Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
16.2°C18.5°C
3 BF 57%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
10.8°C15.6°C
3 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.4°C16.6°C
4 BF 71%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.9°C17.7°C
3 BF 73%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.7°C15.7°C
2 BF 67%
Συμβαίνει στα "καλύτερα σπίτια"
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Συμβαίνει στα "καλύτερα σπίτια"

Το γαλλικό αστικό «καλοχτισμένο έργο» ή «μπουλβάρ», που συνήθως χαρακτηρίζεται, επιπόλαια μερικές φορές, ως είδος «ελαφρό», διαθέτει ωστόσο μια πολύ στέρεη, συμπαγή φόρμα, που όχι μόνο άντεξε στον χρόνο, αλλά έδωσε και ισχυρούς απογόνους. Επηρέασε, ανάμεσα σε άλλους, τον μέγιστο Ίψεν. Πολύ νέος, όταν ακόμα διηύθυνε το θέατρο της Χριστιανίας, ήρθε σε επαφή με τα έργα αυτά, τα αξιολόγησε, μελέτησε τη δομή και αφομοίωσε την τεχνική τους τόσο καλά, που οι Γάλλοι τον θεώρησαν αρχικά ως «δικό τους». (Βλ. και το βιβλίο του Ρενέ Ντουμίκ, «Από τον Σκρίμπ στον Ίψεν», Παρίσι 1896, που, μάλιστα, θεωρεί την «Αγριόπαπια» ως δραματική διασκευή ενός ομώνυμου γαλλικού «ελαφρού» έργου). Ο Ίψεν παρέλαβε το γαλλικό έργο «σαλονιού» με τους φιλήσυχους αστούς ενοίκους, που ακόμα κι αν «ατακτούν» περιστασιακά θα επιστρέψουν σύντομα στους κόλπους της οικογένειας και στην ασφάλεια του σπιτιού, για να το ανατινάξει τοποθετώντας μια βραδυφλεγή βόμβα «κάτω από το χαλί». Επισημαίνει το απροσδιόριστο της συμπεριφοράς του ανθρώπου και την πολλαπλότητα των κινήτρων του, για να τον οδηγήσει, μέσω μιας ελεγχόμενης καλλιτεχνικά «σχιζοφρένειας», στη ριζική ανατροπή των μικροαστικών θεσμών και την κατάκτηση της ατομικής του ελευθερίας, με τίμημα πάντοτε βαρύ, καταστροφή και θάνατο. Μεταλλάσσει ιδιοφυώς, αθόρυβα, με κινήσεις απλές φαινομενικά, το ταπεινό, καταφρονημένο από την κριτική για δεκαετίες, παρ’ ότι δεν έπαψε ποτέ να είναι άκρως δημοφιλές στο πλατύ κοινό, «έργο σαλονιού» ή «μπουλβάρ», σε οικογενειακή τραγωδία.

Η άποψη αυτή αναθεωρήθηκε στην εποχή μας, όταν αναγνωρίστηκε ότι το «μπουλβάρ», εκτός από τις δύο ευχάριστες ώρες που προσφέρει στο κοινό, εμπεριέχει και ανελέητη, κάποτε, κοινωνική κριτική μέσα από ανάλαφρους κωμικούς διαλόγους και εξωφρενικά παράλογες καταστάσεις, σε ένα «ρεαλιστικό» σκηνικό τοπίο. Η αναγνώριση αυτή οδήγησε σε αναβίωση πρόσφατα του είδους, από διανοούμενους συγγραφείς όπως η διάσημη, πολυβραβευμένη Γαλλοϊρανή Γιασμίν Ρεζά και οι κάπως λιγότερο γνωστοί στην Ελλάδα Ματιέ Ντελαπόρτ και Αλεξάντρ ντε λα Πατελάρ, το έργο των οποίων «Για όνομα...» δίνεται στο Θέατρο Αλίκη, σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη.

Ένα έργο «ανάλαφρο» φαινομενικά, πού, όμως, με πρόσχημα το «δυσώνυμο», λόγω ιστορικού φορτίου (Αδόλφος) όνομα που πρόκειται να δοθεί στο αναμενόμενο να γεννηθεί παιδί μίας από τις ηρωίδες, «αδειάζει» πλήρως τις σύγχρονες μορφές κοινωνικής υποκρισίας, όπως η κουλτούρα του «πολιτικώς ορθού», ο μύθος του σεβασμού της διαφορετικότητας και το παραμύθι του απόρρητου των προσωπικών μας δεδομένων, μάλιστα, την ίδια στιγμή που ο «μεγάλος αδελφός» διατυμπανίζει πλέον ο ίδιος, προς εκφοβισμό και σωφρονισμό μας, ότι έχει στήσει παντού το πελώριο ψηφιακό του «αυτί» και μας ακούει νυχθημερόν.

Με πρόσχημα το βιβλίο του διαφωτισμένου φιλόσοφου Μπενζαμέν Κονστάν (1767-1830) με τον τίτλο «Αδόλφος», το έργο ασκεί σκληρή κριτική στα έργα και στις ημέρες του ατελέσφορου καθ’ ημάς αστικού «διαφωτισμού», φτάνοντας μέχρι την αμφισβήτηση των γεννητόρων του, Καντ και Σοπενάουερ.

Η σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, σε καλή, βατή μετάφραση του Θοδωρή Πετρόπουλου, πιάνει το νόημα του έργου και το δίνει καίρια, αναζητώντας αντισυμβατικά το βάθος του στη γλωσσική επιφάνεια, με την αρχαία σημασία της λέξης («επιφαίνομαι» = παρουσιάζομαι όταν δεν με περιμένουν, αιφνιδιάζω τον άλλον). Παρουσιάζοντας το κοινότυπο ως πρωτότυπο και το κοινόχρηστο ως μοναδικό, σε ύφος παραζαλισμένης καθημερινότητας, με το σοβαρό να εκφέρεται αστεία και το αστείο σοβαρά, όπως συμβαίνει και στα «καλύτερα σπίτια», αιφνιδιάζει κάθε φορά το κοινό, συντηρώντας ώς το τέλος το ενδιαφέρον του. Μια έξυπνη τακτική, που απέδωσε τα αναμενόμενα. Μια έξυπνη, επίσης, διδασκαλία των ρόλων που οδήγησε το κουιντέτο των ηθοποιών σε αυτό που λέμε ευτυχισμένο, γελαστικά και όχι μόνο, αποτέλεσμα. Ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, με το υπόγειο ανατρεπτικό χιούμορ, η Βίκυ Σταυροπούλου, εδώ δημιουργικά ανανεωμένη, ο Φάνης Μουρατίδης, πάντα ένας ακούραστος, ικανός, «παντός καιρού» εργάτης της σκηνής, η Μαρία Κωνσταντάκη, με το παγωμένο χαμόγελο παραπλανημένης Τζοκόντας, και ο Αντώνης Λουδάρος, με το μόνιμο εκρηκτικό του ταμπεραμέντο, απογειώνουν την παράσταση. Τα σκηνικά - κοστούμια (Αθανασία Σμαραγδή), η μουσική σύνθεση του Γιάννη Χριστοδουλόπουλου και οι φωτισμοί του Νίκου Βλασσόπουλου εναρμονίζονται με τη σκηνοθετική σύλληψη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL