Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
Μια «στενή», αλλά επικίνδυνη σχέση
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μια «στενή», αλλά επικίνδυνη σχέση

Σκηνή από το «1917» του Σαμ Μέντες

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΤΕΡΖΗ

«Στον πόλεμο το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια» είχε πει κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ο Αμερικανός βουλευτής Χίραμ Τζόνσον και η φράση αυτή έμεινε στα χρονικά ως μια ρήση που επιβεβαιώνεται ξανά και ξανά. Κατ' αναλογία, στις πολεμικές ταινίες που παράγονται από τα μεγάλα στούντιο, κρύβεται ένας καλά μελετημένος μηχανισμός χειραγώγησης και τα ιστορικά δεδομένα ελάχιστη σημασία έχουν.

Διόλου τυχαία, στην Αμερική, στις αρχές της δεκαετίας του 1940 και ενώ η χώρα δεν είχε μπει ακόμη στον πόλεμο, το ένα τρίτο της συνολικής παραγωγής ταινιών των οκτώ μεγάλων στούντιο «αναδείκνυαν» την πολεμική σύγκρουση και προετοίμαζαν το κοινό των αιθουσών. Στόχος ήταν να κατασκευαστεί μια σαφής εθνική ταυτότητα, να δαιμονοποιηθεί ο εχθρός. Ακόμη και ο στρατηγός Μάρσαλ υποχρεώθηκε να παραδεχτεί αργότερα πως ο κινηματογράφος ήταν το «νέο όπλο» των συμμάχων...

Το δίδαγμα εκείνης της περιόδου δεν θα ξεχαστεί ποτέ. Την εποχή της αμερικανικής επέμβασης στο Βιετνάμ ο Τζον Γουέιν, γνωστός για τις αντικομμουνιστικές αντιλήψεις του, έστειλε επιστολή στον Πρόεδρο Τζόνσον, όπου μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «κάποια στιγμή το Χόλιγουντ θα μιλήσει για το Βιετνάμ, και πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι θα μιλήσει με τρόπο που θα βοηθήσει τους σκοπούς μας».

Δικαιώθηκε απόλυτα. Εάν κάποιος αγνοεί τα ιστορικά δεδομένα και θελήσει να πληροφορηθεί για το τι έγινε τότε μέσω της μεγάλης πλειονότητας των σχετικών αμερικανικών ταινιών, θα σχηματίσει την ξεκάθαρη εντύπωση πως οι Αμερικανοί κατατρόπωσαν τους Βιετκόνγκ στα πεδία των μαχών.

Με το ξεκίνημα της νέας χρονιάς η προσοχή στρέφεται στην πολυαναμενόμενη ταινία του Βρετανού Σαμ Μέντες «1917» (στην Ελλάδα κάνει πρεμιέρα στις 9 Ιανουαρίου). Ο Μέντες είναι περισσότερο γνωστός για την πολυβραβευμένη ταινία «American Beauty» (1999), καθώς και τις ταινίες της σειράς Τζέιμς Μποντ «Skyfall» (2012) και «Spectre» (2015).
 

Ο Σαμ Μέντες (κέντρο) στα γυρίσματα της ταινίας

Ένα συνεχές μονοπλάνο

Το «1917» εκτυλίσσεται κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και έχει γυριστεί ως ένα συνεχές μονοπλάνο, χωρίς μονταζική «συρραφή». Παρακολουθεί δύο Βρετανούς στρατιώτες με όλα τα χαρακτηριστικά της αληθοφάνειας δίνοντας στον θεατή την αίσθηση ότι βρίσκεσαι μαζί τους στα χαρακώματα...

Οι δύο στρατιώτες, ο Σκόφιλντ και ο Μπλέικ, αναλαμβάνουν την αποστολή να διασχίσουν το εχθρικό μέτωπο και να παραδώσουν ένα κρίσιμο μήνυμα, από το οποίο εξαρτάται η ζωή 1.600 στρατιωτών -ανάμεσα στους οποίους και ο αδελφός του Μπλέικ. Στους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους ο Τζορτζ ΜακΚέι («Captain Fantastic») και ο Ντιν - Τσαρλς Τσάπμαν («Game of Thrones»), ενώ στους υπόλοιπους ρόλους συναντάμε τους Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, Μαρκ Στρονγκ, Ρίτσαρντ Μάντεν, Κόλιν Φερθ, Άντριου Σκοτ. Καθοριστική είναι η δουλειά του διευθυντή φωτογραφίας Ρότζερ Ντίκινς.

Οι εντυπώσεις όσων είδαν την ταινία σε Βρετανία και Αμερική την τοποθετούν ήδη στα φαβορί για Όσκαρ... Όπως λέει ο Σαμ Μέντες, «αφετηρία» και έμπνευση για την ταινία ήταν η ιστορία του παππού του, Άλφρεντ Μέντες. «Πολέμησε από το 1916 μέχρι το 1918. Αποφάσισε να πει την ιστορία του στα εγγόνια του. Η ταινία έγινε εξαιτίας του παππού μου, αλλά όχι για τον παππού μου».

Ο Μέντες, εκτός από τη σκηνοθεσία και την παραγωγή, συνυπογράφει και το σενάριο. Ο ίδιος αποφάσισε να γυριστεί η ταινία σε ένα μονοπλάνο προκειμένου οι θεατές να «κρατηθούν» στην αφήγηση.

«Σε ένα πλάνο 8 λεπτών μπορεί να υπάρχουν 7 λεπτά μαγείας. Αλλά εκείνη τη στιγμή πέφτει κάτι στο σκηνικό ή ο εικονολήπτης παραπατάει και πρέπει να αρχίσεις ξανά από την αρχή, γιατί ούτε ένα από αυτά τα 7 λεπτά δεν είναι αξιοποιήσιμο... Αναρωτήθηκα γιατί επέλεξα αυτόν τον τρόπο δουλειάς. Όταν όμως τελικά έχεις τη λήψη, αισθάνεσαι ευχαρίστηση και ξεχνάς τις δυσκολίες. Ήμασταν μεταξύ ελπίδας και απόγνωσης».

 

Το «δύσπεπτο» μήνυμα του Κιούμπρικ

Η πιο γνωστή ταινία για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα είναι το αντισυμβατικό «Σταυροί στο μέτωπο» (Paths of Glory) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ (1957). Βασίζεται στο αντιπολεμικό μυθιστόρημα του Χάμφρεϊ Κομπ «Μονοπάτια της δόξας» και αναφέρεται σε ένα ιστορικά καταγεγραμμένο περιστατικό από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι Γάλλοι στρατηγοί επανέφεραν τη ρωμαϊκή μέθοδο του «αποδεκατισμού», την τυχαία επιλογή και εκτέλεση με συνοπτικές διαδικασίες κάποιων στρατιωτών για να αντιμετωπίσουν φαινόμενα «ηττοπάθειας».

Ένας λόχος, σταλμένος ως πρόβατα επί σφαγή, υποχώρησε κατά τη διάρκεια μια επίθεσης αυτοκτονίας. Ο συνταγματάρχης των στρατιωτών που έχουν επιλεγεί για εκτέλεση (τον ερμηνεύει ο Κερκ Ντάγκλας) θα τους υπερασπιστεί, χωρίς αποτέλεσμα, σε μια δίκη - παρωδία. Το σχέδιο αυτής της ταινίας είχε ιστορικό διαδοχικών απορρίψεων από όλα τα στούντιο παραγωγής και μόνο χάρη στη θερμή υποστήριξη του Κερκ Ντάγκλας θα πάρει τελικά το πράσινο φως από την United Artists.

Η ταινία απαγορεύτηκε για δεκαετίες στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία και σε άλλες χώρες της Δύσης, καθώς το αντιπολεμικό της μήνυμα ήταν εξαιρετικά «δύσπεπτο» για τους κρατούντες...

Μία «αντιηρωική ματιά»

Αλλά μέσα στον Ιανουάριο αναμένεται να προβληθεί και μία «αντιηρωική ματιά» στον πόλεμο, από τη Ρωσία αυτή τη φορά, το «Beanpole» του νέου σκηνοθέτη Καντεμίρ Μπαλάκοφ. Η υπόθεση εκτυλίσσεται στο Λένινγκραντ του 1945. Ο πόλεμος έχει τελειώσει, αλλά η πόλη είναι κατεστραμμένη και οι άνθρωποι τσακισμένοι.

«Ξεφτισμένα» χρώματα κυριαρχούν στην πειστική ανασύσταση της εποχής και δύο νέες γυναίκες βρίσκονται στο επίκεντρο της αφήγησης: Κατά πρώτο λόγο η Ίγια, μια ψιλόλιγνη κοπέλα, που μοιάζει με «beanpole», στέκα του μπιλιάρδου. Είχε πολεμήσει και η ίδια στο μέτωπο. Τώρα φροντίζει τους τραυματίες του πολέμου στο νοσοκομείο της πόλης. Αλλά κάθε τόσο «παγώνει» από τις μνήμες του πολέμου, αποκόβεται από τους γύρω της.

Στο μικρό της διαμέρισμα ζει με ένα μικρό παιδί, μόνο που σύντομα θα πληροφορηθούμε πως δεν είναι δικό της... Είναι της καλύτερης φίλης της, της Μάσα, που παρέμεινε στις γραμμές του πολέμου, όταν η Ίγια αποσύρθηκε για να θεραπευτεί...

Με τη λήξη του πολέμου η Μάσα θα επιστρέψει, αλλά η χαρά της επανένωσης σημαδεύεται από ένα καταστροφικό γεγονός που θα οδηγήσει τις δυο γυναίκες σε μια σχέση ακραίας αλληλεξάρτησης...

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL