Του Πάνου Σκουρολιάκου*
Στη μακρά ιστορία του θεάτρου, η είσοδος στη συντεχνία των θεατρίνων, γίνονταν με την προσέλευση σε κάποιον θίασο, εκείνου που ήθελε να μάθει και να εξασκήσει επαγγελματικά την τέχνη του Διόνυσου. Ξεκινούσε κανείς μεταφέροντας και στήνοντας τα σκηνικά, διαφημίζοντας ως ντελάλης την παράσταση και συμμετέχοντας στον χορό ή στο βοηθητικό θεατρικό προσωπικό επί της σκηνής και προχωρούσε λέγοντας στη συνέχεια και μία «ατάκα». Σιγά - σιγά η μαθητεία γύρω από όλα όσα συγκροτούσαν τη θεατρική δραστηριότητα οδηγούσε στην είσοδο στη συντεχνία των θεατρίνων και στην επαγγελματική αποκατάσταση.
Από τις αρχές του εικοστού αιώνα όμως αλλά και λίγο πριν, αρχίζουν να οργανώνονται συστηματικά οι σπουδές γύρω από το θέατρο στις Δραματικές Σχολές.
Στην Αγγλία του 1861, ιδρύεται η «Ακαδημία Μουσικής και Δραματικής Τέχνης του Λονδίνου», προσφέροντας οργανωμένο πρόγραμμα σπουδών προετοιμασίας για τους μελλοντικούς ηθοποιούς. Αρκετά νωρίς, στην πατρίδα μας οργανώνονται αντίστοιχες σχολές. Το Ωδείο Αθηνών, που ιδρύεται το 1871, περιλαμβάνει στο πρόγραμμα του και μαθήματα θεατρικής τέχνης, ενώ ο Πειραϊκός Σύνδεσμος, λειτουργεί τη Δραματική Σχολή του από το 1914. Το 1930, ταυτόχρονα με την ίδρυση και λειτουργία του Εθνικού Θεάτρου λειτουργεί και η Δραματική Σχολή του.
Πλήθος άλλων ιδιωτικών δραματικών σχολών εμφανίστηκαν από τότε, με γνωστότερες τις σχολές του Θεάτρου Τέχνης, του Πέλλου Κατσέλη, τη δημόσια σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και άλλες ιδιωτικές, όπως αυτές του Γιώργου Θεοδοσιάδη, του Γιώργου Αρμένη, τη σχολή Δήλος της Δήμητρας Χατούπη, τη βραχύβια Σχολή του Λαϊκού Πειραματικού Θεάτρου του Λεωνίδα Τριβυζά και πολλές πολλές άλλες.
Αξίζει να σημειώσουμε και τη δημιουργία δραματικών σχολών στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης, με πρωτοβουλία ανήσυχων δημάρχων όπως ο Λάμπρος Μίχος που δημιούργησε την Ανώτερη Δημοτική Σχολή Δραματικής Τέχνης στην Αγία Βαρβάρα το 1999 και τη Δραματική Σχολή Πέτρας στην Πετρούπολη από τον Ευάγγελο Σίμο το 2009.
Αναπτυσσόμενο το θέατρο αλλά και οι μέθοδοι και τα επίπεδα διδασκαλίας του, στις ΗΠΑ, οι σπουδές περνούν κατά το μεγαλύτερο μέρος στον χώρο των πανεπιστημίων, όπου συχνά συνδυάζονται και με πλήρη επαγγελματική θεατρική δραστηριότητα. Υπήρχε ήδη καλλιεργημένο έδαφος από το 1884, όταν ιδρύθηκε η Σχολή Υποκριτικής του Λαϊσίουμ Θήατερ. Μεγάλα πανεπιστημιακά ιδρύματα στην Αμερική σήμερα στεγάζουν σπουδαίες ανώτατες σχολές παραστατικών τεχνών, όπως αυτές του Γέιλ ή του Κορνέλ.
Όμως και στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα ένα πλήθος «ανοιχτών» σχολών και θεατρικών εργαστηρίων προσφέρουν σπουδές πολλών ταχυτήτων. Με περιεχόμενο, μέθοδο διδασκαλίας και αισθητικές κατευθύνσεις που ποικίλλουν, ο καθένας μπορεί να διαλέξει τη σχολή που του ταιριάζει. Όμως τόσο οι συστηματικές σπουδές που μπορεί να κάνει κανείς στις αναγνωρισμένες σχολές που εποπτεύονται από το υπουργείο Πολιτισμού, όσο και οι άλλες στα ελεύθερα θεατρικά εργαστήρια, δεν οδηγούν σε κάποιο διαβαθμισμένο πτυχίο. Μετά την κατάργηση εδώ και σαράντα περίπου χρόνια της «αδείας εξασκήσεως του επαγγέλματος του ηθοποιού», δεν χρειάζεται η επίδειξη οποιουδήποτε τυπικού πτυχίου για να ανέβει κανείς στη σκηνή.
Μια άλλη κατηγορία θεατρικής εκπαίδευσης, παρέχεται ήδη στην Ελλάδα και από τα Τμήματα Θεατρικών Σπουδών τεσσάρων πανεπιστημίων μας. Του ΕΚΠΑ, του Αριστοτελείου, της Πάτρας και του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Είναι σχολές, που ανήκουν στην αρμοδιότητα του υπουργείου Παιδείας. Παρ’ όλες τις σημαντικές προσπάθειες που γίνονται από άξιους δασκάλους, αυτές οι σπουδές, απέχουν από εκείνες που έχουμε σήμερα ανάγκη από μια σύγχρονη, ανταγωνιστική διεθνώς και δυναμική Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών. Μια σχολή αντάξια του υψηλού επιπέδου του Θεάτρου στη χώρα μας. Μια σχολή, που θα προετοιμάζει ηθοποιούς, σκηνοθέτες, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, μουσικούς με ειδίκευση στο θέατρο, φωτιστές, κινησιολόγους, οργανωτές θεατρικών επιχειρήσεων και άλλες πολλές ειδικότητες που έχει ανάγκη ο χώρος του θεάτρου αλλά και του θεάματος ευρύτερα. Μια σχολή που θα παραδίδει στο θέατρο λειτουργούς άρτια εκπαιδευμένους στο πρακτικό μέρος αλλά και με ανώτατη θεωρητική μόρφωση ταυτόχρονα. Θα μπορούσε λοιπόν να οργανωθεί μια Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών σε ένα από αυτά τα Πανεπιστήμια που έχουν ήδη μια εμπειρία ή και σε ένα άλλο από τα πολλά της χώρας μας.
Ο επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ υπουργός Παιδείας κ. Κώστας Γαβρόγλου είχε αναγγείλει τη δημιουργία ολοκληρωμένης Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών στο πλαίσιο του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Υποχρέωση της σημερινής κυβέρνησης της Ν.Δ., θεωρούμε πως ανάμεσα σε πολλά που πρέπει να φροντίσει στον χώρο των θεατρικών σπουδών, είναι και να προχωρήσει το όραμα της συντεχνίας του θεάτρου αλλά και την εξαγγελία Γαβρόγλου δημιουργώντας μια ανώτατη σχολή, σαν κι αυτές που λειτουργούν σε πανεπιστημιακά ιδρύματα σε όλον τον κόσμο. Ακόμα και στο Πανεπιστήμιο της μακρινής Καμπούλ, στο Αφγανιστάν.
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι βουλευτής Ανατολικής Αττικής, τομεάρχης Πολιτισμού ΣΥΡΙΖΑ
