“Αν θέλω να κάνω κάτι να αλλάξει, μπορώ να το κάνω ως πολίτης, όχι ως λογοτέχνης”, επέμενε ο δημοφιλής Ελληνοαμερικανός συγγραφέας Τζέφρι Ευγενίδης μιλώντας χθες το μεσημέρι στους Έλληνες δημοσιογράφους για πολλά, όπως η λογοτεχνία και οι χαρακτήρες, η πραγματικότητα και η φαντασία, η Αμερική του Τραμπ, η ελληνική του καταγωγή αλλά και η εμπνευσμένη, βιβλιόφιλος μητέρα του, που με έναν τρόπο βρίσκεται πίσω από τη συγγραφική του καριέρα. Χειμαρρώδης, με λόγο συγκροτημένο, ευφυή και ψύχραιμο, παραδέχθηκε πως οι συγγραφείς έχουν λίγο παραπάνω την ικανότητα να καταλαβαίνουν τα εσώψυχα, υποστήριξε πως ο μόνος τρόπος να συμφιλιώσουμε το χάσμα στις ΗΠΑ είναι η κατανόηση και δεν έκρυψε πως η πρώτη εντύπωση από την Ελλάδα είναι ότι δεν φαίνονται τόσο άσχημα τα πράγματα όσο περίμενε.
“Μάλλον δεν γνωρίζω τίποτα για την Ελλάδα, αλλά φαίνεται να υπάρχει μια καλή διάθεση, σαν να αποδέχεσθε τα προβλήματα και θέλετε να τα ξεπεράσετε, δεν το βάζετε κάτω, δεν τα παρατάτε”, υπογράμμισε.
Όσον αφορά την ελληνική γλώσσα, διευκρίνισε πως του είναι οικεία αλλά “δεν βρίσκει νόημα στον εγκέφαλό μου, όπως η ομιλία των αγγέλων που κάτι μου λένε αλλά δεν ξέρω τι”, όπως έλεγε, εξομολογούμενος την ίδια ώρα χαριτωμένες λεπτομέρειες της ελληνικής καταγωγής του, όπως το ότι ο πατέρας του είχε βαπτίσει τη βάρκα τους “Γεια σου”! “Είναι πολύ ωραίο που έχω επιστρέψει”, παραδέχθηκε.
Στην ερώτηση αν παρατήρησε σημάδια της κρίσης στην τωρινή επίσκεψη απάντησε ότι είναι δύσκολο να κάνεις μια καλή αξιολόγηση από τα δωμάτια και τα λόμπι των ξενοδοχείων. “Μπορεί να υπάρχει αναταραχή κάτω από την επιφάνεια αλλά εγώ δεν μπορώ να το δω, πάντως μου φαίνεται ότι καλυτερεύουν τα πράγματα, και στο Ντιτρόιτ τα ίδια συμβαίνουν. Μένω στη Νέα Υόρκη και βλέπω πολλά, άστεγους, οικονομικά αδύναμους και πένητες”.
Καλεσμένος της διοργάνωσης “Αθήνα, Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου”, ο Τζέφρι Ευγενίδης, που συναντήθηκε χθες το βράδυ με το κοινό στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ του ΚΠΙΣΝ, συνομιλώντας με τη συγγραφέα Κάλλια Παπαδάκη και τη δημοσιογράφο και κριτικό βιβλίου Μικέλα Χαρτουλάρη, είπε πως γράφει χρησιμοποιώντας τη μνήμη, τις αναμνήσεις, τη συναίσθηση, την έρευνα και τη θεατρική προσέγγιση.
“Όταν γράφεις λογοτεχνία συνδέεσαι με τον πραγματικό κόσμο. Στα βιβλία μου έχω βάλει στοιχεία από τη δική μου ζωή, τη ζωή φίλων μου και την παρατήρηση.
Στο διήγημα 'Greek Experience' ήταν η δική μου ζωή σε μια εποχή προ κρίσης, με την άνοδο του κεφαλαίου όταν γύρω μου έβλεπα πολλά χρήματα να διακινούνται ανάμεσα σε ανθρώπους όχι και πολύ έξυπνους. Μια παράλογη ευμάρεια που φαινόταν πως θα οδηγούσε σε κραχ. Κατάφερα να εκμεταλλευτώ συγγραφικά αυτή τη χρηματιστηριακή έκρηξη. Το διήγημα ήταν τελικά ένα σχόλιο πάνω στη δημοκρατία της Αμερικής. Η δημοκρατία εξαρτάται από την ισότητα, τη δίκαιη οικονομία και την καλή εκπαίδευση. Όταν γράφω ιστορίες, γράφω για χαρακτήρες, παρατηρώ τον χρόνο, τη ζωή, κι έτσι η ιστορία έχει να κάνει με την πολιτική. Η λογοτεχνία όμως δεν είναι καλό να αρχίζει με πολιτική. Στην Αμερική ακούμε πολλά που δεν μας φαίνονται λογικά. Ο μόνος τρόπος να συμφιλιώσουμε το χάσμα στις ΗΠΑ είναι η κατανόηση. Δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε τους ανθρώπους”, είπε αναφερόμενος στον Τραμπ.
Η συμβολή της μητέρας
Ο Τζέφρι Ευγενίδης, που δεν έκρυψε πως η μητέρα του υπήρξε η έμπνευση για χαρακτήρες σε διηγήματά του, αποκάλυψε πως αγαπούσε πολύ το διάβασμα και τον προμήθευε από μικρό παιδί με βιβλία, που στην πορεία κατάλαβε πως είχαν για ήρωες και πρωταγωνιστές νεαρούς άντρες που ήθελαν να γίνουν συγγραφείς. “Μου τα έστελνε για να με υποστηρίξει, όπως επίσης και προτάσεις, γράμματα. Όταν της εκδηλώθηκε άνοια, άρχισα να γράφω για αυτό. Κι έτσι γράφοντας την κρατούσα ζωντανή στη μνήμη μου. Η τρίτη ηλικία είναι ένα είδος εξοστρακισμού”, ανέφερε. Όσον αφορά το Πούλιτζερ, με το οποίο και βραβεύτηκε, υποστήριξε πως είναι κάτι που δεν κάνει δυσκολότερη ή ευκολότερη τη δουλειά του. “Συνεχίζω να γράφω. Η πίεση είναι εσωτερική”, πρόσθεσε.
Σεξουαλικότητα και φύλο
Στην ερώτηση τι θα συνέβαινε εάν ζούσε σήμερα η Καλλιόπη, η πρωταγωνίστρια του βιβλίου του “Middlesex", ο συγγραφέας απάντησε πως “το 2001 έπρεπε να εξηγήσει την ταυτότητα των φύλων, κάτι που το κοινό δεν ήθελε καν να σκεφτεί. Το βιβλίο δεν πούλησε πολύ στην αρχή και οι περισσότεροι δεν καταλάβαιναν. Το Πούλιτζερ βοήθησε ως προς αυτό. Πολλά έργα τέχνης βάζουν ερωτήματα για θέματα που αναζητάμε απαντήσεις. Εμένα δεν με ενδιαφέρει η μόδα. Αλλά τότε με απασχολούσε η λογοτεχνική εκπροσώπηση χαρακτήρων που έχουν αλλάξει φύλο, έχουν διττή ταυτότητα, ανδρόγυνη.
Το φύλο δομείται κοινωνικά, λέει η επιστήμη, ο φυλετικός ρόλος επιβάλλεται κοινωνικά, τώρα το 'Middlesex' διαβάζεται συχνά ακόμα και από φοιτητές Ιατρικής που μελετούν το θέμα των φύλων. Σήμερα πια δεν μπορούμε να σταματήσουμε να μιλάμε γι' αυτό. Αλλά σήμερα δεν θα έγραφα ένα βιβλίο με τέτοιο θέμα. Δεν νομίζω ότι μπορώ να γράψω για να σχολιάσω την πραγματικότητα, προσπαθώ να δω τις πιο μακροχρόνιες τάσεις, γράφω για πιο βαθιά συναισθήματα”, υποστήριξε. Ερωτώμενος, τέλος, για το ποια η σχέση του με τους ομοτέχνους του και τον διάλογο μαζί τους, απάντησε χαριτολογώντας: “Δεν διαβάζω κανέναν εν ζωή συγγραφέα. Δεν διαβάζω κανέναν αν δεν είναι αρκετά πεθαμένος για τα γούστα μου”.
