Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
12.0°C16.5°C
1 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
11.5°C16.0°C
0 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
7.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.8°C15.8°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
5 °C
4.9°C12.9°C
0 BF 100%
Γιώργος Κοτανίδης: / Γιώργος Κοτανίδης: "Δεν έχω πρόθεση να αγιογραφήσω τον Ζαχαριάδη"
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Γιώργος Κοτανίδης: / Γιώργος Κοτανίδης: "Δεν έχω πρόθεση να αγιογραφήσω τον Ζαχαριάδη"

Συνέντευξη στη Μάνια Ζούση

"Έγινα αριστερός από επιλογή, καθώς την παραμονή των 18ων γενεθλίων μου, στις 22 Μαΐου του 1963, έτυχε να βρεθώ μπροστά στη δολοφονία του Λαμπράκη, ως ένα ανέμελο παιδί που έκανε βόλτα με την παρέα του", αφηγείται ο ηθοποιός Γιώργος Κοτανίδης, που από τη Δευτέρα 21 Νοεμβρίου θα ζωντανέψει στη σκηνή του Θεάτρου του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης τον ιστορικό ηγέτη του ΚΚΕ Νίκο Ζαχαριάδη.

Το έργο που ο ηθοποιός έγραψε, σκηνοθέτησε και πρωταγωνιστεί, με τον τίτλο "Ομπίντα", που στα ρωσικά σημαίνει πίκρα, αναπλάθει τις τελευταίες ώρες του Ζαχαριάδη, όταν από τη Σιβηρία, και μπροστά στην επικείμενη αυτοκτονία του, στέλνει στους συντρόφους του "Μήνυμα από την άλλη μεριά".

"Κατά τη γνώμη μου, ο Ζαχαριάδης είναι η πιο σημαντική προσωπικότητα που έβγαλε η Αριστερά, την οποία, ωστόσο, δεν θέλω να αγιοποιήσω, αν και de facto ένας πάσχων ήρωας αγιοποιείται" όπως λέει.

Χαρακτηρίζει το έργο του "ένα πολιτικό έργο με βιογραφικά στοιχεία, αλλά, για να είναι έντονα πολιτικό ένα έργο, σύμφωνα με τον Μπρεχτ, δεν πρέπει να παίρνει έντονα θέση σε κάτι. Κι εγώ το έχω αποφύγει" σημειώνει. "Για μένα το ζήτημα ήταν να κάνω focus στον άνθρωπο" προσθέτει.

Όλα ξεκίνησαν εδώ και χρόνια για τον Γιώργο Κοτανίδη, καθώς, όπως διευκρινίζει "όλα αυτά τα χρόνια που ήμουν στην Αριστερά, άκουγα να βρίζουν συνεχώς τον Ζαχαριάδη, αποκαλώντας τον εγκληματία και δικτάτορα. Και όχι μόνο η Δεξιά, αλλά και η Αριστερά. Ειδικά μετά το 1968 που έγινε η διάσπαση. Από χαρακτήρα και από ένστικτο, όταν ακούω όλοι να βρίζουν κάποιον, εγώ πάω με το μέρος του".

Ωστόσο, πιο έντονα τα τελευταία χρόνια η ιδέα να γράψει και να παρουσιάσει ένα θεατρικό έργο βασισμένο στον Νίκο Ζαχαριάδη ωρίμαζε. Έτσι, από το 2013 αρχίζει τη συστηματική μελέτη. Δεν αφήνει τίποτα που να κυκλοφορεί για τον ηγέτη της Αριστεράς και να μην το διαβάσει, "από τα αρχεία του ΚΚΕ και του ΚΚΕ Εσωτερικού έως τα βιβλία του Πάρνη".

"Σιγά - σιγά αρχίζω να ανακαλύπτω έναν άλλον Ζαχαριάδη από αυτόν για τον οποίο άκουγα συνέχεια. Και βρίσκω να κατηγορείται πολύ άδικα. Ωστόσο, δεν έχω πρόθεση να τον δικαιώσω πολιτικά ή να τον αγιογραφήσω".

Ο ηθοποιός θυμάται πως βρισκόταν φυλακισμένος στον Κορυδαλλό όταν τον Αύγουστο του 1973 έρχεται η είδηση ότι πέθανε ο Ζαχαριάδης. "Θυμάμαι ότι πήγα να συναντήσω τον Μήτσο Παρτσαλίδη, ο οποίος μου απάντησε: 'Δεν θα σας πω πολλά. Απλώς ήταν πολύ σπουδαία προσωπικότητα. Δεν θα σας πω τίποτα άλλο".

Το 1979 ως συνεκδότης, εξέδωσε το βιβλίο του Γιώργου Γούσια για τις αιτίες της ήττας της Αριστεράς. "Ο Γούσιας μιλούσε αρκετά υπέρ του Ζαχαριάδη. Μια ημέρα με επισκέφτηκε στο βιβλιοπωλείο Πολιτεία στη Στοά της Όπερας ο ταξίαρχος Καλλιανέσης, του Δημοκρατικού Στρατού. Συγκινημένος εγώ του φέρνω το βιβλίο του Γούσια και εκείνος με ρωτάει: 'Τι λέει ο Γούσιας για τον Ζαχαριάδη;'. 'Γενικά λέει καλά πράγματα' του απαντώ. Και εκείνος μου απαντά 'Τότε όμως κανένας δεν του στάθηκε του Νικολάκη' και αναλύεται σε λυγμούς. Τότε είπα μέσα μου κάτι τρέχει εδώ".

Το τρίτο σημείο που στάθηκε καθοριστικό για την έρευνά του είναι όταν, το 1989-1990, ο γιος του Ζαχαριάδη Κύρος αποκαλύπτει πως σύμφωνα με τα αρχεία της Κα Γκε Μπε ο Ζαχαριάδης αυτοκτόνησε. Είναι η εποχή που αρχίζουν αρκετοί να επισκέπτονται το Σουργκούτ, τον τόπο εξορίας του για να συλλέξουν στοιχεία και να γράψουν. Είναι η στιγμή που ο Κοτανίδης αρχίζει να συλλέγει υλικό και κυρίως αποκόμματα εφημερίδων με τη λογική ότι κάποια στιγμή το πρόσωπο του Ζαχαριάδη θα τον απασχολούσε και θα ασχολιόταν μαζί του. Συνέχιζε μάλιστα να διαβάζει όλα όσα είχαν γίνει στο Σουργκούτ με άξονα την αυτοκτονία.

Λίγο καιρό μετά, μεταξύ 1991 και 1992 και, σε μια εκπομπή που έκανε στο ραδιόφωνο του 902 κάθε Κυριακή μεσημέρι, ήταν καλεσμένος ο Μανόλης Αναγνωστάκης, που θυμάται σε μια κουβέντα του να αποκαλεί τον Ζαχαριάδη "σπουδαίο".

Στο έργο "Ομπίντα", όπου αναπαριστάνται οι τελευταίες ώρες του Νίκου Ζαχαριάδη ο ήρωας αναπολώντας τις σημαντικές στιγμές της πολυτάραχης ζωής του, προσπαθεί να εξηγήσει τη δεκαεφτάχρονη εξορία του στη Σιβηρία από τη σοβιετική ηγεσία, αλλά και το ίδιο του το κόμμα, να δει τα λάθη του και τα αδιέξοδα που τον οδηγούν στην αυτοκτονία.

Στιγμές της σύγχρονης Ιστορίας "περνούν" μέσα από τις αφηγήσεις του ίδιου του ήρωα, από την απομόνωση του Μεταξά, το περίφημο γράμμα του 1940, με το οποίο καλεί τον λαό να πολεμήσει ενωμένος τους Ιταλούς φασίστες, τον πόλεμο, την κράτησή του στο Νταχάου, ώς τον Εμφύλιο, την ήττα και την υποχώρηση. Αλλά και ανθρώπινες στιγμές του στις ατέλειωτες ημέρες της εξορίας.

"Δείχνω τον Ζαχαριάδη στη σκηνή, άλλοτε να γράφει, να κουράζεται και να ξαπλώνει, να ονειρεύεται, να βλέπει τα φαντάσματά του να τον κυνηγούν, να τον διαγράφουν από τις ολομέλειες. Να συνομιλεί με τον Κώστα Λουλέ που τον επισκέφτηκε, τους κατηγόρους του που τον καθαίρεσαν και τον διέγραψαν, τον Κολιγιάννη, τον Παρτσαλίδη και τον Βαφειάδη. Απαντά στις κατηγορίες εναντίον του για τον Πλουμπίδη και τον Καραγιώργη, θυμάται τους ελάχιστους πιστούς του φίλους, τον Πορφυρογένη και τον Αλέξη Πάρνη και ανακαλεί στη σκηνή τα παιδιά του και τη γυναίκα του Ρούλα Κουκούλου".

Όλα αυτά τα ντοκουμέντα περνούν στο έργο, που, εκτός από το "Μήνυμα από την άλλη μεριά", στηρίχθηκε και σε δεκάδες άλλα κείμενα του Νίκου Ζαχαριάδη, σε ιστορικά ντοκουμέντα και σε αφηγήσεις του γιου του Σήφη.

Στην ερώτηση τι κομίζει η παράσταση αυτή τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ο Γιώργος Κοτανίδης απαντά: "Ο Ζαχαριάδης, 35 χρόνια μέλος του ΚΚΕ και 25 χρόνια γενικός γραμματέας, είχε ένα ατιμωτικό τέλος. Αυτό θέλω να το δει ο κάθε Έλληνας, όχι μόνο οι αριστεροί. Θέλω να το δουν οι δεξιοί, γιατί ένα από τα πράγματα που έχω ανακαλύψει στον Ζαχαριάδη είναι ότι ήταν βαθιά Έλληνας. Του έριξαν όλο τον Εμφύλιο και όλα τα λάθη και η Δεξιά, αλλά και η Αριστερά όταν τον καθαίρεσε. Βλέπω έναν αληθινό κομμουνιστή της πρώτης επαναστατικής γενιάς. Τιμητική φρουρά στο φέρετρο του Λένιν μαζί με τον Χικμέτ, της γενιάς των σκληρών κομμουνιστών, που δεν μπορούμε να τον κρίνουμε με τα σημερινά κριτήρια". Όσο για το τι τον συγκινεί περισσότερο σε αυτό το πρόσωπο, ο Γιώργος Κοτανίδης δεν διστάζει να πει: "Αυτό που με συγκινεί είναι ότι δεν συμβιβάζεται".

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL