Πολύχρωμα μπαλόνια στα οποία ήταν προσαρμοσμένα ασπρόμαυρα πορτρέτα δημιουργών, από τον Τόμας Μαν και τον Όσκαρ Ουάιλντ έως τον Φρίντριχ Νίτσε, τον Ρίχαρντ Στράους και τον Σλαβόι Ζίζεκ, σκορπίστηκαν στον νυχτερινό ουρανό του Άργους στο φινάλε της μουσικοθεατρικής παράστασης στο αρχαίο θέατρο της πόλης, το βράδυ της περασμένης Παρασκευής.
“Η πρόσκληση της Ελένης Βαροπούλου για το Δίκτυο Πόλεων και Τόπων”, που ξεκίνησε πιλοτικά στην Αργολίδα, ήταν να κάνουμε μια περίεργη παράσταση - διάλεξη που να στρέφεται γύρω από το ζήτημα του υψηλού”, μας εξηγούσε ο Αλέξανδρος Ευκλείδης, καλλιτεχνικός διευθυντής της Εναλλακτικής Σκηνής της Λυρικής. Μόλις είχε ολοκληρώσει την “περίεργη παράσταση”, στηριγμένος πάνω σε κοθόρνους και φορώντας ένα ημίψηλο από χαρτί, διαβάζοντας επώνυμα κείμενα για την έννοια του υψηλού. Παρούσα στη σκηνή ήταν η σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου, που τραγουδούσε αποσπάσματα από κλασικά έργα, παρεμβάλλοντας και αναγνώσεις μικρών κειμένων.
Είχε προηγηθεί ο πιανίστας Στέφανος Θωμόπουλος, που ερμήνευσε ιδιαίτερα “απαιτητικά έργα Ξενάκη”.
Πριν από την παράσταση στο αρχαίο θέατρο του Άργους είχε προηγηθεί στο ξωκλήσι του Άι Γιάννη του Θεολόγου, στον κάμπο των Μυκηνών, η performance με τη χορογράφο και χορεύτρια Μαριάννα Καβαλλιεράτου πάνω σε μια ακουστική σύνθεση της Ορέστειας από τον Τάκη Βελιανίτη.
Μια συγκινητική στιγμή με τη χορεύτρια να κρύβεται και να τρέχει σαν κυνηγημένη ανάμεσα στα χόρτα και τα βάτα, μοιάζοντας με την Κλυταιμνήστρα που γύρισε σπίτι κυνηγημένη από τις Ερινύες.
Εικαστικοί και εγκαταστάσεις στο εργοστάσιο Ρέα
Ο χρόνος προσέδωσε στα παλαιά και ανενεργά εργοστάσια κονσερβοποιίας Ρέα και Πελαργός, στην περιοχή της Νέας Κίου, τη γοητεία της πατίνας και τη δύναμη της ενέργειας όλων όσων έζησαν και εργάστηκαν σε αυτά, στοιχεία απαραίτητα για την έμπνευση και τη δημιουργία των εικαστικών καλλιτεχνών που κλήθηκαν από την Ελένη Βαροπούλου να μπουν στα ερειπωμένα μνημεία, και οι οποίοι χρησιμοποίησαν ακόμα και αρχειακό υλικό που βρήκαν εκεί εγκαταλελειμμένο.
Η Άρτεμις Αλκαλάη δημιούργησε “στιβαρά” φωτογραφικά πορτρέτα εργατών, ανδρών και γυναικών, κρεμασμένα στους τοίχους του εργοστασίου. Ασφαλτόπανα που πάνω τους αποκρυσταλλώνονται όψεις κτηρίων - μνημείων που κουβαλάνε την ιστορία και τη μνήμη τους παρουσιάζει στην εγκατάστασή του ο Σωκράτης Φατούρος, ενώ η Ειρήνη Μπαζάρα επέλεξε μια φουσκωτή βάρκα που βρέθηκε μέσα στο εργοστάσιο, την οποία επεξεργάστηκε με άσπρο γύψο, που σηματοδοτεί τα ερείπια δίνοντας στο έργο της τον τίτλο “Διαγαλαξιακά τοπία”. Η Αλίκη Παπά εμπνεύστηκε από το μυστήριο του κατεστραμμένου τοίχου δημιουργώντας μια ανασύσταση μέσα από το χάος.
Η Βουβούλα Σκούρα όταν είδε στο Ίντερνετ την εικόνα 6 Σύρων καλλιτεχνών που αυτοεξόριστοι στον καταυλισμό Ζατάρι της Ιορδανίας έφτιαχναν από πηλό την Παλμύρα σε μικροκλίμακα, αποτύπωσε τη φωτογραφία τους σε μεγάλα χάρτινα πανό. Παράλληλα, πάνω σε φωτογραφημένη χάρτινη ύλη που βρήκε στο εργοαστάσιο ενσωμάτωσε εικόνες από την Παλμύρα και το Ζατάρι.
Από συσκευασίες υψηλής τεχνολογίας, ο Θοδωρής Χρυσικός δημιούργησε μορφές από τσιμέντο και τεφλόν που αναδύονται μέσα από καμένο λάδι μηχανής αυτοκινήτου. “Σαν μια προσπάθεια να αντισταθώ στα συναισθήματα που σου δημιουργούν τα ερείπια’’, όπως μας είπε. Ένα σκηνικό που μοιάζει με εσωτερικό εγκαταλελειμμένου σπιτιού κατασκεύασε με ό,τι υλικά εντόπισε η Νατάσα Πουλατζά. Ένα ψηφιακό παιχνίδι που μοιάζει με τον κουλοχέρη αποτυπώνει σε κάδρο τον συνδυασμό που επιλέγει ο κάθε παίκτης. Τίτλος του “Είναι όλα ψέμα”. Ο Δημήτρης Μεράτζας τοποθέτησε διαλυμένα όπλα πάνω σε έναν μαρμάρινο στενό πάγκο, “ένα έργο με τον τίτλο ‘Προς’ που αναφέρεται στη ματωμένη και βίαιη ιστορία της χώρας”.
Οι “Μέδουσες” της Μάχης Ξενάκη, μελάνια και ακουαρέλες σε ριζόχαρτο, που προβάλλονται στον τοίχο μέσα από την ταινία που γύρισε υπό τη μουσική σύνθεση του πατέρα της, Ιάννη Ξενάκη “O μύθος του Ηρός”. “Όταν έγραφα το βιβλίο για το πατέρα μου, “Ιάννης Ξενάκης, ένας συνταρακτικός πατέρας”, ξαφνικά τα σχέδια μου μεταμορφώθηκαν καθώς καταπιανόμουν με την παιδική μου ηλικία και τον πατέρα μου στην Κορσική και τα υποβρύχια ψαρέματά μας. Η παρουσία του ματιού ή η απουσία του παραμένουν πανταχού παρούσες στη δουλειά μου, καθώς ο πατέρας μου έχασε το αριστερό του μάτι κατά τη διάρκεια ενός βομβαρδισμού από τους Βρετανούς το 1945, στις αρχές του εμφυλίου πολέμου στην Αθήνα” μας αφηγήθηκε.
Η έκθεση στο Ρέα ολοκληρώνεται με το έργο του Νίκου Σεπετζόγλου, ένα γιγάντιο σκάφανδρο από κόντρα πλακέ, ραμμένο με σπάγγο, που όπως μας είπε ο ίδιος καταδεικνύει το εργοστάσιο σαν κενό κέλυφος. Η Έρη Δημητριάδη επέλεξε, τέλος, να αφαιρέσει χώμα από σκάμματα στον περιβάλλοντα χώρο του εργοστασίου, διευθετώντας το με μια έννοια επιτυμβίου.
Το πιλοτικό πρόγραμμα στο “Δίκτυο Πόλεων και Τόπων” περιελάμβανε επίσης και τρία εργαστήρια από τους σκηνοθέτες Άννα Φίμπροκ και Γιόζεφ Ζάιλερ, τον καθηγητή Γιάννη Λεοντάρη, τη θεατρολόγο Νατάσα Σιουζουλή και τον συγγραφέα Μανώλη Τσίπο.
