Πολύ ενθαρρυντικά είναι τα οικονομικά στοιχεία που ανακοινώθηκαν πριν από λίγες μέρες για την παγκόσμια βιομηχανία του κινηματογράφου: Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι εισπράξεις του box office έφτασαν στο ρεκόρ των 40,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2017. Οι διεθνείς εισπράξεις καταγράφουν αύξηση 7% σε σχέση με το 2016, ενώ, όπως αναμενόταν, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018 οι εισπράξεις από την κινεζική αγορά ξεπέρασαν για πρώτη φορά στα παγκόσμια χρονικά τα έσοδα από το αμερικανικό box office (ΗΠΑ και Καναδάς). Αυτό σημαίνει με απλά λόγια ότι η Κίνα καθίσταται πλέον η σημαντικότερη κινηματογραφική αγορά του πλανήτη, και, ανεξάρτητα από τις πολιτικές επιλογές του Ντόναλντ Τραμπ, θα βλέπουμε ολοένα και πιο συχνά σε αμερικανικές υπερπαραγωγές Κινέζους ηθοποιούς ή "ασιατικούς" χαρακτήρες στα σενάρια... Αξίζει να επισημανθεί ακόμη ότι στη βορειοαμερικανική αγορά καταγράφεται μικρή μείωση των πωλήσεων εισιτηρίων για τις αίθουσες, αλλά αυτή "ισοφαρίζεται" με την αύξηση της τιμής του εισιτηρίου. Εν ολίγοις, ο οπτικοακουστικός κλάδος, με "αιχμή" την παραγωγή ταινιών, παραμένει μια δυναμικά αναπτυσσόμενη αγορά, που στο διάστημα 2013-2017 κατέγραψε εντυπωσιακή αύξηση εσόδων, της τάξης του 18%.
Μελετώντας ωστόσο πιο προσεκτικά τα ηλικιακά δεδομένα της συγκεκριμένης αγοράς, προκύπτουν στοιχεία που προκαλούν ανησυχία για το μέλλον: Κατά το 2017, οι "δυναμικές" ηλικίες 18 έως 24 ετών καταγράφουν μείωση προσέλευσης στις αίθουσες της τάξης του 28%, ενώ οι έφηβοι (από 12 έως 17 ετών) καταγράφουν σχετικά μικρότερη μείωση, της τάξης του 22%.
Στα καθ’ ημάς, στην ημερίδα που διοργάνωσε πρόσφατα το Τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ «Γκρο πλαν στον ελληνικό κινηματογράφο - Θεσμοί, πολιτικές, δημιουργοί, νέα μέσα», επισημάνθηκε από ορισμένους ομιλητές ότι τα συνολικά ποσά που εμφανίζονται να διατίθενται με το νέο σύστημα ενίσχυσης που εξαγγέλθηκε (ΕΚΟΜΕ) είναι δυσανάλογα σε σύγκριση με τη ροή χρηματοδότησης προς το Κέντρο Κινηματογράφου και εκφράστηκαν φόβοι ότι το ταμείο του Κέντρου "στεγνώνει" και σύντομα θα αναγκαστεί να αναστείλει την υποδοχή φακέλων για νέες παραγωγές, ακριβώς όπως είχε γίνει και το καλοκαίρι του 2008, όταν ο τότε πρόεδρος Γιώργος Παπαλιός "πάγωσε" τις χρηματοδοτήσεις ελλείψει χρημάτων. Δεν είχαν εμφανιστεί ακόμη στον ορίζοντα τα σημάδια της κρίσης, αλλά ο Γιώργος Παπαλιός δήλωνε στους δημοσιογράφους: "11 εκατομμύρια ευρώ χρειαζόμαστε αν θέλουμε να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας...".
Αλλά για την αναγκαία (και μονίμως "αναζητούμενη") πολιτική που πρέπει να καθορίζει τις επιλογές του φορέα, πρέπει να πάμε στην εποχή του αείμνηστου Παύλου Ζάννα, όταν, το 1986, με την ευκαιρία της αποχώρησής του από την προεδρία του Κέντρου Κινηματογράφου, είχε μιλήσει στη Μικέλα Χαρτουλάρη και "Τα Νέα": "Ο στόχος της πολιτικής που εφαρμόσαμε ήταν αναπτυξιακός και καμιά αναπτυξιακή πολιτική δεν μπορεί να στηριχτεί σε έναν πολύ περιορισμένο αριθμό ταινιών. Γιατί τότε δεν θα είχαμε παρά τη μόνιμη επιβράβευση των "καθιερωμένων". Πιστεύουμε ότι μια κινηματογραφία μπορεί να αναπτυχθεί μόνο όταν δοκιμάζεται ένα όσο γίνεται πλατύτερο φάσμα από τάσεις, αντιλήψεις, προσωπικότητες και κινηματογραφικά είδη. Ο θεσμός της κρατικής ενίσχυσης του κινηματογράφου (χωρίς τον οποίο δεν θα υπήρχε σήμερα ευρωπαϊκός κινηματογράφος), θα μπορούσε βέβαια να είναι συντηρητικός. Μόνο, όμως, αν διαιωνίζει ορισμένα είδη κινηματογράφου, πράγμα που δεν έγινε με την πολιτική του Κέντρου Κινηματογράφου...".
Εδώ οφείλουμε να κάνουμε μια σύντομη ανασκόπηση για το πώς αντιμετωπίστηκε ο κινηματογράφος στην Ελλάδα από την κρατική πολιτική, τη στιγμή που διαφαίνεται ο "διχασμός" σε πολιτική ΕΚΟΜΕ και πολιτική Κέντρου Κινηματογράφου: Αρχικά, στην πρώτη επταετία του "εθνάρχη" Καραμανλή, ο κινηματογράφος χαρακτηρίστηκε «βιομηχανικό προϊόν». Οι αρμοδιότητες για την προστασία και την ενίσχυσή του ανήκαν στο υπουργείο Βιομηχανίας, το οποίο είχε καθιερώσει από το 1961 με ειδικό νόμο κάποια κίνητρα για την ανάπτυξη της υποδομής του. Βέβαια, εκείνη την περίοδο ο κινηματογράφος στην Ελλάδα ήταν μια επικερδής οικονομική δραστηριότητα, καθώς ήταν το βασικό μέσο ψυχαγωγίας του μεγάλου κοινού. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 άρχισαν να εμφανίζονται στον χώρο του ελληνικού κινηματογράφου τα συμπτώματα μιας μεγάλης οικονομικής κάμψης, αρχικά εξαιτίας της έλευσης της τηλεόρασης και στην Ελλάδα. Η κρίση είχε αποτέλεσμα τη δραματική μείωση των εισιτηρίων, το κλείσιμο πολλών κινηματογραφικών αιθουσών, αδυναμία απόσβεσης του κόστους παραγωγής των ταινιών και, τελικά, την ολοκληρωτική κατάρρευση της εγχώριας «βιομηχανίας» του κινηματογράφου... Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου ιδρύεται μέσα στη χούντα, το 1970, τη στιγμή ακριβώς που γενικεύεται η κρίση, αρχικά με την επωνυμία Γενική Κινηματογραφικών Επιχειρήσεων, θυγατρική εταιρεία παραγωγής ταινιών μιας κρατικής τράπεζας - της Ελληνικής Τράπεζας Βιομηχανικής Αναπτύξεως (ΕΤΒΑ).
Στα πιο πρόσφατα, που καθορίζουν το σήμερα, τον Αύγουστο του 2015, με την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου, έχουμε μια σημαντικότατη "παράπλευρη απώλεια", την κατάργηση του ειδικού φόρου επί των εισιτηρίων, που ενίσχυε την εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή. Στην πρόσφατη ημερίδα εκφράστηκε η ανάγκη για εκ νέου θεσμοθέτηση του ειδικού φόρου μόλις το επιτρέψει η έξοδος από τη μνημονιακή επιτήρηση. Συζητήθηκε ακόμη η "δυσλειτουργία" της ΕΡΤ ως προς την ενίσχυση του κινηματογράφου: «Η ΕΡΤ πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. Ανοίξαμε ξανά την ΕΡΤ, όμως ταινία μυθοπλασίας δεν έχουμε δει ακόμη...» τόνισε ο Λευτέρης Κρέτσος.
Ο σκηνοθέτης Τώνης Λυκουρέσης, εκπροσωπώντας την Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, υπογράμμισε την ανάγκη αλλαγής του υπάρχοντος κινηματογραφικού Νόμου 3905, "ενός νόμου γραφειοκρατικού και κυρίως αντιαναπτυξιακού...". Ακόμη, επισήμανε πως "δεν αποδόθηκε ποτέ το 1,5% για την κινηματογραφική παραγωγή, όπως προβλέπει ο νόμος, από τα ιδιωτικά κανάλια".
