Συνέντευξη στον Κώστα Τερζή
Tο 2011 ο Αργύρης Παπαδημητρόπουλος υπέγραψε σκηνοθετικά (μαζί με τον Γιαν Φόγκελ) το "Wasted Youth", μια από τις πιο καίριες και ουσιαστικές ταινίες του ελληνικού "νέου κύματος". Με ευθύτητα και τόλμη, που συνδυάζονται με λυτρωτική μετριοπάθεια, ιχνηλατεί τους "κρίσιμους" χαρακτήρες που θέτει στο επίκεντρο, και με φόντο μια Αθήνα που παραλύει από την υπόκωφη, ακόμη τότε, κρίση...
Εδώ, στο "Suntan", ο Αργύρης Παπαδημητρόπουλος "αλλάζει σκηνικό" και μας μεταφέρει στην Αντίπαρο, ένα σχεδόν τυπικό νησί του Αιγαίου, με δύο πρόσωπα, το εσωστρεφές, μάλλον καταθλιπτικό χειμωνιάτικο, με τους λιγοστούς κατοίκους, και το ξέφρενο, "διονυσιακό" καλοκαίρι με τα πλήθη των τουριστών, "τον Αύγουστο από τον οποίο περιμένει να ζήσει το νησί για τους υπόλοιπους έντεκα μήνες", όπως λέει και ο δήμαρχος σε μια στιγμή κρίσης.
Ήρωας, ο Κωστής (Μάκης Παπαδημητρίου), ένας σαραντάρης γιατρός, που φτάνει στο νησί μια χειμωνιάτικη μέρα για να αναλάβει το τοπικό ιατρείο, μόνος στο φέρι, "παραιτημένος", με σημάδια τραυματικής, καταθλιπτικής ψυχολογίας, που μετέπειτα, στην πορεία, θα γίνουν ξεκάθαρα στον θεατή. Ο χειμώνας στο νησί περνά με τους δικούς ρυθμούς, χωρίς εκπλήξεις και ανατροπές, όμως όταν έρχεται το καλοκαίρι όλα αλλάζουν. Η καθημερινότητα του Κωστή θα ανατραπεί βίαια, όταν μια ξέφρενη, "διεθνής" ομάδα νεαρών τουριστών εισβάλλει απροσδόκητα στο ιατρείο του, προκειμένου να περιθάλψει ένα όμορφο κορίτσι της παρέας, για κάποιο μικροατύχημα. Ο Κωστής θα ερωτευτεί αυτό το κορίτσι, την 19χρονη Άννα (Έλλη Τρίγκου), και θα ενταχθεί, φαινομενικά εύκολα, στην "ηδονιστική" ομάδα των τουριστών... Ο γιατρός θα "ξεφύγει" και θα εκτροχιαστεί σε σκοτεινά μονοπάτια, ερωτευμένος με ένα κορίτσι που βρίσκεται εκεί για τον ήλιο, τη θάλασσα, το ερωτικό παιχνίδι.
Η ταινία έχει στο επίκεντρο την ολοκληρωμένη, συναρπαστική ερμηνεία του Μάκη Παπαδημητρίου, ο οποίος καταφέρνει να δώσει υπόσταση σε έναν δύσκολο, ακραίο χαρακτήρα. Το "Suntan" είναι μια ταινία για τα σκοτάδια που έχουμε μέσα μας, λέει ο σκηνοθέτης, που πέρασε ένα καλοκαίρι στην Αντίπαρο, όπως κάνει πάνω από είκοσι χρόνια τώρα, μόνο που αυτή τη φορά τη μετέτρεψε, μαζί με τους φίλους και συνεργάτες του, σε πεδίο γυρισμάτων...
* Πώς ξεκίνησε η ιδέα για την ταινία; Ποιο ήταν το αρχικό ερέθισμα;
Η έμπνευση ήρθε από το βιβλίο «Η επέκταση του πεδίου της πάλης» του Μισέλ Ουελμπέκ. Εκεί ο συγγραφέας λέει ότι ο νεοφιλελευθερισμός λειτουργεί και στο σεξουαλικό πεδίο, όχι μόνο στο οικονομικό, δηλαδή χωρίζει τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες, σε αυτούς που έχουν πρόσβαση στις ηδονές και σε αυτούς που δεν έχουν. Σε αυτούς που μπορούν να γοητεύσουν και σε αυτούς που δεν μπορούν. Ο γιατρός, ο ήρωας της ταινίας, είναι κάποιος που έχει "πρόσβαση" στο ανθρώπινο σώμα αλλά όχι και στην ηδονή που μπορεί να προσφέρει αυτό... Υπάρχει ένα δίπολο, κατά κάποιο τρόπο το ίδιο ισχύει και στην προηγούμενη ταινία μου, το "Wasted Youth". Από τη μία πλευρά είναι οι νέοι που ζουν ελεύθεροι, από την άλλη ο μεσήλικας που είναι μέσα στην κρεατομηχανή...
* Πιστεύεις ότι ο ήρωάς σου, ο σαραντάρης "γιατρούλης", μπορεί να είναι ελκυστικός για τον θεατή, ώστε, σε κάποιο βαθμό, να ταυτιστεί μαζί του;
Κοίταξε, σίγουρα έχω μια τρυφερή ματιά για τους χαρακτήρες, τους αγκαλιάζω... Ο ήρωας είναι κάποιος που είτε έχει "αδικηθεί" είτε έχει κάνει λάθος επιλογές στη ζωή του. Μπαίνει στη μέση ηλικία, στην οποία μπαίνω κι εγώ, ομολογώ, και υπάρχει αυτομάτως η σύγκριση του σφριγηλού κορμιού των νιάτων με την παρακμή του δικού του. Με πολλή αγάπη και για τα δύο. Ήθελα να τα παρατηρήσω και να τα συγκρίνω, και να μιλήσω γι' αυτή την αδικία.
* Η ταινία σου είναι 100% ιδιωτική παραγωγή. Πιστεύεις ότι είναι σημαντική η ενίσχυση του κινηματογράφου από την πολιτεία;
Ναι, το πιστεύω, είναι κάτι που συμβαίνει σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Και πρέπει να το ξεκαθαρίσουμε, ο πολιτισμός δεν είναι το βίτσιο κάποιων ανθρώπων, ζουν οικογένειες. Ακόμη και μέσα από την πιο low budget παραγωγή ταινίας, θα ζήσουν πενήντα οικογένειες. Αλλά το πρόβλημα είναι γενικότερο, δεν νομίζω ότι έχει καταλάβει κανείς τι πραγματικά μπορεί να κάνει ο πολιτισμός σε αυτή τη χώρα.
* Αν σου ζητούσα να κοιτάξεις την προηγούμενη ταινία σου, το "Wasted Υοuth", πώς θα την τοποθετούσες στο "σήμερα";
Μετά τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου, βρεθήκαμε στους δρόμους με έναν φίλο μου Γερμανό διευθυντή φωτογραφίας να διαδηλώνουμε και αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι για την κατάσταση που αισθανόμασταν να αγριεύει... Φοβάμαι ότι δεν έχει αλλάξει σχεδόν τίποτε από τότε...
* Πώς βλέπεις την ελληνική κοινωνία σήμερα;
Η κοινωνία είναι στα χειρότερά της σήμερα, πιο μπερδεμένη από ποτέ. Το μόνο θετικό είναι η αλληλεγγύη που δείχνουν αρκετοί άνθρωποι στους πρόσφυγες... Κι όχι όλοι βέβαια, κάποιοι τους πετάνε γουρουνοκεφαλές. Και όλα αυτά απέναντι σε μια Ευρώπη που φαίνεται να έχει σκοτώσει την αξία της ανθρώπινης ζωής και το μόνο που την ενδιαφέρει είναι πώς θα σωθούν οι τράπεζες...
* Η διεθνής επιτυχία του ελληνικού κινηματογραφικού "κύματος" πού οφείλεται;
Η μία ταινία βοηθάει την άλλη. Είμαστε μια γενιά που κάποια στιγμή αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια της, σιχαινόμαστε τη φράση "για ελληνική ταινία, καλή είναι". Αποφασίσαμε ότι δεν θα παίξουμε τον ρόλο του φτωχού συγγενή. Και γενικά βοηθάμε ο ένας τον άλλον, δεν τσιγκουνευόμαστε τις καλές κουβέντες. Και υπάρχει φοβερό ενδιαφέρον στο εξωτερικό για τον ελληνικό κινηματογράφο, ειδικά μετά τον "Κυνόδοντα".
* Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, το "νέο κύμα" στον ελληνικό κινηματογράφο προέκυψε περίπου στα τέλη της δεκαετίας του '90, μέσα από μια "αντιπαράθεση" με το σινεμά που κυριαρχούσε μέχρι τότε, δηλαδή το έργο του Θόδωρου Αγγελόπουλου και κυρίως τις κακέκτυπες μιμήσεις του...
Όχι, δεν πιστεύω στις "κόντρες" στον κινηματογράφο, και ειδικά για τον Αγγελόπουλο πρέπει να πω ότι μου αρέσουν οι περισσότερες ταινίες του.
* Και το μέλλον του ελληνικού σινεμά; Ο Λάνθιμος πλέον δουλεύει στο εξωτερικό...
Θα συνεχίσουμε να κάνουμε ταινίες και πιστεύω πως, αναγκαστικά, θα φύγουν κι άλλοι... Ο Γιώργος Λάνθιμος μετά τον "Κυνόδοντα" μάτωσε εδώ στην Ελλάδα για να κάνει τις "Αλπεις", ενώ την ίδια στιγμή τον παρακαλούσαν να πάει να δουλέψει στο εξωτερικό...
* Όπως συμβαίνει σε εποχές κρίσης, έχει ανοίξει εδώ και καιρό ολόκληρη συζήτηση για τον ρόλο των καλλιτεχνών...
Οι καλλιτέχνες δεν μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο, δεν μπορούν να δώσουν λύσεις σε μια βάρβαρη εποχή, με μια ταινία... Το μόνο που μπορούν να κάνουν, κατά τη γνώμη μου, είναι να χτυπήσουν ένα καμπανάκι ή να ξεκινήσουν έναν διάλογο με αφορμή το έργο τους...
* Η ταινία σου προβάλλεται ήδη σε αρκετές αίθουσες. Ποιες είναι οι προσδοκίες σου για τη "συνάντηση" με τους θεατές;
Η ταινία διηγείται μια απλή ιστορία, αλλά ταυτόχρονα είναι "ανοιχτή" για όσους θέλουν να δουν ένα δεύτερο ή τρίτο επίπεδο. Γενικά νομίζω ότι το κοινό σιγά - σιγά αγκαλιάζει το νέο ελληνικό σινεμά.
