Συνέντευξη στη Μάνια Ζούση
Μεγαλειώδες σύμβολο αντίστασης και αγώνα και γυναίκα θρύλος, που θυσιάστηκε υπομένοντας φρικτά βασανιστήρια, η Ηλέκτρα Αποστόλου, η οποία υπερασπίστηκε με τη ζωή και τον θάνατό της τα ιδανικά και την ιδεολογία της για μια ειρηνική και ελεύθερη από εκμετάλλευση κοινωνία, υπέρμαχος των δικαιωμάτων του φύλου της, εμπνέει τρεις νέους καλλιτέχνες που κάνουν τη ζωή της παράσταση για να μιλήσουν για τις σύγχρονες, δικές τους αγωνίες.
"Μιλάμε για τη νύχτα της δολοφονίας της Ηλέκτρας Αποστόλου με τα φρικτά βασανιστήρια και σιγά - σιγά το συγκεκριμένο αρχίζει να γίνεται καθολικό. Η Ηλέκτρα μετατρέπεται στον καθένα άνθρωπο που έχει θυσιαστεί ή θα θυσιαστεί ή μπορεί να έχει την πρόθεση να το κάνει. Φτάνουμε έτσι να μιλάμε για τους σημερινούς ήρωες” μας εξηγεί ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Μοραΐτης, ιδέα του οποίου είναι η θεατρική παράσταση “Ηλέκτρα: Μια σύγχρονη τραγωδία”, σε δραματουργία Ελένης Τριανταφυλλοπούλου και με πρωταγωνιστές τον ίδιο και την Άλκηστη Νικολαΐδη, που κάνει πρεμιέρα στις 23 Απριλίου στο Etcetera Theatre στο Λονδίνο.
«Η ιδέα ξεκινά πριν από τρία χρόνια, όταν αρχίζω να αισθάνομαι ότι η λέξη ήρωας έχει γίνει μόδα. Αρχίζω να αναζητώ το γιατί και την ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου να κάνει αυτή τη λέξη μόδα. Την ίδια ώρα, με απασχολεί το ποιοι είναι οι πραγματικοί ήρωες, τους οποίους δείχνουν ο χρόνος και οι πράξεις τους. Είναι η στιγμή που συναντιέμαι με ένα άρθρο για την Ηλέκτρα Αποστόλου. Την ήξερα, αλλά δεν την είχα μελετήσει και δεν γνώριζα πολλές λεπτομέρειες. Ψάχνοντας και διαβάζοντας, συνειδητοποίησα ότι όχι μόνο είναι μια ηρωίδα, αλλά ένα παγκόσμιο σύμβολο, καθώς για πολλά φεμινιστικά κινήματα, στην Αγγλία π.χ., είναι πρότυπο, έχοντας υιοθετήσει ακόμα και τα αρχικά της.
Στην Ελλάδα κατά τη γνώμη μου δεν έχει τη θέση που θα έπρεπε να είχε. Έτσι αρχίζω μια έρευνα, παρατηρώντας και καταγράφοντας κατ' αρχάς προσωπικές συμπεριφορές άκρατης επιδειξιομανίας, μεγάλων λόγων και δηλώσεων που στο τέλος της μέρας δεν μένει ούτε καν η εντύπωση που προκαλούν. Η παρατήρηση και η αρχειοθέτηση με οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να θυσιάσουμε τίποτα. Όλοι νομίζουμε ότι δρούμε, ότι είμαστε αντιφασίστες, χωρίς όμως πρακτικά να είμαστε, καθώς η στάση ζωής μας δείχνει κάτι διαφορετικό. Η εικόνα έρχεται σε αντίθεση και σύγκρουση με τη στάση ζωής κι αυτή είναι που με έκανε να μιλήσω για την Ηλέκτρα. Έτσι επανέφερα την ερώτηση γιατί θα ήμουν έτοιμος να θυσιάσω σήμερα τη ζωή μου και προσπαθώ να δώσω απάντηση. Εμπεριέχει έναν απίστευτο ρομαντισμό το να μπορείς να θυσιάσεις τη ζωή σου για κάτι καθολικό. Κάτι που θα πρέπει να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας από τη στιγμή που υποστηρίζουμε ότι δεν μας αρέσει αυτός ο κόσμος» υπογραμμίζει ο Κωνσταντίνος.
Το ταξίδι της Ηλέκτρας στον κόσμο
Με αγωνιστικές ρίζες στο οικογενειακό του περιβάλλον να καθοδηγούν τα βήματά του, εγγονός του αντάρτη καπετάν Αχελώου, ο Κωνσταντίνος Μωραΐτης, κάνοντας πράξη τα όσα διδάχθηκε για τον τρόπο έρευνας του θεάτρου ντοκουμέντου στο Royal Central School of Speech & Drama όπου σπούδασε σκηνοθεσία, συνάντησε ανθρώπους που γνώριζαν την Ηλέκτρα Αποστόλου, συνέλεξε πληροφορίες που διασταύρωνε μέσα από αρχεία και προχωρούσε την έρευνα. “Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι ότι μετά τη δολοφονία της άφησαν έκθετο το φρικτά παραμορφωμένο από τα βασανιστήρια άψυχο κορμί της στο Σύνταγμα ένα ολόκληρο βράδυ. Κι ενώ περαστικοί ήξεραν ποια είναι, κανείς δεν πλησίαζε. Την παρέλαβε το ασθενοφόρο την επόμενη μέρα. Αυτό με κάνει να αναρωτιέμαι σε ποιο σημείο πίστης στον άνθρωπο είχε φτάσει αυτή η γυναίκα έτσι ώστε να θυσιάσει τη ζωή της γι' αυτόν, για μια καλύτερη κοινωνία, και την ίδια ώρα σε τι σημείο μπορεί να έχει φτάσει ένας άνθρωπος καταπιεσμένος και φοβισμένος ώστε να μην πλησιάζει ένα νεκρό σώμα”.
Στόχος της παράστασης, όπως μας λέει ο νεαρός σκηνοθέτης και ηθοποιός, “είναι να φανταστούμε κι άλλα πρόσωπα και γυναίκες που έχουν επιχειρήσει να αντισταθούν, μιλώντας με τη φωνή της Ηλέκτρας, που συνεχίζει να είναι ζωντανή. Γιατί, από τη στιγμή που ένας άνθρωπος γίνεται ήρωας, είναι παντού. Οι ήρωες έχουν καθορίσει την πραγματικότητα που ζούμε".
Ακόμη ένα στοιχείο που συγκλόνισε τον Κωνσταντίνο μέσα από τα στοιχεία που συνέλεξε ήταν το γεγονός ότι όλοι περίμεναν πως η Ηλέκτρα θα μιλούσε επειδή ήταν γυναίκα. "Η σιωπή της μοιάζει με χαστούκι στον σύγχρονο φαλλοκρατικό κόσμο. Σύμφωνα δε με μαρτυρία βασανιστή της, 'άντεξε πιο πολλά ακόμη και από σκληρούς άντρες συναγωνιστές της'".
Την πρεμιέρα της παράστασης στο Λονδίνο θα ακολουθήσει ευρωπαϊκή περιοδεία που θα καταλήξει στην Αθήνα. «Θα ήθελα να δω πώς μπορεί κάποιος που δεν είναι συναισθηματικά δεμένος να εκλάβει μια τέτοιου είδους ηρωίδα. Είναι ένα πείραμα και ταυτόχρονα ένα στοίχημα για ένα κοινό μιας χώρας με βασιλευομένη δημοκρατία, που βιώνει ένα Brexit κι όπου υπάρχει τεράστια άνοδος του φασισμού, ενός έξυπνα καλυμμένου φασισμού” επισημαίνει.
Η “Ηλέκτρα: Μια σύγχρονη τραγωδία” θίγει θέματα όπως η έννοια της θυσίας, το κατά πόσο ένας άνθρωπος μπορεί να αλλάξει την Ιστορία μόνο με τη στάση ζωής του, η κρατική βία, οι τρόποι βασανιστηρίων, η έννοια της δημοκρατίας, του κράτους, της ελευθερίας του λόγου ή κατά πόσο είναι δυνατή η ελευθερία στις μέρες μας. Στόχος της ομάδας που έχει το όνομα Sarkha, και στα αραβικά σημαίνει κραυγή, είναι να δώσει φωνή σε υπαρκτά πρόσωπα που η στάση ζωής τους επηρέασε τον κόσμο που ζούμε.
