Συνέντευξη στη Μάνια Ζούση
“Το γέλιο μου είναι προϊόν βασανιστηρίων” ομολογεί “Ο Άνθρωπος που γελά”, ήρωας του Ουγκώ που έγινε παράσταση από τον Θοδωρή Αμπαζή και ανεβαίνει από το Εθνικό Θέατρο στο Rex.
Μια παράσταση στην οποία ο γνωστός συνθέτης, μουσικός και σκηνοθέτης δούλεψε, όπως μας αποκαλύπτει, περισσότερο με το ένστικτο και το συναίσθημα σε σχέση με άλλες φορές. “Λειτούργησε περισσότερο η ψυχή μου, η συγκίνηση”, παραδέχεται ο αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής της πρώτης κρατικής σκηνής, μιλώντας μας κάτω από το βάρος της πρόσφατης απώλειας της μητέρας του.
“Ψάχνοντας τον Ουγκώ έπεσα πάνω στον 'Άνθρωπο που γελά', που και μόνο ο τίτλος είναι κάτι που σε δελεάζει. Αρχικά σου προκαλεί μια καχυποψία, καθώς αναρωτιέσαι ποιος γελάει σήμερα, καθώς σε όλη την Ευρώπη πλησιάζουμε σε μια εποχή σκοταδισμού. Άρχισα να διαβάζω και μου αποκαλύφθηκε ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον και βαθιά πολιτικό έργο. Ίσως το πιο ακραιφνώς πολιτικό έργο που έχει γράψει ο Ουγκώ. Φυσικά και υπάρχει πάντα μια ρομαντική ιστορία από πίσω, καθώς βρισκόμαστε στον ρομαντισμό, γράφεται το 1869”, εξηγεί ο Θ. Αμπαζής μιλώντας μας για την ιστορία που αναφέρεται σε έναν άνθρωπο ο οποίος έγινε διάσημος σαλτιμπάγκος καθώς όλοι γελούσαν με το “χαραγμένο” του χαμόγελο.
Άνθρωπος αριστοκρατικής καταγωγής, με πατέρα που είχε ταχθεί εναντίον του βασιλιά, ο οποίος και τον παραδίδει στη σπείρα των κομπρατσίκος που παραμόρφωναν παιδιά δίνοντάς τα στα freak shows. Τον χαράξανε για να τον εξαφανίσουν. Έτσι εξαφάνιζαν τα εξώγαμα και τα παιδιά που ήταν επικίνδυνα, στέλνοντάς τα σε τσίρκα. Κάποια στιγμή, οι ίδιοι οι μηχανισμοί της εξουσίας κι ένας από τους δολοπλόκους του παλατιού, που ήθελε να εκδικηθεί, τον φέρνουν πίσω στο παλάτι επιστρέφοντάς του τους τίτλους του και αποκαλύπτοντας όλη τη σκευωρία. “Εκείνος αποδέχεται τη θέση και βρίσκει την ευκαιρία να μιλήσει για τη φτώχεια και το άδικο του κόσμου, πιστεύοντας ότι μπορεί να πείσει και άλλους γι' αυτό” σημειώνει ο σκηνοθέτης, σχολιάζοντας πως “όταν έχεις ένα τόσο έντονο χαρακτηριστικό στο πρόσωπό σου, είναι πολύ δύσκολο οι άλλοι να ακούσουν τι λες. Έτσι, βάζοντας μια ταμπέλα σε κάποιον ή χαράζοντάς τον, πραγματικά ή μεταφορικά, ουσιαστικά τού αναιρείς τον λόγο, τον αφοπλίζεις. Στην εποχή μας το κάνουμε και με άλλους τρόπους, τοποθετώντας πολύ εύκολα ταμπέλες”. Όταν φτάνει να μιλήσει στη Βουλή των Λόρδων και κανείς δεν ασχολείται με το τι λέει και για το τι παλεύει, αποχωρεί απογοητευμένος και αυτοκτονεί.
Επίκαιρο και ενδιαφέρον
“Σε μια εποχή σαν τη δική μας, αυτό μου φάνηκε πολύ επίκαιρο κι ενδιαφέρον. Νομίζω ότι είμαστε σε μια περίοδο σκληρή και σε μια στιγμή άγρια. Κάποια πράγματα πρέπει να λέγονται ευθέως απέναντι στην ξεκάθαρη μαυρίλα που έρχεται κατακλύζοντας την Ευρώπη, κάτι που σε έναν μήνα θα καταλάβουμε και πρακτικά με τις ευρωεκλογές. Μιλώ για την άνοδο του φασισμού. Πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε πιο καθαρά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα θυσιάσουμε άλλα σημαντικά πράγματα, όπως την κομψότητα, το γούστο μας, τη συμπεριφορά μας, την ηθική μας. Διάλεξα το έργο και γι' αυτό τον λόγο. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να μιλήσουμε για μια μεγάλη ρομαντική ιστορία. Ως καλλιτέχνες, καλό είναι κάποιες φορές να παίρνουμε και κάποιες καθαρές θέσεις” σχολιάζει, προσθέτοντας πως “τα έργα τα διαλέγει η εποχή, οι συνθήκες και οι ανάγκες του κόσμου”.
Ο Θ. Αμπαζής δεν παραλείπει να προσθέσει πως είναι η πιο μουσική παράστασή του, καθώς περιέχει από τζαζ και αυτοσχεδιαστική μουσική έως ηλεκτρική κιθάρα που χρησιμοποιεί σπάνια. “Πρώτη φορά κάνω τόσο μεγάλη μίξη οπερετικών στοιχείων συνεργαζόμενος με καλλιτέχνες που προέρχονται από τον κόσμο του μιούζικαλ”.
Αυτό το διάστημα γράφει τη μουσική για τον "Αγαμέμνονα" που θα σκηνοθετήσει η Ιώ Βουλγαράκη στην Επίδαυρο και συνεργάζεται με το Εθνικό Θέατρο της Λιθουανίας για μια παραγωγή του 2021.
