Ο Νικ Πέιν είναι ένας γρήγορα ανερχόμενος νέος Άγγλος θεατρικός συγγραφέας. Από το έργο του πρέπει να ομολογήσω ότι δεν γνωρίζω παρά μόνο τους Αστερισμούς, που παίζονται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Σε αυτό το έργο του ο Πέιν επιχειρεί επιδέξια να συνδέσει την αρχή της απροσδιοριστίας της σύγχρονης κβαντικής φυσικής... με το απροσδιόριστο της μοίρας του ανθρώπου που είναι έρμαιο εσωτερικών ή εξωτερικών αντιφατικών δυνάμεων. Βάσει της θεωρίας των χορδών της φυσικής, μπορεί να υπάρχουν παράλληλα πολλαπλά σύμπαντα, αλλά εμείς είμαστε καταδικασμένοι να αντιλαμβανόμαστε μόνο το ένα από αυτά. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ο Πέιν έγραψε το έργο του ως «παυσίλυπον» για τον πρόσφατο θάνατο του πατέρα του. Επειδή τον παρηγορούσε η ιδέα ότι σε κάποιο άλλο παράλληλο σύμπαν ο πατέρας του θα μπορούσε να εξακολουθεί να ζει... Με άλλα λόγια, κινητήρια δύναμη του έργου του Πέιν... είναι ο πόθος της αθανασίας. Έχει καλώς. Ωστόσο, παραδοσιακά, μέχρι σήμερα, ο μόνος τελεσφόρος τρόπος υπέρβασης του πόνου της απώλειας ήταν οι καθαρτήριες τελετές. Οι σύγχρονες, μη τελετουργικές, κοινωνίες του ανθρώπου της ψυχολογίας αναπληρώνουν, αν μπορούν, το κενό με την έμπρακτη, καθαρτική, βίωση του πένθους. Δεν γνωρίζω άλλη εναλλακτική πρόταση. Η σύγχρονη φυσική δεν μπορεί να παίξει από μόνη της ανάλογο ρόλο, εκτός αν αποδεχθεί άνευ όρων το μυστήριο του κόσμου, κάτι που δεν μοιάζει πρόθυμη να πράξει. Ούτε το έργο του Πέιν ολοκληρώνει αυτό το βήμα.
Στους Αστερισμούς παρακολουθούμε ένα νεαρό ζευγάρι, την Μάριαν και τον Ρόλαντ, στις παράλληλες, πολλαπλές ζωές και στις αναδιπλούμενες εκδοχές του βίου τους. «Αρχικά να αποτυγχάνουν να φτιάξουν μια σχέση, σε μια επόμενη εκδοχή να τα καταφέρνουν. Λίγο αργότερα τους βλέπουμε να χωρίζουν, ενώ σε μια άλλη καμπύλωση του χωροχρόνου τα καταφέρνουν...» Αλλά δεν νομίζω ότι ήταν τόσο αναγκαία η προσφυγή στη θεωρία του χάους για να μας εξηγήσει αυτήν τη... φυσική και αναμενόμενη ρευστότητα των ανθρωπίνων πραγμάτων. Όλες οι κβαντικές θεωρίες δεν είναι σε θέση, τουλάχιστον για την ώρα, να υποκαταστήσουν... τα ζαβολιάρικα ξωτικά του Σαίξπηρ, στο Όνειρο θερινής νυκτός π.χ. Η πολλαπλότητα δεν γίνεται εντέλει βίωμα των ηρώων του Πέιν, ώστε να διαποτίσει ως υπερβατική, λυτρωτική μαγεία της ποίησης τα έργα και τις ημέρες τους. Παραμένει μια υπόθεση μάλλον εξωτερική, ένα προσχηματικό περίβλημα ή ένας κοσμητικός πέπλος που μπορεί και να αφαιρεθεί.
Σε κάθε περίπτωση, η σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, με επιμέλεια κίνησης της Αγγελικής Στελλάτου, στην καλή, βατή μετάφραση του Δημήτρη Κιούση, στήνει μια λαμπρή παράσταση. Ανασύρει αποφασιστικά τον πέπλο, αφήνει στην άκρη τα ποικίλα προβλήματα της φυσικής, για να εστιάσει στον πυρήνα, που είναι εντέλει η πολυπρισματική σχέση του ερωτευμένου ανθρώπινου ζευγαριού. Και το κάνει πολύ καλά, δίνοντάς μας άμεσα, σε πρώτο επίπεδο, α λα Μαριβώ..., τις κατεργαριές της παντοδύναμης Αρχής της Ζωής που μετέρχεται όλα τα τεχνάσματα διαδοχικής έλξης και άπωσης, όλα τα θεατρικά παίγνια της γλώσσας, όλες τις δυνατές μεταμορφώσεις της σάρκας άρρενος - θήλεος, για να πετύχει την αμοιβαία διακένωση... και τη διάλυση του ενός μέσα στο άλλο: την ποθούμενη επαναμάγευσή τους. Πρόκειται για την πλέον ερωτική παράσταση των τελευταίων ετών, χωρίς ίχνος πρόκλησης. Σε αυτό συντελούν καθοριστικά οι δύο χαρισματικοί πρωταγωνιστές, η Στεφανία Γουλιώτη και ο Μάκης Παπαδημητρίου. Η πρώτη γίνεται ένας άκρως ευαίσθητος δέκτης των πιο λεπτών ψυχικών κραδασμών με μειδίαμα κόρης αρχαϊκής, μέχρι σχεδόν εξαΰλωσής της ως υποκριτικού «σημείου», για να φθάσει σε έναν άλλο χώρο, πέραν του συμβατικού, γυρίζοντας «μέσα - έξω» τον ρόλο. Είναι αναμφισβήτητα η καλύτερή της μέχρι σήμερα δουλειά. Ο δεύτερος αποτελεί μια ιδιαίτερα στέρεη εκδοχή πολυδύναμης ύλης που έλαβε την προσωρινή υπαινικτική μορφή ενός συμπαντικού Πανός. Μπράβο και στους δύο.
Τα κοστούμια της Ελευθερίας Αράπογλου (Digitaria), τα άρτια βίντεο και το σκηνικό περιβάλλον του Παντελή Μάκκα, η λειτουργική μουσική του Γασπαράτου, οι φωτισμοί του Μπιρμπίλη, είναι όροι «εκ των ων ουκ άνευ» της παράστασης.
