικών για την ισότητα στο τελευταίο Φεστιβάλ των Κανών, ήταν επίσης μια σκηνοθέτρια που έστρεφε συχνά τον φακό της στην τύχη εκείνων που έχουν αφεθεί στο περιθώριο της κοινωνίας.
Φωτογράφος (ξεκίνησε τη σταδιοδρομία της στο Εθνικό Λαϊκό Θέατρο, με έδρα τότε το Παρίσι, του Ζαν Βιλάρ και του Ζεράρ Φιλίπ), εικαστική καλλιτέχνιδα, η Ανιές Βαρντά, που γύρισε την πρώτη ταινία της ως σκηνοθέτρια το 1954, την ταινία μυθοπλασίας μεγάλου μήκους “La Pointe courte”, είχε παρουσιάσει τον Φεβρουάριο στο κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου το τελευταίο της ντοκιμαντέρ «Η Βαρντά από την Ανιές», που μεταδόθηκε πρόσφατα από το γαλλογερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο Arte.
Σε αυτό το "ενδοσκοπικό" φιλμ, σε δύο μέρη, υπό τη μορφή ενός μαθήματος κινηματογράφου και ενός απολογισμού μιας σταδιοδρομίας άνω των 60 χρόνων, μιλούσε για τις πηγές της έμπνευσής της και για τη δουλειά της, που από το 2000 ήταν περισσότερο τα ντοκιμαντέρ και οι πλαστικές τέχνες.
Η κινηματογραφίστρια είχε δηλώσει τότε στη διάρκεια μιας μακράς συγκινητικής συνέντευξης Τύπου στο Βερολίνο πως «επιβράδυνε» και «προετοιμαζόταν για να πει αντίο, να φύγει».
«Γενναιόδωρη, πρόσχαρη, βαθιά ανθρώπινη, η Ανιές Βαρντά φώτισε τις ζωές μας με τις ταινίες της που χαρακτηρίζονται από μια τρελή επινοητικότητα», δήλωσε σήμερα η πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Κινηματογράφου (CNC) Φρεντερίκ Μπρεντέν, η οποία πρόσθεσε πως «αυτό που έφερε μέσα από τα έργα της, τις μάχες της για την κατάσταση των γυναικών, είναι ανεκτίμητο».
«Η Βαρντά έφυγε, αλλά η Ανιές θα είναι πάντα εδώ. Έξυπνη, ζωηρή, γλυκιά, πνευματώδης, χαμογελαστή, αστεία, απρόβλεπτη όπως το έργο της. Οι ταινίες της είναι ο θησαυρός μας. Ένας εθνικός θησαυρός: εκείνος του γαλλικού πνεύματος», έγραψε στο Twitter ο πρώην πρόεδρος του Φεστιβάλ των Κανών, Ζιλ Ζακόμπ.
Η Ανιές Βαρντά επρόκειτο να εγκαινιάσει απόψε μια έκθεση στον πύργο Σομόν-σιρ-Λουάρ (κεντρική Γαλλία), όπου παρουσιάζονται τρία έργα της. «Βρίσκω θαυμάσιο το ότι η τέχνη ενσωματώνεται στη φύση. Είναι μεγάλη χαρά να βρίσκομαι εδώ», εξηγούσε το περασμένο Σάββατο, επί τόπου, στον δημοσιογράφο του Γαλλικού Πρακτορείου Κριστιάν Πανβέρ που της πήρε συνέντευξη.
«Έκλεινε τα μάτια, είχε μεγάλη δυσκολία να ξαναβρεί την ανάσα της, μου κρατούσε το χέρι», δήλωσε σήμερα ο δημοσιογράφος. «Έδειχνε μια απέραντη, εντυπωσιακή συγκέντρωση, για να βρει τη σωστή λέξη. Σαν να ήταν αυτή η έκθεση ένας τρόπος να πει αντίο».
