Είναι 23.35 και η θερμοκρασία μου... 39,1. Πώς μπορώ μέσα σ' αυτή τη ζάλη να γράψω για τη φυλακή και το θέατρο; Για τις γυναίκες και την ελευθερία; Για την αγάπη και τη δημιουργία;
Φτιάχνω ένα ζεστό τσάι... γιατί μπορώ να το φτιάξω όποτε θέλω, κάθομαι στην αναπαυτική μου πολυθρόνα... γιατί έχω μια υπέροχη αναπαυτική πολυθρόνα στο σπίτι μου και ανοίγω το macbook... αυτό κι αν είναι πολυτέλεια!
Ας τα πάρουμε λοιπόν απ' την αρχή...
Ήταν Ιανουάριος του 2015 όταν έγινε η πρώτη μας γνωριμία με τις γυναίκες του Καταστήματος Κράτησης Γυναικών Ελαιώνα Θήβας (λόγω του μακροσκελούς της ονομασίας από εδώ και κάτω θα περιοριστώ στο ακρωνύμιο ΚΚΓΕΘ). Τότε ήταν που με τη θεατρική ομάδα “Εμείς” παρουσιάσουμε στις κρατούμενες την παράστασή μας “Interview”. Μετά από 235 “Interview”, μπορώ πλέον να πω ότι αυτή η παράσταση ήταν η πιο φορτισμένη και ουσιαστική. Μέσα σε μία κατάμεστη αίθουσα, γεμάτη ένταση και νευρικότητα, με βρέφη να θηλάζουν και νήπια να τρέχουν γύρω - γύρω, καταφέραμε τελικά να συντονιστούμε με αυτές τις ξεχασμένες γυναίκες. Για όλους/ες εμάς, τη Σοφία, τον Σωτήρη, τη Μαρία, τον Βασίλη, τον Χρίστο και εμένα, ήταν ένα συγκλονιστικό μεσημέρι, που έμελλε να αποτελέσει την απαρχή μιας μακράς σχέσης.
Εκεί, στο ΚΚΓΕΘ γνωρίσαμε και την “επίμονη λειτουργό”, δηλαδή την ξανθιά κοινωνική λειτουργό του καταστήματος, η οποία από τότε δεν μας άφησε σε χλωρό κλαρί και έκανε πάντα τα αδύνατα δυνατά, ώστε να πραγματοποιηθεί η οποιαδήποτε ιδέα τής προτείναμε. Οφείλω να ομολογήσω ότι είναι ένας από τους ελάχιστους ανθρώπους που γνωρίζω, που τιμά στο έπακρο τον τίτλο του. Μας ανέφερε λοιπόν ότι στην αποθήκη του καταστήματος υπήρχαν στοιβαγμένα πολλά έργα τέχνης, τα οποία είχαν φιλοτεχνήσει κρατούμενες, στο πλαίσιο ενός εικαστικού εργαστηρίου που είχε πραγματοποιηθεί παλιότερα. Προσφερθήκαμε να διοργανώσουμε “εμείς” μια έκθεση με τα έργα αυτά και ξεκινήσαμε αμέσως να αναζητούμε τον χώρο που θα τη φιλοξενούσε. Τελικά, από τον ραδιοφωνικό σταθμό 105,5 Στο Κόκκινο, μας παραχώρησαν, με μεγάλη χαρά, μία αίθουσα εντός του σταθμού. Τη διαμορφώσαμε σε έναν αξιοπρεπή εκθεσιακό χώρο και στήσαμε τα έργα τέχνης των γυναικών. Η έκθεση πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2015. Περίπου 100 πίνακες ζωγραφικής και 250 αντικείμενα τέχνης εκτέθηκαν εκείνες τις μέρες και πουλήθηκαν όλα! Τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν κατατέθηκαν στους, εντός του ΚΚΓΕΘ, προσωπικούς λογαριασμούς των κρατουμένων που είχαν φιλοτεχνήσει τα έργα και στο ταμείο απόρων του καταστήματος.
Ο ενθουσιασμός μας ήταν μεγάλος κι έτσι συζητήσαμε αμέσως την ιδέα ενός θεατρικού εργαστηρίου για τις κρατούμενες. Μία απλή αναφορά στην “επίμονη λειτουργό” ήταν αρκετή. Κίνησε ουρανό και γη ώστε να γίνει αυτό το εργαστήρι πραγματικότητα. Επικοινωνούσε μαζί μας τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, για να βεβαιωθεί ότι δεν το είχαμε μετανιώσει. Μέχρι που βρήκε χορηγό για την κάλυψη των εξόδων μετακίνησής μας, χωρίς τη βοήθεια του οποίου, η ιδέα μας μπορεί και μην είχε υλοποιηθεί ποτέ. Τον Δεκέμβριο του 2015, παρέα με τη Σοφία, τον Σωτήρη, και τον Χρίστο, ξεκινήσαμε να πηγαίνουμε κάθε Δευτέρα πρωί στο ΚΚΓΕΘ. Η αντιμετώπισή μας από τη διεύθυνση των φυλακών υπήρξε πέρα ως πέρα φιλική και απολύτως υποστηρικτική. Στην αρχή ήταν δύσκολο και για εμάς να εγκλιματιστούμε σ' αυτόν τον πρωτόγνωρο τρόπο δουλειάς, αλλά και για τις γυναίκες, αφού στις πρώτες συναντήσεις, οι περισσότερες δεν μπορούσαν να αντιληφθούν τι ακριβώς συνέβαινε εκεί πέρα... Γυναίκες ερχόντουσαν, γυναίκες έφευγαν... μέχρι που τελικά, μετά από 3 περίπου μήνες συστάθηκε για πρώτη φορά η θεατρική ομάδα του ΚΚΓΕΘ, αποτελούμενη από 12 κρατούμενες γυναίκες ηθοποιούς. Κάπως έτσι λοιπόν μπήκαμε και στην τελική ευθεία, με τελικό στόχο την παρουσίαση της δουλειάς μας υπό μορφή παράστασης. Το γεγονός ότι η ομάδα μας ασχολείται κυρίως με το θέατρο της επινόησης, ήταν ένα τεράστιο πλεονέκτημα, καθώς είναι αδύνατο να ανεβάσεις ένα θεατρικό κείμενο, κάνοντας διανομή ρόλων, όταν προκύπτουν διαρκώς μεταγωγές, δικαστήρια ή και απρόσμενες αποφυλακίσεις. Περισυλλέξαμε λοιπόν, σε συνεργασία πάντα με τις γυναίκες, άρθρα από τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, τα ξεδιαλύναμε, τα δομήσαμε και δημιουργήσαμε μία εφημερίδα ποικίλης ύλης υπό τον συμβολικό τίτλο “Πολυφωνία”. Έτσι ονομάστηκε και η παράσταση, που παρουσιάστηκε δύο φορές, μία για τις κρατούμενες του ΚΚΓΕΘ και μία για “ελεύθερους” καλεσμένους. Μονάχα όσοι ήταν παρόντες μπορούν να μαρτυρήσουν πόση δύναμη είχε αυτή η θεατρική εμπειρία.
Όσο για τις γυναίκες; Ίσως είναι καλύτερα να μεταφέρω μερικές φράσεις των ιδίων: “όλη την εβδομάδα περιμένουμε τη Δευτέρα”, “είμαι τυχερή που είμαι μέσα, γιατί αυτό που κάνω εδώ μαζί σας, έξω δε θα το έκανα ποτέ”, "πώς θα περάσει το καλοκαίρι χωρίς το εργαστήρι μας;”, “για μένα είστε οικογένειά μου”, “αν δεν ξαναέρθετε θα πάθω κατάθλιψη”, “μετά την παράσταση, είμαστε διάσημες στη φυλακή”...
Όσο για εμάς; “Εμείς” επανεκτιμήσαμε τη ζωή μας και την τέχνη μας. Πάνω απ' όλα όμως, αποκτήσαμε φίλες.
Όσο για μένα; Είναι 2.57 και η θερμοκρασία μου... 38,7. Δεν ξέρω αν έγραψα αυτά που έπρεπε να γράψω. Θα γράψω όμως την ανάγκη μου:
“Σας ευχαριστώ... Χριστίνα, Ντίνα, Κατερίνα, Αθηνά, Άλμα, Δέσποινα, Ρούλα, Σύλβια, Γεωργία, Χέλεν, Κλαούντια, Εύα, Μαβή, Μάρθα, Αγγελική...
Τον Οκτώβριο του 2016, ξεκινήσαμε και πάλι το θεατρικό μας εργαστήρι με τη θεατρική ομάδα του ΚΚΓΕΘ και συνεχίζουμε...
Χρήστος Θάνος, ηθοποιός, σκηνοθέτης, ιδρυτικό μέλος της Ομάδας Συλλογικού Πολιτισμού "Εμείς".
