Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.2°C26.3°C
2 BF 36%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C26.0°C
3 BF 36%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C24.8°C
2 BF 52%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.9°C24.0°C
2 BF 38%
«Ορλάντο» και «Μετά από όνειρο» / «Του κύκλου τα γυρίσματα...»
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

«Ορλάντο» και «Μετά από όνειρο» / «Του κύκλου τα γυρίσματα...»

Του Λέανδρου Πολενάκη

Ο μονόλογος της Βιρτζίνια Γουλφ «Ορλάντο» είναι ένα θεατρικό παιχνίδι και ταυτόχρονα ένας ύμνος για τον ιδανικό έρωτα στην καθαρότερη έκφρασή του, που μας μεταφέρει στην ελισαβετιανή Αγγλία της ερωτικής ελευθερίας, πριν επικρατήσουν οι Πουριτανοί, και, πέρα από αυτόν... στο «Συμπόσιο» του Πλάτωνα. Η Βιρτζίνια Γουλφ, όταν γράφει τον «Ορλάντο» το 1928, αντιγράφω από το πρόγραμμα της παράστασης, «είναι γοητευμένη από την Βίτα Σάκβιλ - Γουέστ, την οποία γνώρισε το 1922 και συνδέθηκε στενά μαζί της ώς το 1925. Η Βίτα είναι μια αριστοκράτισσα. Ενσαρκώνει στα μάτια της Βιρτζίνια όλη τη σειρά των προγόνων της. Είναι όμορφή, βέβαιη για τη δύναμή της και σαγηνεύει εξίσου άντρες και γυναίκες. Μια αμαζόνα. Ο Ορλάντο είναι η ίδια η θεατρικοτητα... Ο τίτλος ανακαλεί τον τρυφερό ερωτευμένο Ροζαλίντα - Γανυμήδη από το 'Όπως σας αρέσει' του Σαίξπηρ. Είναι γνωστό ότι ο ανδρογυνισμός, ο τραβεστισμός είναι συστατικά του ελισαβετιανού θεάτρου... Ο Ορλάντο θα αλλάξει κοστούμια, σκηνικά, εποχές και τόπους. Θα αλλάξει και φύλο, ακόμη ένα κοστούμι όπως τα άλλα. Όλα είναι πίνακες, τόσο με τη θεατρική έννοια, όσο και με τη ζωγραφική... Ξεφεύγουμε, ξεφεύγεις από τη φυλακή της μοναξιάς χάρη στην πολλαπλότητα των ρόλων, χάρη στην περιπέτεια και χάρη στην απεριόριστη ελευθερία της μυθοπλασίας».

Η σκηνοθεσία του Σταύρου Τσακίρη στο «Σύγχρονο Θέατρο», σε ωραία μετάφραση του Θανάση Χατζόπουλου, προσθέτει στα πιο πάνω ακόμη μια βασική παράμετρο: την αθωότητα της μηχανικής κούκλας κατά Πλάτωνα («Μεμηχανημένον τέχνημα»), που, αιώνες αργότερα, θα μας ξαναθυμίσει ο Κλάιστ στο «Δοκίμιο για τη Μαριονέττα». Οι αέναοι, ατέρμονες κύκλοι πάνω σε πατίνια της ηρωίδας, «του κύκλου τα γυρίσματα», ανακαλούσαν τη χαμένη αθωότητα της ανθρώπινης κούκλας, αποκομμένης από το «όλον» της, που επιθυμεί να επιστρέψει (κατά Κλάιστ) στην καταγωγική της ύλη, το παραδείσιο «ξύλο της ζωής».

Είναι μια λόγια παράσταση με συχνές αναφορές σε κείμενα, που διαβάζονται όμως εύκολα. Τα έξοχα κοστούμια του Μετζικώφ, η θαυμάσια, ερανική μουσική του Αντώνη Μίτζελου με σολίστ τον ίδιο, η κίνηση της έμπειρης χορογράφου Μαρκέλλας Μανωλιάδη δένουν, προσφέροντας απόλαυση αισθητική και συγκίνηση. Πάνω από όλα βάζω την «υπόκριση» της Μαριάνθης Σοντάκη: μελαγχολική και μόνη, μεστή και καίρια, δίχως τίποτε περιττό, διαγράφει κύκλους πέρα από τη μίζερη πραγματικότητα, κοιτάζοντας με άγρυπνα μάτια ψυχής, μακριά, έναν τόπο κατακτημένης ελευθερίας. Δεν «φαίνεται» μόνο, «είναι». Ανεπιφύλακτα, εύγε.

***

Στο «Όλβιο» δίνεται μια σύνθεση δημοτικών τραγουδιών (Παραλογές) με τον τίτλο: «Μετά από όνειρο». Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα μουσικοθεατρική συλλογική δουλειά, με χαρισματική μουσική του Νίκου Ψαριανού δοσμένη ζωντανά (ο συνθέτης στα όργανα, κοντραμπάσο, κρουστά, μαντολίνο), εμπνευσμένη από τα δημοτικά μας τραγούδια και τις εργασίες των ανθρωπολόγων που ανιχνεύουν πίσω από αυτά τις αιώνιες, αρχετυπικές ρίζες μιας «μυθικής σκέψης», κοινής σε όλους τους πολιτισμούς, παράλληλα με τη «λογική σκέψη». Μέσα από τη σύνθεση των δύο προέκυψε ένα γοητευτικό παραμύθι κατάλληλο για μικρούς και μεγάλους. Παρακολουθούμε σε αυτό συμπυκνωμένη ολόκληρη την ανθρώπινη περιπέτεια, με τα μεγαλεία της και με τις μιζέριες της, από την αυγή της προϊστορίας ώς σήμερα. «Του κύκλου τα γυρίσματα...»

Η καίρια και λιτή σκηνοθεσία είναι του Παναγιώτη Αδάμ, τα εμβληματικά κοστούμια - σκηνικά της Ευαγγελίας Θεριανού, οι χορογραφίες - μινατούρες της ικανής Φαίδρας Σούτου, οι κατάλληλοι, υποβλητικοί φωτισμοί της Χριστίνας Θανάσουλα. Δεσπόζει με την παρουσία της και σφραγίζει καταλυτικά το δρώμενο η Ντίνα Μιχαηλίδη: μια ηθοποιός - πολυεργαλείο και κόσμημα για κάθε θίασο, που δίνει μινιμαλιστικά, με ελάχιστα εξωτερικά μέσα και ανεξάντλητα εσωτερικά, σε φαινομενική μόνο ακινησία, την αρχετυπική μορφή της τρομερής μητέρας - θεάς ή μάνας - γης. Δίπλα της, ως άτυπος χορός τραγωδίας, παίζει, άδει, ορχείται μια ισοκέφαλη καλοκουρδισμένη ομάδα ασκημένων στο σώμα και στο πνεύμα ηθοποιών, που πιστεύουν σε αυτό που κάνουν και «τα δίνουν όλα». Είναι οι Δέσποινα Μπουγατιώτη, Φαίδρα Σούτου, Ελένη Υφαντή, Χρήστος Καπενής, Γιώργος Σταυριανός, Νίκος Ψαριανός. Επισημαίνω, ακόμη, τα θαυμάσια video του Παναγιώτη Λάμπη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL