«Αποφυλακίστηκα πριν δυο μέρες. Αλλά και χθες και σήμερα ήμουν εδώ για να παίξω». Με φωνή που έτρεμε από συγκίνηση και δάκρυα στα μάτια που δεν μπόρεσε να συγκρατήσει όπως οι περισσότεροι από όσους τον ακούγαμε, ο Νίκος Σ., εικαστικός στο επάγγελμα, μεταμορφώθηκε για δυόμισι ώρες σε εξαιρετικό ηθοποιό που ανέδειξε ένα μεγάλο ταλέντο, όπως όλοι όσοι από τους έγκλειστους των φυλακών Κορυδαλλού πήραν μέρος στη θεατρική παράσταση «Θάλαμος αριθμός 6», βασισμένη στην ομώνυμη νουβέλα του Τσέχωφ.
Το έργο, που παρουσιάστηκε στο κοινό από το Πρώτο Θεατρικό Εργαστήρι του Εθνικού Θεάτρου και του Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού, το Σάββατο και την Κυριακή 12 και 13 Μαΐου, βασίστηκε πάνω σε διαλόγους που έγραψαν και έπαιξαν μοναδικά άνθρωποι που εκτίουν την ποινή τους και βρήκαν την ευκαιρία, μέσα από το θέατρο, τα κείμενα και τις πρόβες, να αφηγηθούν με σπαρακτικό τρόπο, που εμπεριείχε κάτι από την προσωπικότητα του καθενός, την ιστορία της έγκλειστης ζωής τους: “Αυτό το μέρος δεν έχει τίποτα το αξιοθαύμαστο, ούτε καμιά ευχάριστη ιστορία να διηγηθεί. Ακόμα κι όταν ήταν λειτουργικό. Ένα από τα πιο κακοσυντηρημένα νοσοκομεία όλης της χώρας. Κι εδώ ήταν το χειρότερο σημείο: ο ψυχιατρικός θάλαμος. Ο Θάλαμος Νο 6”.
Όλοι όσοι βρεθήκαμε στις φυλακές Κορυδαλλού, συγγενείς και φίλοι των κρατουμένων, δημοσιογράφοι και καλλιτέχνες, σωφρονιστικοί υπάλληλοι και παλαιοί συγκρατούμενοι, ζήσαμε βαθιά συγκινητικές στιγμές και μια σπάνια εμπειρία και αφήγηση μιας ζωής που δεν μοιάζει με άλλων ανθρώπων. Ακούσαμε για “βογγητά και κραυγές απελπισμένων”, για “τη φυλακή και τον θάνατο που κανείς δεν πρέπει να λέει μεγάλες κουβέντες”, για “τη λογική και την ηθική που δεν έχουν καμία σχέση εδώ μέσα”, για “καλύψεις κακών συμπεριφορών προσωπικού”, για “τη χώρα των ζωντανών - νεκρών και του μη τόπου”. Για δυόμισι ώρες γνωρίσαμε όλους τους ενοίκους αυτού του παράξενου ψυχιατρείου, τον Αφηγητή, τον Τσέχωφ, τον Μωυσέικο, τον Πινσκ, τον Μουζίκο, τον Ταξινόμωφ, τον Αντρέι Εφίμιτς, τον Ιβάν, τον Εκκλησιαστή, τον Μιχαήλ Αβεριάνιτς, τον Δημοτικό Σύμβουλο, τον Χόμποτοφ, τον Στρατηγό, τον Οσούστ και τον Νικήτα. Το κοινό σιωπηλό, ανάμεσα τους οι Παντελής Βούλγαρης, Ιωάννα Καρυστιάνη, Βαγγέλης Μουρίκης, Γιώργος Μαργαρίτης, Ρίτα Αντωνοπούλου κ.ά., παρακολουθούσε με απόλυτη προσήλωση όλα όσα διαδραματίζονταν στην κλειστή αίθουσα του σιδηρουργείου των φυλακών που είχε μετατραπεί σε μια άνετη αυτοσχέδια σκηνή και πλατεία θεάτρου. Με ένα παλαιό γραφείο, πολυκαιρισμένες βαλίτσες, μια πολυχρησιμοποιημένη πολυθρόνα, ένα σιδερένιο κρεβάτι και διπλωμένα στρώματα στη γωνιά.
Ένας εκλεκτός θίασος, αποτελούμενος από ταλαντούχους ανθρώπους που ο καθένας από αυτούς για δυόμισι ώρες έγινε κάποιος άλλος. Και κανένας τους δεν είχε να ζηλέψει τίποτα από επαγγελματίες του θεάτρου. Με πάθος και πίστη και στεντόρεια φωνή ακούσαμε φράσεις όπως “εγώ αγαπώ τη ζωή με πάθος”, “το μόνο πράγμα που μπορεί να φυλακιστεί είναι το φθαρτό σώμα”, “όλα αυτά τα κάγκελα με φοβίζουν ”, αλλά και το “σε 200-300 χρόνια κάτι ίσως αλλάξει”. Το έργο έγινε παράσταση μετά από δέκα μήνες μελέτης, έρευνας και προβών που η θεατρική ομάδα Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού, έκανε υποστηριζόμενη από τον σκηνοθέτη Στρατή Πανούριο και την κοινωνική λειτουργό Γιολάντα Κωνσταντινίδου.
Για ένα έργο που καυτηριάζει την αδιαφορία, την απραξία, την έλλειψη διάθεσης για ζωή, απογυμνώνοντας τα λόγια του Εκκλησιαστή "Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης", μίλησαν οι συντελεστές. Οι έγκλειστοι ηθοποιοί, όταν τους σφίξαμε το χέρι ευχαριστώντας τους στο τέλος, μας έλεγαν για την προσέγγιση και την ανάλυση των χαρακτήρων που προέκυψαν μετά από ατελείωτες συζητήσεις με όλους μαζί.
«Τα βιβλία του Τσέχωφ είναι πια μέσα στη βιβλιοθήκη των φυλακών, κάτω από το προσκέφαλο των κρατουμένων, που έσκυψαν με μεράκι και συγκίνηση πάνω στο έργο χτίζοντας έναν νέο θαυμαστό κόσμο. Μεταμορφώθηκαν στους ήρωες και μεταμόρφωσαν έναν τόπο άγονο σε μια γόνιμη έκταση δημιουργίας. Η θέλησή τους είναι θαυμαστή και η παράσταση είναι το απόσταγμα ενός μεγάλου εσωτερικού ταξιδιού για τον καθένα», μας ανέφερε ο σκηνοθέτης, που κράτησε για τον εαυτό του και τον ρόλο του γιατρού Αντρέι Εφίμιτς.
Ο διευθυντής των φυλακών Κορυδαλλού Χριστόφορος Γιαννακόπουλος παίρνοντας τον λόγο στο τέλος της παράστασης, που τη χαρακτήρισε “γροθιά στο στομάχι”, είπε πως “όλοι οι άνθρωποι της τέχνης πρέπει να περάσουν από εδώ, γιατί έτσι θα υπάρχει σωφρονισμός”. Κι έδωσε την υπόσχεση, με έκδηλη τη συγκίνηση στο πρόσωπο και τη φωνή του, λέγοντας προς τους έγκλειστους: “μέχρι να φύγω από τη ζωή θα είμαι δίπλα σας ”.
Δεν παρέλειψε μάλιστα να πει πως “σωφρονισμός δεν είναι τιμωρία, αλλά η διαφορετική ρότα της ζωής, να μάθεις, να αναγνωρίσεις τα άσχημα χνάρια, να τα αποφεύγεις και να επιλέγεις τα καλά βήματα να πορεύεσαι στη ζωή».
Η κοινωνική λειτουργός Γιολάντα Κωνσταντινίδου μίλησε για την «προσπάθεια στον λόγο, στη γραφή και στην τέχνη που είναι κάτι θαυμαστό, ιδίως όταν παράγεται σε αντισυμβατικές συνθήκες».
Το Πρώτο Θεατρικό Εργαστήρι δημιουργήθηκε τον Νοέμβριο του 2016 με τη συνεργασία του Εθνικού Θεάτρου, του Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού και της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής του υπουργείου Δικαιοσύνης. Έως τώρα παρουσίασε την "Τρικυμία" του Σαίξπηρ, που πλαισιώθηκε από το Μουσικό Εργαστήρι του Κορυδαλλού και της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Στην παράσταση «Θάλαμος αριθμός 6» έπαιξαν οι Παναγιώτης Α., Γιώργος Κ., Διονύσης Μ., Κωνσταντίνος Κ., Χρήστος Ορφ., Σταύρος Ζαρ., Γιώργος Νικ., Μιχάλης Ζ., Νίκος Σ., Ελευθέριος Κ., Χρήστος Παπ., Αθανάσιος Πικ., Γιώργος Ζ. και Ν. Κοτρέτσος.
