Στο προηγούμενο σημείωμα έκανα μια σύντομη, συνοπτική αποτίμηση των παραστάσεων του Φεστιβάλ Αθηνών, όσες είδα, πέρα από τις επί μέρους κριτικές. Σήμερα σκοπεύω να επαναλάβω το ίδιο για τις παραστάσεις του Φεστιβάλ Επιδαύρου.
Για τους «Επτά επί Θήβας» του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Νικήτα Μιλιβόγιεβτς (επανάληψη) είχα γράψει πέρυσι την άποψή μου και δεν επανέρχομαι.
Για τη «Μήδεια» σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά στη «Μικρή Επίδαυρο» έγραφα, ανάμεσα στα άλλα, ότι ο σκηνοθέτης, παρ' ότι είχε στη διάθεσή του το σπουδαίο εργαλείο της μετάφρασης του Μίνου Βολανάκη, που είναι από μόνη της ένας σκηνοθετικός «οδηγός». την «εμπλούτισε» με ετερογενή αποσπάσματα από άλλης εμβέλειας σύγχρονα έργα με θέμα τους τη «Μήδεια» (Χάινερ Μίλλερ, Παζολίνι, Ανούιγ - αυτός είναι για να είναι παρασάγγες μακριά από την Τραγωδία), κάνοντας αγνώριστη και τη μετάφραση και το πρωτότυπο. Επιχειρώντας να απαντήσει σε ερωτήματα που σκοπίμως ο ποιητής αφήνει αναπάντητα, σκηνοθέτησε ένα άλλο έργο. Γιατί, καλέ μου άνθρωπε; Τι μανία είναι αυτή να «εκσυγχρονίζουμε» τους τραγικούς; Διάβασε τι λέει ο Δημήτρης Δημητριάδης στον έξοχο πρόλογο της μετάφρασής του, της «Ορέστειας»: ότι «οι τραγικοί ποιητές είναι πολύ πιο μπροστά, όχι μόνο από την εποχή τους αλλά και από τη δική μας». Τα υπόλοιπα περιττεύουν.
Για τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» σε σκηνοθεσία του Σταύρου Τσακίρη έγραψα τη θετικότατη γνώμη μου. Μια παράσταση κλασική και συγχρόνως μοντέρνα, που θα ήταν, πιστεύω, αδύνατη, προσθέτω σήμερα, χωρίς την πολύχρονη θητεία του σκηνοθέτη ως δημιουργικού αναγνώστη στις γραφές και στις σιωπές του Διονύσιου Σολωμού. (Ό,τι πλησιέστερο διαθέτουμε στην τραγωδία, όπως μας έφθασε, σπαραγμένη). Με ένα δυνατό πρωταγωνιστικό δίδυμο, τους Κώστα Καζάκο, Δημήτρη Λιγνάδη, και μια πολύ καλή, συντονισμένη ομάδα στους υπόλοιπους ρόλους.
Για τις «Βάκχες» σε σκηνοθεσία του Έκτορα Λυγίζου, θα επαναλάβω όσα έγραφα: «Παλιά πράγματα, ξεπερασμένα εδώ και δεκαετίες, που πλασάρονται ως πρωτοπορία, τα μεικτά σύνολα, το 'όλοι παίζουμε όλους', η 'μεταμοντέρνα' ισοπέδωση και απο-ηθογράφηση των ρόλων. Τα έχουμε πει, τα ξαναλέμε. Άλλο η Τραγωδία και άλλο το: 'Περνά, περνά η μέλισσα'».
Για την «Ειρήνη» του Αριστοφάνη με το «Εθνικό» σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη, κατέθεσα τη θετική μου γνώμη, προσθέτοντας σήμερα ότι ο Τζίμης Πανούσης στον κεντρικό ρόλο δεν απείχε παρά ένα «κλικ» μονάχα, προκειμένου να ξεπεράσει τον παραδοσιακό του εαυτό και να γράψει ιστορία.
Η Ευριπιδική «Άλκηστις», σκηνοθετημένη από την Κατερίνα Ευαγγελάτου. «Μίλησε» εδώ περισσότερο η θεωρητική κατάρτιση και λιγότερο το θεατρικό ένστικτο της λόγιας σκηνοθέτιδας. Ακολούθησε την παλαιότερη, αναθεωρημένη πια, άποψη ότι πρόκειται για ένα άτυπο σατυρικό δράμα - χωρίς σατύρους. («Σκορδαλιά χωρίς σκόρδο», θα έλεγε ο Ροΐδης). Ανέβασε έναν «Κένταυρο», θα έλεγε ο Αριστοτέλης, «τσιμπώντας» περιστασιακά, λίγο από τραγωδία, λίγο από (υποτιθέμενο) σατυρικό δράμα, λίγο από μοντέρνα κωμωδία, λίγο από «κομέντια», λίγο από όλα. Το αποτέλεσμα αδικεί την προσπάθεια.
Η «Μήδεια» του «Θεάτρου Τέχνης», σκηνοθετημένη από τη Μαριάννα Κάλμπαρη. Πάλι, εδώ, η μανία να «ενισχύουμε» τα κείμενα με άσχετες, εμβαλωματικές προσθήκες από νεότερα έργα. Η σκηνοθεσία της Κάλμπαρη αναδεικνύει το στοιχείο του γυναικείου ερωτικού πάθους, τη «σκοτεινή» πλευρά του έρωτα που αγγίζει τον θάνατο, αλλά αυτή είναι μια μάλλον ρομαντική εκδοχή του πράγματος. Ο Ευριπίδης θέλει να μας πει πολύ περισσότερα με αυτήν την τραγωδία, γραμμένη στις παραμονές ενός ανελέητου παιδοκτόνου εμφύλιου. «Ένα καλοραμμένο σκηνοθετικό κοστούμι», διατύπωνα την άποψή μου επιγραμματικά, που, όμως, έπεφτε λίγο «στενό στις μασχάλες» του Ευριπίδη. Με άνισες υποκριτικές και με έναν «Ιάσονα» προγραμματικά υποβαθμισμένο.
Κλείνω με τους «Πέρσες» σε παραγωγή ΘΟΚ σε σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη, την κορυφαία παράσταση των φετεινών Επιδαυρίων, αλλά και μια από τις καλύτερες των τελευταίων ετών. Με μια συγκλονιστική Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ως Άτοσσα, έναν χορό «από αλλού» και εξαιρετικές επί μέρους επιδόσεις των υπόλοιπων ηθοποιών. Παραπέμπω για περισσότερα στα δύο συνεχόμενα σημειώματά μου της «Αυγής», από 15 και 20 Αυγούστου. Καλό φθινόπωρο.
