"Στο έργο του διαβάζεις, σαν σε εικονογραφημένο βιβλίο, την Ιστορία του τόπου" σχολίασε ο Άγγελος Δεληβορριάς προλογίζοντας την παρουσίαση της έκθεσης “Γιάννης Τσαρούχης, εικονογράφηση μιας βιογραφίας. Δεύτερο μέρος (1940-1989)”, που εγκαινιάζεται σήμερα, στις 8 μ.μ., στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς.
Με οδηγό τα κείμενα του ίδιου του ζωγράφου και σημεία σταθμούς τα σπίτια όπου κατά καιρούς έμεινε, όπως τόνισε η πρόεδρος του Ιδρύματος Τσαρούχη Νίκη Γρυπάρη, η έκθεση αφηγείται τα ταραγμένα χρόνια που έζησε.
Η αφήγηση ξεκινά από το αλβανικό μέτωπο και την επιστροφή έπειτα από επίπονες πεζοπορίες, που συχνά έκανε κοιμώμενος (είχε ζητήσει, μάλιστα, να τον ξυπνήσουν φτάνοντας στην Άρτα, για να δει το γεφύρι της!). Στην Κατοχή μπόρεσε να επιβιώσει κάνοντας, ανάμεσα σε άλλα, έκθεση σε ένα μπακάλικο του Κολωνακίου δεχόμενος παραγγελίες από μαυραγορίτες.
Ιδιαίτερη θέση κατέχουν τα έργα του της περιόδου του Εμφυλίου, όπου κυριαρχούν θέματα όπως κηδείες, μνημόσυνα και δημόσιες τελετές που έβλεπε από το σπίτι του στην πλατεία Συντάγματος.
Μέσα από τα συνολικά 200 έργα που εκτίθενται στο Μουσείο Μπενάκη, πολλά από τα οποία για πρώτη φορά, καθώς ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές ή βρίσκονταν σε ρολά στο Ίδρυμα Τσαρούχη, όπως προσχέδια, μελέτες κ.λπ., ο επισκέπτης μπορεί να δει εν τω γενάσθαι πολλά από τα γνωστά μοτίβα που χαρακτηρίζουν τη ζωγραφική του και μετέπειτα αποτέλεσαν πασίγνωστους πίνακες: Έτσι, π.χ., οι “Τέσσερις εποχές” πρωτοεμφανίζονται ως μικρογραφίες σε ένα επιτοίχιο ρολόι που ανήκει σε ιδιωτική συλλογή.
Ακόμη, μερικές από τις προθήκες είναι αφιερωμένες στη σημαντική θεατρική δουλειά του, με φωτογραφίες, μακέτες και προγράμματα όχι μόνο του Θεάτρου Τέχνης, του οποίου υπήρξε μόνιμος συνεργάτης, αλλά και του θιάσου της Κατερίνας, με τον οποίο συνεργάστηκε από την Κατοχή, για τη “Μήδεια” με τη Μαρία Κάλλας και, φυσικά, για τις δικές του ιστορικές σκηνοθεσίες, τις “Τρωάδες” και τους “Επτά επί Θήβας”. Πρόκειται για μια πτυχή στην οποία τα δύο μουσεία προγραμματίζουν να αφιερώσουν ειδική έκθεση.
Στο περιθώριο της παρουσίασης, η Νίκη Γρυπάρη αναφέρθηκε στην κατάσταση του Μουσείου Τσαρούχη στο Μαρούσι, λέγοντας χαρακτηριστικά: "Είναι υπό διάλυση. Το κτήριο στάζει νερά και, καθώς δεν έχουμε πάγια επιχορήγηση, αναζητούμε ιδιώτη χορηγό για να το επισκευάσουμε. Μέχρι τότε, τα έργα παραμένουν στο Μουσείο Μπενάκη για φύλαξη".
