«Ο εμποράκος» (Forushande)
Σκηνοθεσία: Ασγκάρ Φαραντί
Ερμηνεία: Σαχάμπ Χοσεϊνί, Ταρανέ Αλιντούστι, Μπαμπάκ Καρίμι, Μίνα Σαντάτι
Το 2008 η ιρανική ταινία «Τι απέγινε η Έλι», «φόρος τιμής» στο σινεμά του Μικελάντζελο Αντονιόνι και συγκεκριμένα στην «Περιπέτεια», έφερε στο διεθνές προσκήνιο το σκηνοθετικό ταλέντο του Ασγκάρ Φαραντί. Ύστερα από πολλά χρόνια στη Γερμανία, ένας νέος, ο Aχμάντι, επιστρέφει στην Τεχεράνη, και μαζί με τους παλιούς συμφοιτητές πηγαίνει τριήμερο στην Κασπία Θάλασσα. Η διασκέδαση, όμως, θα διακοπεί απότομα όταν η Έλι, μια δασκάλα που βρίσκεται στην παρέα, εξαφανίζεται... Στη συνέχεια, το συγκλονιστικό οικογενειακό δράμα «Ένας χωρισμός» (2011) απέσπασε τη Χρυσή Άρκτο του Φεστιβάλ Βερολίνου και το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Η επόμενη δουλειά του ήταν εκτός Ιράν, στη Γαλλία: Το «Παρελθόν» (2013) αφηγείται την ιστορία ενός Ιρανού που φτάνει στο Παρίσι από την Τεχεράνη για να «τακτοποιήσει» εκκρεμότητες του παρελθόντος, με τη Γαλλίδα πρώην σύζυγό του...
Ο Φαραντί ξεδιπλώνει βήμα - βήμα ένα περίπλοκο σενάριο με εξαιρετικά σύνθετους χαρακτήρες, που δεν είναι καθόλου προβλέψιμοι, χωρίς ωστόσο η αφήγησή του να «χάνει» σε αμεσότητα. Συνδυάζει μια σχεδόν φιλοσοφική ενατένιση της πολυπλοκότητας της ανθρώπινης ύπαρξης, όμως ταυτόχρονα βλέπουμε στην οθόνη χαρακτήρες «ολοζώντανους», που υποφέρουν, συγκρούονται, βασανίζονται από ενοχές...
Στη συνέχεια πληροφορηθήκαμε πως ο Φαραντί είχε ένα φιλόδοξο σχέδιο, να γυρίσει μια ταινία για τον Μοχάμεντ Μοσαντέκ, τον μεγάλο πολιτικό που σημάδεψε το μεταπολεμικό Ιράν. Φαίνεται ότι οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν ήταν ανυπέρβλητες, και ο Φαραντί γύρισε τελικά τον «Εμποράκο», που βγαίνει αυτή την εβδομάδα στις ελληνικές αίθουσες. Χρησιμοποιεί ως αφετηρία για το σενάριό του τον «Θάνατο του εμποράκου» του Άρθουρ Μίλερ, με ευρύτερο πλαίσιο τον οικογενειακό μικρόκοσμο της σημερινής Τεχεράνης. Μια ερασιτεχνική ομάδα ετοιμάζεται να ανεβάσει το θεατρικό έργο του Άρθουρ Μίλερ: Πρωταγωνιστούν ο Εμάντ (Σαχάμπ Χοσεϊνί) καθηγητής στη μέση εκπαίδευση, και η γυναίκα του Ρανά (Ταρανέ Αλιντουστί). Καθώς η πολυκατοικία όπου ζουν εμφανίζει σοβαρό στατικό πρόβλημα, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το μοντέρνο διαμέρισμά τους. Ένα άλλο μέλος του θιάσου, τους προτείνει να μετακομίσουν σε δικό του διαμέρισμα που άδειασε πρόσφατα... Μόνο που η προηγούμενη ένοικος έχει αφήσει ακόμα εκεί τα πράγματά της, είχε φύγει και εκείνη βιαστικά. Ο Εμάντ και η Ρανά μετακομίζουν στο νέο διαμέρισμα, ωστόσο, ένα βράδυ, καθώς περιμένει τον άντρα της να γυρίσει, η Ρανά ανοίγει την πόρτα σε κάποιον άγνωστο που της επιτίθεται... Μαθαίνουμε ότι η προηγούμενη ένοικος ήταν «αμφιβόλου ηθικής» και δεχόταν πολλούς επισκέπτες, οι οποίοι προφανώς δεν έχουν μάθει ότι εκείνη έφυγε μακριά... Αλλά ο Εμάντ το μόνο που ξέρει είναι ότι η γυναίκα του βρέθηκε στο νοσοκομείο, χτυπημένη άσχημα. Δεν ξέρει πώς πρέπει να αντιδράσει, πώς να τη στηρίξει, πώς να «πάρει το αίμα του πίσω». Του γίνεται έμμονη ιδέα να βρει τον δράστη.
Η ευδιάκριτη παραβολή της «πολυκατοικίας που καταρρέει» αναφέρεται φυσικά στην ιρανική κοινωνία, που βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ακόμη κι αν οι ερασιτέχνες ηθοποιοί πρέπει να πετσοκόψουν τις ερμηνείες τους στο έργο του Άρθουρ Μίλερ προκειμένου αυτές να είναι συμβατές με την επίσημη (κρατική) ισλαμική ηθική, το «νόημα» του έργου που ανεβάζουν, η βαθιά κρίση χαρακτήρων και κοινωνίας, αποτυπώνεται ανάγλυφο.
«Διάβασα το θεατρικό έργο», λέει ο Φαραντί, «όταν ήμουν ακόμη μαθητής. Με είχε συγκλονίσει, κυρίως για τις αναφορές στις ανθρώπινες σχέσεις. Είναι ένα πολύ πλούσιο έργο, που προσφέρεται για πολλές ερμηνείες. Η πιο σημαντική του διάσταση είναι η κοινωνική κριτική εκείνης της περιόδου... Τα πράγματα αλλάζουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και το πρόσταγμα είναι 'προσαρμόσου ή πέθανε'. Κάτι ανάλογο νομίζω πως ισχύει και για τη χώρα μου σήμερα». Θυμίζουμε ότι αυτή την εβδομάδα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος διοργανώνεται αφιέρωμα στον Ασγκάρ Φαραντί, όπου μπορείτε να δείτε και τις προηγούμενες ταινίες του.
«Ο νόμος της νύχτας» (Live by Night)
Σκηνοθεσία: Μπεν Άφλεκ
Ερμηνεία: Μπεν Άφλεκ, Σκοτ Ίστγουντ, Ζόι Σαλντάνα, Ελ Φάνινγκ, Κρις Σάλιβαν, Σιένα Μίλερ, Άντονι Μάικλ Χολ, Μπρένταν Γκλίσον, Κρις Κούπερ
Τέταρτη ταινία που σκηνοθετεί ο 44χρονος Μπεν Άφλεκ, μετά το «Χωρίς ίχνη» (2007), το «The Τown» (2010) και το «Επιχείρηση: Argo» (2012). Στον «Νόμο της νύχτας» χρησιμοποιεί για δεύτερη φορά ως πρώτη ύλη ένα μυθιστόρημα του Ντένις Λεχέιν, επιλέγοντας να είναι μπροστά και πίσω από την κάμερα. Πρόκειται για ένα νουάρ, που μας μεταφέρει στη Βοστώνη, κατά τη δεκαετία του '20. Η ποταπαγόρευση έχει δημιουργήσει ένα ολόκληρο δίκτυο συνενοχής και «κύκλου εργασιών» με παράνομα αποστακτήρια, υπόγεια μπαρ, γκάνγκστερ και διεφθαρμένους αστυνομικούς. Ο Τζο Κάφλιν, ο μικρότερος γιος ενός διακεκριμένου αστυνόμου της Βοστώνης, έχει επιλέξει έναν τρόπο ζωής «κόντρα» στην αυστηρή και καθώς πρέπει ανατροφή του. Ξεκινώντας από μικροκλοπές, πλέον εργάζεται για έναν από τους πιο διαβόητους μαφιόζους της περιοχής. Ο Τζο απολαμβάνει τη χλιδή, και τη «δυσάρεστη» φήμη του παρανόμου. Όμως, το τίμημα για τη ζωή που έχει επιλέξει δεν θα αργήσει...
«Χαμένοι στο πουθενά» (Lost In The Bewilderness)
Σκηνοθεσία: Αλεξάνδρα Άνθονι
Ντοκιμαντέρ που συντίθεται από τις οικογενειακές αναμνήσεις της σκηνοθέτιδος, σε ένα «πάντρεμα» με ελληνικούς μύθους, γυρισμένο σε διάρκεια είκοσι πέντε ετών. Ο εξάδελφος της Αλεξάνδρας Άνθονι, ο Λουκάς, σε ηλικία πέντε ετών έπεσε θύμα γονικής απαγωγής και από την Ελλάδα θα βρεθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ταινία είναι ταυτόχρονα ένα σχόλιο πάνω στην εφηβεία, τη μνήμη, την «επιστροφή στο σπίτι», καθώς καταγράφει την πορεία του Λουκά μέχρι την ενηλικίωση και ωρίμανσή του.
«The Bye Bye Man»
Σκηνοθεσία: Στέισι Τάιτλ
Ερμηνεία: Ντάγκλας Σμιθ, Λυσιέν Λάβισκαουντ, Κρεσίντα Μπόνας, Νταγκ Τζόουνς, Μάικλ Τρούκο, Τζένα Κανέλ, Έρικα Τρέμπλεϊ, Φέι Ντάναγουεϊ, Κάρι-Αν Μος
Αμερικανική ταινία τρόμου. Τρεις φοιτητές μετακομίζουν σε ένα παλιό σπίτι, όπου συνειδητοποιούν ότι έχουν γίνει στόχος της υπερφυσικής οντότητας «Bye Bye Man». Ο μόνος τρόπος για να σωθούν και να αποφύγουν την κατάρα του είναι να μην τον σκέφτονται, να μη λένε ούτε το όνομά του. Αλλά όταν ο Bye Bye Man μπει στο μυαλό τους, παίρνει τον απόλυτο έλεγχο...
