Της Μάνιας Ζούση
«Μια συνομιλία με ένα παρελθόν που κουβαλάμε και θέλουμε να θυμηθούμε για να μπορέσουμε να περάσουμε μπροστά» χαρακτηρίζει την παράσταση «7 αναζητήσεις», που μόλις έκανε πρεμιέρα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, ο εμπνευστής της και καλλιτεχνικός διευθυντής Νίκος Διαμαντής, ο οποίος μιλά για τη δημιουργία ενός «παλίμψηστου με την Ιστορία της Ελλάδας μέσα από αναζητήσεις του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού».
Στην παράσταση, που πραγματοποιείται μετά από ανάθεση, επτά συγγραφείς συναντούν επτά σκηνοθέτες και επτά ηθοποιούς που αφηγούνται ιστορίες για τον πόλεμο, την εξαφάνιση, την αιχμαλωσία, την απομόνωση, την εγκατάσταση, τη μοναξιά. Οι ιστορίες εμπνέονται από την Ελλάδα της Μικρασιατικής καταστροφής, του Εμφυλίου, της μετανάστευσης, των αγνοουμένων της Κύπρου, της ευμάρειας, της σύγχρονης αστικής απομόνωσης.
«Στις ραδιοφωνικές εκφωνήσεις των αναζητήσεων του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού υπήρχε μια τρομακτική συγκίνηση, στη φωνή, στον ήχο, στην ιστορία και στο πυκνό επαναλαμβανόμενο στερεότυπο, που μιλούσε για έναν άνθρωπο τον οποίο προσπαθούσαμε να φανταστούμε. Το ‘έκτοτε τα ίχνη του χάνονται’ είναι ένας ολόκληρος κόσμος. Μια τραγωδία, ένας χρόνος που σταματάει, ένα πρόσωπο που χάνεται. Αυτήν την απόλυτη τραγικότητα θέλουμε να ανασυνθέσουμε. Αυτή ήταν η κινητήρια δύναμή μας», υπογραμμίζει ο Ν. Διαμαντής και δεν παραλείπει να αναφερθεί στο μεγάλο στοίχημα της συνεργασίας 21 καλλιτεχνών, «με στίγμα δυναμικό, διαφορετικών γενεών, που ο καθένας με τον δικό του τρόπο αναδεικνύει με ευαισθησία. Όλες αυτές οι φωνές και οι διαδρομές ενώθηκαν και έδωσαν ένα παλίμψηστο με εφτά κραυγές. Η ανάθεση σε συγγραφείς, πράγμα δύσκολο, είναι κάτι στο οποίο πιστεύω και θέλω να το στηρίξω», καταλήγει.
Ο Εμφύλιος και το τραύμα της Αριστεράς
Εμπνευσμένο από τον Εμφύλιο, το κείμενο του Γιάννη Τσίρου «Ειρήνη», που ερμηνεύει ο Λεωνίδας Κακούρης, σκηνοθετείται από την Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, που ξεκαθαρίζει από την αρχή πως το εγχείρημα δεν θα μπορούσε να προχωρήσει εάν δεν υπήρχε κλίμα ομαδικότητας ανάμεσα σε συνεργάτες και συντελεστές. «Βρισκόμαστε στη μεταπολίτευση και ο Βασίλης Πανταζής αφηγείται τα χρόνια του εμφυλίου, όταν βρέθηκε πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη και από τη στιγμή της επιστροφής του αναζητά την αδερφή του Ειρήνη, που έχει να τη δει από το 1946. Ο Τσίρος έγραψε έναν σπουδαίο μονόλογο όχι μόνο στη γλώσσα που χρησιμοποιεί αλλά και στην έρευνα που έχει κάνει και στον τρόπο που έχει συμπυκνώσει τα υλικά. Έκανε μια μεγάλη έρευνα πατώντας πάνω στη ‘Μουργκάνα’ του Δημήτρη Χατζή, στα στοιχεία τεκμηρίωσης από τους πολιτικούς πρόσφυγες της Τασκένδης, συνδύασε πραγματικά γεγονότα από αντάρτες, τοπωνύμια και περιστατικά, με πολύ πυκνό και δόκιμο τρόπο, και ‘έχτισε’ το πρόσωπο της Ειρήνης, όπου συμπυκνώνεται όλο το τραύμα και η ενοχή της Αριστεράς για την ήττα του Εμφυλίου και το τι ελπίδα άφησε αυτό για τους μέλλοντες χρόνους. Σε μια δεύτερη και τρίτη ιστορική και συμβολική ανάγνωση το κείμενο μπορεί να αποτελέσει έναν απόλυτο οδηγό για τα κεντρικά χρόνια του Εμφυλίου. Για τον ήρωα είναι πιο σημαντικό να κρατήσει ζωντανή την ελπίδα παρά να τη βρει".
Για τους ακήδευτους ανθρώπους
Για «έναν συναρπαστικό μονόλογο για τη φροντίδα και την κήδευση του ανθρώπου» μιλά ο ηθοποιός Μάνος Βακούσης, που ερμηνεύει τον «Ιατροδικαστή» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη σε σκηνοθεσία Θανάση Χαλκιά, ένα κείμενο με αφορμή την τραγωδία του προσφυγικού αλλά «και για τον μετανάστη που έχουμε μέσα μας, τον άνθρωπο που δεν κηδεύεται. Αυτό είναι που τρελαίνει τον ιατροδικαστή της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος μονολογεί για τους τετρακόσιους, ώς τώρα, πνιγμένους στον ποταμό Έβρο, που έχει ο ίδιος νεκροτομήσει. Ένας άνθρωπος φωτισμένος, που τα τελευταία χρόνια δεν αντέχει να μην έρχεται κανείς να παραλάβει τα σώματα των πνιγμένων. Μέσα σε αυτήν την ποιητική μοναξιά του μιλά για την τραγωδία μέσα στο νεκροτομείο».
Οι μετανάστες της Γερμανίας
Από τη δεκαετία του ’60 με την έξαρση της μετανάστευσης εμπνεύστηκε ο Μάκης Τσίτας στον μονόλογο "Ούτε μέρα", που ερμηνεύει η Ηρώ Μπέζου σε σκηνοθεσία Προμηθέα Αλειφερόπουλου. «Στην ανάθεση υπήρχε απόλυτη ελευθερία», διευκρινίζει ο συγγραφέας, που γράφει "για μια Ελληνίδα τραγουδίστρια,η οποία κάνει καριέρα στη Γερμανία έχοντας αλλάξει το όνομά της. Μαθαίνει ότι η οικογένειά της την ψάχνει μέσω των αναζητήσεων του Ερυθρού Σταυρού. Οι γονείς μου ήταν μετανάστες στη Γερμανία και χρησιμοποίησα στοιχεία από τις αφηγήσεις τους. Γράφτηκε κι ένα τραγούδι από τον Νίκο Βασιλείου, που ακούγεται από το ραδιόφωνο και το τραγουδά η πρωταγωνίστρια. Στο τέλος έχω μια απρόσμενη ανατροπή», ομολογεί.
Η εσωτερική αναζήτηση μιας γυναίκας
Η Ρηνιώ Κυριαζή ερμηνεύει το κείμενο της Ρούλας Γεωργακοπούλου "Η προβοσκίδα" σε σκηνοθεσία Θοδωρή Γκόνη. «Είναι η εσωτερική αναζήτηση μιας γυναίκας, ένα υπαρξιακό, συμβολικό κείμενο, πολύ βαθύ και έχει να κάνει με τη μνήμη. Αυτή η γυναίκα επιθυμεί να ξεκινήσει μια καινούργια ζωή, να εγκατασταθεί σε έναν νέο τόπο, αλλά τη συνοδεύει μια ηλεκτρική σκούπα που ρουφά και κρατά τις μνήμες της. Έτσι υπάρχει μια πάλη με το παρελθόν και το μέλλον. Ένα κείμενο με πολύ αυτοσαρκασμό και βαθύ χιούμορ, που βάζει συνεχώς τρικλοποδιές», αποκαλύπτει η ηθοποιός.
Η Μικρασία και η Κύπρος
"Erasmia Dolores" τιτλοφορείται ο μονόλογος που έγραψε ο Άκης Δήμου, τον οποίο ερμηνεύει η Μαρία Παπαλάμπρου σε σκηνοθεσία Χάρη Πεχλιβανίδη, που μιλάει για «έναν χαρακτήρα ο οποίος ξεκινάει από τη Μικρασία για τη Μυτιλήνη το 1922, δεν καταφέρνει να φτάσει στο νησί και πηγαίνει στο Ντιαρμπακίρ. Έχει χάσει τον έρωτα της ζωής της στην καταστροφή. Γίνεται τραγουδίστρια και ένας Γάλλος ιμπρεσάριος που την ανακαλύπτει τη φέρνει στην Ελλάδα, όπου εξελίσσεται σε μεγάλη σταρ. Η γυναίκα αφηγείται όλη την πορεία της, έχοντας πάντα στο μυαλό της τον μεγάλο της έρωτα. Κι αυτό που την κρατάει στη ζωή είναι, όπως λέει, η ελπίδα ότι θα τον ξαναδεί».
Εμπνευσμένη από την κυπριακή τραγωδία είναι η ιστορία του Στέφανου Δάνδολου "Τρίτη βράδυ στην άκρη του κόσμου", που σκηνοθετεί η Μαρία Σάββα και ερμηνεύει η Κατερίνα Διδασκάλου, η οποία ερμηνεύει την Άννα Παπαστυλιανού, «μια γυναίκα που περιμένει την επιστροφή του άνδρα της μετά την εισβολή της Κύπρου το 1974, ο οποίος έχει κηρυχτεί αγνοούμενος και εκείνη κάθε βράδυ στρώνει το τραπέζι για να φάνε μαζί».
Έναν υπερπροστατευτικό πατέρα ερμηνεύει ο Αλέξανδρος Μυλωνάς στο έργο του Θανάση Χειμωνά "Στοργικός πατέρας" σε σκηνοθεσία Νάνσυς Μπούκλη. «Είμαι ένας πατέρας που μεγαλώνει μόνος τον γιο του, υπερπροστατευτικός και υπερστοργικός, αλλά που όσο προχωρά το κείμενο καταλαβαίνουμε ότι ο πατέρας αυτός έχει και τη σκοτεινή του πλευρά, αφού παρενοχλεί σεξουαλικά το παιδί, με αποτέλεσμα ο μικρός να το σκάσει από το σπίτι. Εκείνος πηγαίνει στον Ερυθρό Σταυρό να τον αναζητήσει, ο μικρός βρίσκεται να ζει με την μητέρα του και ο πατέρας έκτοτε αναζητείται».
