"Άνοιξες τον δρόμο για όλους εμάς, τα αλλόκοτα παιδιά... Πέρασες το χέρι σου πάνω από τον ώμο μας και μας κράτησες ασφαλείς κάτω από τη φτερούγα σου - κάτι που συνεχίζεις να κάνεις..."
Τίλντα Σουίντον, εγκώμιο για τον Ντέιβιντ Μπάουι
Σε λίγους μήνες συμπληρώνονται δύο χρόνια από τον θάνατο του Ντέιβιντ Ρόμπερτ Τζόουνς, πιο γνωστού ως Ντέιβιντ Μπάουι, και η λάμψη που αντανακλά το όνομά του δεν έχει ξεθωριάσει καθόλου. Ο άνθρωπος που πειραματιζόταν όχι μόνο με τη μουσική αλλά με κάθε είδους μέσο έκφρασης, είχε μια ιδιαίτερη σχέση με τον κινηματογράφο. Όταν ήταν έφηβος, άκουσε τον Έλβις Πρίσλεϊ να τραγουδάει και, όπως θα εξομολογηθεί αργότερα, αυτή ήταν η καθοριστική στιγμή στη ζωή του: "Άκουσα τον Θεό". Και όταν θα βρεθεί κι εκείνος στο προσκήνιο, στις αρχές της δεκαετίας του '70, τα εκατοντάδες χιλιάδες αγόρια και κορίτσια της αγγλικής εργατικής τάξης (από την οποία προερχόταν και ο ίδιος) θα έβλεπαν στο πρόσωπό του "κάτι λαμπερό, συναρπαστικό και μυστηριώδες...".
Αν και είχε κάποιες περιστασιακές εμφανίσεις σε μικρού μήκους ταινίες και τηλεοπτικά έργα, ο άνθρωπος που αντιλήφθηκε το κινηματογραφικό "δυναμικό" που έκρυβε ο Μπάουι, δίνοντάς του πρωταγωνιστικό (και ταιριαστό) ρόλο σε ταινία μεγάλου μήκους, ήταν ο επίσης Βρετανός και αρκούντως ιδιόρρυθμος κινηματογραφιστής Νίκολας Ρεγκ: «Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη», το 1976, είναι μάλιστα η πρώτη βρετανική παραγωγή στα χρονικά που γυρίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο Νέο Μεξικό. Ο Μπάουι υποδύεται έναν εξωγήινο που φτάνει στη Γη για να βρει νερό, καθώς ο πλανήτης του καταστρέφεται από ξηρασία.. Αλλά η Γη αποτελεί μια μεγάλη παγίδα για τον "αθώο" εξωγήινο, με δολώματα το σεξ, το αλκοόλ και το χρήμα, και η τελική σκηνή τον αποτυπώνει τραγικά παραιτημένο και ανήμπορο για το ταξίδι της επιστροφής στους δικούς του. Δεν τον βοήθησαν οι προχωρημένες επιστημονικές γνώσεις του, αποδείχθηκε ευάλωτος στις ανθρώπινες αδυναμίες, το αλκοόλ, το σεξ και την απάθεια... Ο Νίκολας Ρεγκ έχει οργανώσει στη μεγάλη οθόνη μια σχεδόν μυστικιστική ελεγεία για την παρακμή του ανθρώπινου πολιτισμού, που συμπαρασύρει νομοτελειακά ακόμη και "προηγμένους" εξωγήινους. «Το να είμαι απλώς ο εαυτός μου ήταν απόλυτα επαρκές για τον ρόλο μου, εκείνη την εποχή ήμουν πραγματικά πέρα από αυτόν τον πλανήτη", θα έλεγε αργότερα ο Ντέιβιντ Μπάουι.
Η κριτική αντιμετώπισε την ταινία με συγκρατημένο ενδιαφέρον αλλά τελικά φάνηκε να κυριαρχεί η αμηχανία, καθώς οι απόψεις ήταν διχασμένες. Αρκετοί θεατές την θεώρησαν υπερβολικά δυσνόητη - μάλιστα στις Ηνωμένες Πολιτείες οι διανομείς θεώρησαν αναγκαίο να εφοδιάσουν τους θεατές με ένα επεξηγηματικό φυλλάδιο!
Ο Νίκολας Ρεγκ είχε χρησιμοποιήσει ως αφετηρία για το σενάριο το ομώνυμο μυθιστόρημα του Αμερικανού συγγραφέα Γουόλτερ Τέβις (γνωστός επίσης για τα μυθιστορήματά του "The Hustler" και "Το χρώμα του χρήματος", που μεταφέρθηκαν στη μεγάλη οθόνη με πρωταγωνιστή τον Πολ Νιούμαν).
Το 1978 ο Μπάουι δέχθηκε να πρωταγωνιστήσει στο "Ζιγκολό" του Ντέιβιντ Χέμινγκς, όταν έμαθε ότι στην ταινία θα συμμετάσχει και το κινηματογραφικό ίνδαλμά του, η Μαρλέν Ντίτριχ (το εξώφυλλο του δίσκου του "Hunky Dory" εμπνέεται από φωτογράφηση της Ντίτριχ). Όμως, η μυστικοπάθεια της Βερολινέζας σταρ οδήγησε στο να γυριστούν οι δικές της σκηνές ξεχωριστά από τους υπόλοιπους ηθοποιούς της ταινίας και ουδέποτε συναντήθηκαν.
Ο Μπάουι πρωταγωνίστησε και στο «Καλά Χριστούγεννα, κύριε Λώρενς» του Ναγκίσα Όσιμα (1983), στον ρόλο ενός Νεοζηλανδού αξιωματικού, που, αιχμάλωτος των Γιαπωνέζων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, θα αναδείξει τον κρυφό ερωτισμό ακόμη και μεταξύ αντιπάλων...
Αμέσως μετά βρέθηκε δίπλα στην Κατρίν Ντενέβ και τη Σούζαν Σάραντον στο «Αίμα και πάθος» του Τόνι Σκοτ, να υποδύεται έναν απέθαντο βρικόλακα, στον «Τελευταίο πειρασμό» του Μάρτιν Σκορσέζε ήταν ο Πόντιος Πιλάτος, στην ταινία «Basquiat» ήταν ο Άντι Γουόρχολ και στο φινάλε της κινηματογραφικής καριέρας του, to 2006, είχε τον ρόλο του ιδιοφυούς εφευρέτη Νίκολα Τέσλα στο φιλμ "The Prestige" του Κρίστοφερ Νόλαν, του σκηνοθέτη της "Δουνκέρκης".
Ο σκηνοθέτης
Γεννημένος στο Λονδίνο το 1928, ο Νίκολας Ρεγκ βρέθηκε μάλλον συμπτωματικά στα στούντιο Marylebone, τη στιγμή που έψαχναν κάποιον νεαρό να σερβίρει το τσάι και να χτυπάει την κλακέτα στα γυρίσματα. Γρήγορα, όμως, θα εξελιχθεί σε βοηθό οπερατέρ και σε πρώτο οπερατέρ, αποδεικνύοντας ότι διαθέτει "ματιά" αλλά και οξύτητα πνεύματος, γεγονός που τον οδηγούσε να διατυπώνει συχνά την ιδιαίτερη, προσωπική του άποψη, κόντρα στα καθιερωμένα. Στον "Λώρενς της Αραβίας" ο Ντέιβιντ Λιν δεν ανέχτηκε τα σχόλιά του και τον έδιωξε από το γύρισμα. Δούλεψε πάντως επιτυχημένα ως διευθυντής φωτογραφίας με σκηνοθέτες όπως ο Φρανσουά Τρυφώ ("Φαρενάιτ 451", 1966), ο Ρότζερ Κόρμαν, ο Τζον Σλέσινγκερ και ο Ρίσταρντ Λέστερ. Το 1970 ο σεναριογράφος Ντόναλντ Κάμελ αναζητούσε έναν νέο σκηνοθέτη, με δική του ματιά και ύφος, για μια ταινία στην οποία θα πρωταγωνιστούσε ο Μικ Τζάγκερ, το «Performance». Επέλεξε τελικά τον Νίκολας Ρεγκ. Οι πειραματισμοί και οι αυτοσχεδιασμοί στο γύρισμα, αλλά κυρίως στο μοντάζ, σόκαραν τους παραγωγούς της Warner, που δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι έβλεπαν τον Μικ Τζάγκερ σε σκηνές με ελεύθερο σεξ και ναρκωτικά. «Η Warner απείλησε πως θα μου κάνει μήνυση επειδή δεν της παρέδωσα την ταινία που προσδοκούσε» έλεγε σε συνέντευξή του ο Νίκολας Ρεγκ.
Το 1973 θα γυρίσει στη Βενετία το αριστουργηματικό "Μετά τα μεσάνυχτα" (Don’t Look Now), βασισμένο στο βιβλίο της Δάφνης ντι Μωριέ. Η ερωτική σκηνή με την πανέμορφη Τζούλι Κρίστι και τον Ντόναλντ Σάδερλαντ έχει περάσει στην ανθολογία του παγκόσμιου κινηματογράφου, εκτός όλων των άλλων και για το παράλληλο μοντάζ του σκηνοθέτη. To 1980 θα επιλέξει για πρωταγωνιστή της ταινίας του "Η δύναμη της σάρκας" (Bad Timing) έναν ακόμη σταρ της μουσικής, τον Αρτ Γκαρφάνκελ, στο ρόλο ενός ψυχαναλυτή, που βουλιάζει σε έναν αδιέξοδο έρωτα με την Τερέζα Ράσελ. Κινηματογραφικά μνημειώδης είναι η ανάκριση (ψυχαναλυτικού τύπου!), την οποία υφίσταται από έναν Βιεννέζο αστυνομικό (Χάρβεϊ Καϊτέλ).
Η ταινία του Νίκολας Ρεγκ «Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη», ξαναβγαίνει στις αίθουσες σε επανέκδοση, στις 21 Σεπτεμβρίου.
