Η Κούβα, το μαργαριτάρι της Καραϊβικής, αποτελείται από 1.600 νησιά σε τέσσερα συμπλέγματα. Έχει έκταση 110.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 11,2 εκατομμύρια (πυκνότητα: 102 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Το ολικό ΑΕΠ υπολογίζεται στα 128,5 δισ. δολάρια και το κατά κεφαλή στα 11,6 χιλιάδες δολάρια. Το πολίτευμα είναι Μονοκομματική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.
Τη χώρα ανακάλυψε στις 27.10.1492 ο Χριστόφορος Κολόμβος. Οι ντόπιοι ανήκαν στις φυλές Ταΐνος, Σιμπονέγιες και Γκουαναταμπέγιας και βρίσκονταν στη λίθινη εποχή.
Την περίοδο 1512-1514 μεταφέρονται πολλοί νέγροι σκλάβοι. Μέχρι το 1880 υπολογίζεται ότι πήγαν πάνω από 800.000.
Οι Κουβανοί, μείγμα Ισπανών αφεντάδων και Αφρικανών δούλων, θεωρείται ότι δημιουργούν το κουβανικό έθνος ανάμεσα στα τέλη του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου αιώνα.
Ο αγώνας κατά των Ισπανών και ο Χοσέ Μαρτί
Διαρκείς είναι οι προσπάθειες για ανεξαρτησία από την ισπανική κυριαρχία. Στις 10.10.1868 εκδηλώνεται ένοπλη εξέγερση, σηματοδοτώντας την έναρξη του πολέμου των δέκα ετών. Ο πόλεμος τελειώνει το 1878 με ήττα των Κουβανών, οι οποίοι υποχρεώνονται σε ταπεινωτική συνθήκη με την Ισπανία.
Στις 24.2.1885 αρχίζει νέος πόλεμος με εμψυχωτή τον Χοσέ Μαρτί. Το 1898 οι ΗΠΑ, με πρόσχημα να βοηθήσουν την Κούβα, εμπλέκονται και νικούν τους Ισπανούς. Οι διαθέσεις τους φαίνονται αμέσως: Καταλαμβάνουν τη χώρα για τέσσερα χρόνια. Ο Χοσέ Μαρτί, ο οποίος είχε σκοτωθεί στις 19.3.1895 στη μάχη του Ντος Ρίος, είχε μιλήσει προφητικά για τις ΗΠΑ: «Γνωρίζω το τέρας επειδή έχω ζήσει στα σπλάχνα του».
Οι Αμερικανοί αποχωρούν το 1902, αφού έχουν υποχρεώσει την Κούβα να υπογράψει την κατάπτυστη Τροπολογία Πλατ (χαρακτηρίστηκε εθνική ντροπή), σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ θα παρεμβαίνουν στη χώρα όταν το θεωρούν απαραίτητο. Εγκαθίστανται αμερικανικές βάσεις, οι οποίες διευκολύνουν τις επεμβάσεις του 1906, του 1912 και του 1917.
Η Δημοκρατία της Κούβας άρχισε με έλεγχο των ΗΠΑ. Ουσιαστικός Πρόεδρος είναι ο αμερικανός πρεσβευτής. Αμερικανικές εταιρείες αρπάζουν εκτάσεις, δημιουργούν πολλά εργοστάσια και έχουν ξεχωριστή αστυνομία.
Κυβερνήσεις μαριονέτες και η δικτατορία του Μπατίστα
Για μισό αιώνα η Κούβα είναι ένα μεγάλο αγρόκτημα με ζαχαροκάλαμο. Ο χωρικός είναι γρανάζι ενός συστήματος υποτέλειας και διαφθοράς.
Το 1906 ο συνταγματικός Πρόεδρος Εστράδα Πάλμα παρατείνει τη θητεία του προκαλώντας λαϊκή εξέγερση, η οποία καταστέλλεται από τις ΗΠΑ (η πρώτη έμπρακτη εφαρμογή της Τροπολογίας Πλατ). Γίνονται εκλογές από τις οποίες αναδεικνύεται νικητής ο φιλελεύθερος Γκομέζ.
Το 1912 οι νέγροι Εστενόζ και Ιβονέτ κηρύσσουν τον «φυλετικό πόλεμο». Κυρίαρχο αίτημα, η βελτίωση συνθηκών των φτωχών. Νέα επέμβαση των ΗΠΑ...
Τον Γκομέζ διαδέχεται, με παρωδία εκλογών, ο φιλοαμερικανός στρατηγός Μενοκάλ.
Το 1917 η σύγκρουση φιλελευθέρων και συντηρητικών προκαλεί ξανά επέμβαση των ΗΠΑ. Νέος Πρόεδρος είναι ο ειρηνικός Ζαγιάς και διάδοχός του ο τυραννικός Ματσάντο, ο οποίος θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τη χώρα όταν θα ανατραπεί από μια γενική απεργία. Ο διάδοχός του Κάρλος Κεσάδα και η κυβέρνησή του δεν θα μακροημερεύσουν όμως, αφού η κυβέρνησή τους θα ανατραπεί με τη σειρά της το 1934 με πραξικόπημα από τον πρώην λοχία του κουβανικού στρατού Μπατίστα.
Ο Μπατίστα εγκαθιδρύει δικτατορία και θα είναι ο ουσιαστικός κυβερνήτης της χώρας πίσω από μια σειρά κυβερνήσεις μαριονέτες έως το 1940. Τη χρονιά εκείνη, υποστηριζόμενος και από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας (!), νικά σε εκλογές τον Ραμόν Γκράου και γίνεται και επίσημα Πρόεδρος της χώρας.
Το 1944 ο Μπατίστα διενεργεί εκλογές, τις χάνει και φεύγει στο εξωτερικό. Νέος Πρόεδρος ο Μαρτίν.
Το 1948 ο Πρόεδρος Σοκκάρας καλεί τον Μπατίστα να επιστρέψει. Ο τελευταίος αρπάζει την ευκαιρία να προετοιμάσει πραξικόπημα με υποστήριξη του στρατού, το οποίο εκδηλώνεται στις 10.3.1952. Το πραξικόπημα υπερισχύει και οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν την κυβέρνησή του μόλις δύο εβδομάδες μετά...
Στις 24.3.1952, ο νεαρός δικηγόρος Φιντέλ Κάστρο προσφεύγει στα δικαστήρια εναντίον της νέας δικτατορίας του Μπατίστα.
Στις 26.7.1953, ο Κάστρο οργανώνει επίθεση στον Στρατώνα Μονκάδα του Σαντιάγο, τόπο μαρτυρίου και θανάτου, όπου στην είσοδο δέσποζε η επιγραφή «Αφήστε κάθε ελπίδα εσείς που μπαίνετε». Παρότι η επίθεση αποκρούεται, αυτή η ημερομηνία ορίζεται ως η γέννηση του κινήματός του. Ο Κάστρο θα το ονομάσει προς τιμήν της Κίνημα της 26ης Ιουλίου.
«Η Ιστορία θα με δικαιώσει»
Στις 21.9.1953, ο Φιντέλ καταγγέλλει σχέδιο δολοφονίας του και στις 6.10 πραγματοποιεί ιστορική αγόρευση, γνωστή ως «Η Ιστορία θα με δικαιώσει», στο δικαστήριο, που του επιβάλλει ποινή φυλάκισης 15 ετών.
Τους πρώτους μήνες του 1954, ύστερα από διαμαρτυρίες σε όλη τη Λατινική Αμερική, αλλά και ενόψει εκλογών, σταματά η λογοκρισία. Γίνεται ευρύτερα γνωστή η επίθεση στην Μονκάδα και δημιουργείται μύθος γύρω από το όνομα του Φιντέλ Κάστρο.
Ο Μπατίστα κερδίζει τις εκλογές (χωρίς αντίπαλο!) και χορηγεί αμνηστία. Ο Κάστρο αποφυλακίζεται και το 1955, έπειτα από ταραχές στην Κούβα, για να μη συλληφθεί εκ νέου, αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη χώρα καταφεύγοντας στο Μεξικό.
Αναχωρώντας για το Μεξικό, ο Φιντέλ θα δηλώσει: «Αφήνω την Κούβα επειδή όλες οι πόρτες για ειρηνικό αγώνα έχουν κλείσει για μένα... Σαν οπαδός του Μαρτί, πιστεύω ότι έχει έρθει η ώρα να πάρουμε τα δικαιώματά μας, όχι να εκλιπαρούμε γι’ αυτά, να πολεμήσουμε αντί να κάνουμε εκκλήσεις γι’ αυτά».
Στο Μεξικό, ο Κάστρο οργανώνει το Επαναστατικό Κίνημα. Ο συνταγματάρχης Μπάγιο, πρώην πολεμιστής της Ισπανίας, εκπαιδεύει τον πυρήνα του, που συγκροτείται κυρίως γύρω από τρεις προσωπικότητες: Τον Φιντέλ, τον αδελφό του Ραούλ Κάστρο και τον Αργεντινό μαρξιστή Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.
Ο Μπατίστα στέλνει πράκτορες στο Μεξικό για να σαμποτάρουν τις προσπάθειες του Κάστρο. Εναντίον του Επαναστατικού Κινήματος και η αντιπολίτευση... Ωστόσο, ο Κάστρο κατορθώνει να συγκεντρώσει υλικά μέσα με περιοδείες στις ΗΠΑ, ενώ συντονίζεται και με άλλες ομάδες αντίστασης στο καθεστώς του Μπατίστα. Ήδη στα τέλη του 1955 η Εθνική Επαναστατική Δράση του Φρανκ Παΐς ενώνεται με το Κίνημα της 26ης Ιουλίου, ενώ τον Αύγουστο του 1956 υπογράφεται το Σύμφωνο του Μεξικού με την οργάνωση του Αντόνιο Ετσεβερία. Διακεκριμένοι αγωνιστές και οργανωτές, ο Παΐς και ο Ετσεβερία θα χαθούν και οι δύο το 1957, δολοφονημένοι από τις σφαίρες τις δικτατορίας.
Το Κίνημα της 26ης Ιουλίου
Ο Κάστρο εγκαταλείπει το Ορθόδοξο Κόμμα, στο οποίο ήταν οργανωμένος, και αφοσιώνεται στο Κίνημα της 26ης Ιουλίου.
Στις 24.11.1956 αναχωρούν με το πλοιάριο Γκράνμα από το Τουξπάν του Μεξικού με προορισμό την Κούβα 82 επαναστάτες. Φτάνουν στις 2.12 και, ύστερα από σκληρή μάχη, επιζούν μόνον 22. Οι 10 αιχμαλωτίζονται και οι 12, με επικεφαλής τον Φιντέλ, ανεβαίνουν στην υψηλή κορυφή του όρους Πίκο Τουρκουίνο της Σιέρα Μαέστρα.
Οι συνθήκες είναι απελπιστικές. Χωρίς τρόφιμα και εφόδια, ο Φιντέλ θα διατηρήσει την πίστη του στον αγώνα και θα δηλώσει ότι «οι μέρες της δικτατορίας είναι μετρημένες»!
Ο Μπατίστα, ο οποίος αρχικά αρνείται να παραδεχτεί πως ο Κάστρο βρίσκεται στη Σιέρα και διαδίδει ότι σκοτώθηκε κατά την απόβαση, τον επικηρύσσει για 100.000 πέσος στις αρχές του 1957. Έχουν προηγηθεί οι πρώτες επιτυχημένες επιθέσεις των ανταρτών σε απομονωμένα φυλάκια του κυβερνητικού στρατού και μια συνέντευξη του Φιντέλ στον Χέρμπερτ Μάθιους των “New York Times” που αποδεικνύει ότι βρίσκεται στη ζωή.
Ο Κάστρο οργανώνει τον στρατό του και καταγγέλλει τον Μπατίστα για στημένες εκλογές. Σε ραδιοφωνικό μήνυμά του από τον σταθμό των επαναστατών Ράδιο Ρεμπέλντε, κατηγορεί την Αμερική ότι ενισχύει τη δικτατορία του Μπατίστα, και, για πρώτη φορά, αναφέρεται στις φάλαγγες του Καμίλο Σιενφουέγος και του Τσε Γκεβάρα. Τον Απρίλιο του 1958 κηρύσσει γενική απεργία, η οποία όμως θα αποτύχει, καθώς η επιρροή τού επαναστατικού κινήματος στις πόλεις δεν είναι ακόμη αρκετά εδραιωμένη.
Η ήττα της γενικής απεργίας ενθαρρύνει τον δικτάτορα να αναλάβει μια επίθεση στη Σιέρα Μαέστρα το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, με στόχο να απαλλαγεί οριστικά από το κίνημα του Κάστρο. Θα είναι η αρχή του τέλους του. Παρά τη συντριπτική υπεροχή του κυβερνητικού στρατού -10.000 άνδρες, εναντίον περίπου 300 οπλισμένων ανδρών του Κάστρο-, οι αντάρτες θα σημειώσουν μια σειρά λαμπρές νίκες στις μάχες που θα ακολουθήσουν. Η καλοκαιρινή εκστρατεία του Μπατίστα θα λήξει με αποτυχία, όταν ο Κάστρο, με τη βοήθεια του Τσε, θα καταφέρει να διαφύγει από μια περικύκλωση στο Λας Μερσέντες.
Τον Δεκέμβριο του 1958 ηττάται οριστικά ο στρατός του Μπατίστα. Ο Φιντέλ κυκλώνει το Σαντιάγο, ο Ραούλ ελέγχει το Οριέντε, ο Σιενφουέγος και ο Γκεβάρα πολεμούν στα περίχωρα της Σάντα Κλάρα.
Στις 31.1.1958 ο Μπατίστα διαφεύγει και «παραδίδει» την εξουσία στον αρχιστράτηγο Εουλόχιο Καντίλο.
Η επικράτηση της επανάστασης
Την Πρωτοχρονιά του 1959 η επανάσταση έχει επικρατήσει. Στις 2.1.1959, από το Σαντιάγο, ο Φιντέλ ανακηρύσσει Πρόεδρο τον Ουρούτια. Στις 8.1.1959 φτάνει στην Αβάνα και εκφωνεί λόγο: «Οι εχθροί πλέον είμαστε εμείς οι ίδιοι»!
Στις 22.1.1959 καλεί τους δημοσιογράφους στην «Επιχείρηση Αλήθεια».
Πρόεδρος είναι ο Ουρούτια, πρωθυπουργός ο Καρντόνα (αργότερα, στη Φλόριντα, θα προσχωρήσει στους αντεπαναστάτες), αλλά ουσιαστικός αρχηγός είναι ο Κάστρο. Η πολυαρχία θα περιοριστεί με την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Κάστρο στις 17.2.1959. Τον Απρίλιο επισκέπτεται και πραγματοποιεί ομιλίες στη Νέα Υόρκη. Στις 18.5.1959 εξαγγέλλεται η Αγροτική Μεταρρύθμιση.
Τον Ιούλιο παραιτείται ο Ουρούτια και τοποθετείται Πρόεδρος ο Οσβάλντο Ντορτίκος Τοράντο. Θα ασκεί τα καθήκοντά του μέχρι το 1976, όταν, με τροποποίηση του συντάγματος, ο Φιντέλ αναλαμβάνει Πρόεδρος παραμένοντας επικεφαλής της κυβέρνησης.
Με την επικράτηση της επανάστασης αρχίζει αγώνας καταπολέμησης του αναλφαβητισμού (στρατώνες μετατρέπονται σε κέντρα σπουδών), γίνεται προσπάθεια για εκβιομηχάνιση και, σταδιακά, επιτυγχάνεται μείωση της ανεργίας και αύξηση μισθών.
Στις 4.3.1960 ανατινάζεται στο λιμάνι της Αβάνας το γαλλικό πλοίο Λε Κουμπρ, προκαλώντας τον θάνατο περισσότερων από εκατό ανθρώπων. Ο Φιντέλ αποδίδει την ενέργεια σε πράκτορες του ιμπεριαλισμού.
Τον Ιούνιο του 1960 οι ΗΠΑ καταγγέλλουν την εμπορική συμφωνία με την Κούβα και αρνούνται να αγοράσουν ζάχαρη. Τις μεγάλες αδιάθετες ποσότητες απορροφούν η Ρωσία και η Κίνα, οι οποίες δίνουν στην Κούβα πετρέλαιο. Ο Κάστρο προχωράει σε κατάσχεση των διυλιστηρίων και εθνικοποίηση αμερικανικών επιχειρήσεων.
Στις 9.7.1960 ο Χρουστσόφ γνωστοποιεί την αλληλεγγύη της ΕΣΣΔ προς την Κούβα.
Τον Αύγουστο οι ΗΠΑ, σε μια προσπάθεια διπλωματικής κάλυψης ενδεχόμενης ένοπλης επέμβασης στην Κούβα, προτρέπουν φιλικές κυβερνήσεις να ψηφίσουν τη Διακήρυξη της Κόστα Ρίκα. Ο Κάστρο πρωτοστατεί στην ψήφιση της πρώτης Διακήρυξης της Αβάνας κατά του ιμπεριαλισμού.
Τον Οκτώβριο εθνικοποιείται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων και παραχωρούνται στους πολίτες τα οικήματα στα οποία κατοικούν.
Η επίθεση στον Κόλπο των Χοίρων
Τον Δεκέμβριο του 1959 κυκλοφορούν φήμες για επέμβαση της ΗΠΑ στην Κούβα. Ο Κάστρο στέλνει αυστηρό μήνυμα στον απερχόμενο Πρόεδρο Αϊζενχάουερ και στον νεοεκλεγέντα Κένεντι.
Το 1960 πυκνώνουν οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Κούβας και στις 15 Απριλίου 1961 τα αμερικανικά αεροσκάφη προχωρούν σε βομβαρδισμούς.
Ο Κένεντι δείχνει εγκλωβισμένος σε αποφάσεις του Αϊζενχάουερ. Αργότερα, θα επιρρίψει ευθύνες στις υπηρεσίες κατασκοπίας για λανθασμένες πληροφορίες και κακή εκτίμηση της κατάστασης.
Στις 17.4.1961 πραγματοποιείται η απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων, η οποία προκαλεί έκρηξη οργής σε όλο τον κόσμο. Ο Χρουστσόφ διαμηνύει στον Κένεντι πως η ΕΣΣΔ δεν θα μείνει απαθής, αλλά θα βοηθήσει την Κούβα.
Ο Κάστρο ρίχνει στη μάχη όλες του τις δυνάμεις και οι εισβολείς απωθούνται. Στις 20 Απριλίου αποκρούονται οριστικά. Αιχμαλωτίζονται βασανιστές του Μπατίστα και αξιωματικοί των ΗΠΑ. Ωστόσο, ο Κένεντι αρνείται κάθε ανάμειξη...
Αναμφίβολα πρόκειται για μια μεγάλη ήττα της υπερδύναμης.
Η κρίση των πυραύλων
Το 1962 ξεσπά νέα μεγάλη κρίση. Η ΕΣΣΔ επιχειρεί να εγκαταστήσει βαλλιστικούς πυραύλους στην Κούβα, στο μαλακό υπογάστριο της Αμερικής, ως απάντηση της απόφασης των ΗΠΑ να εγκαταστήσουν δικούς τους βαλλιστικούς πυραύλους στην Ιταλία και την Τουρκία.
Οι ΗΠΑ αντιδρούν έντονα και προχωρούν σε ναυτικό αποκλεισμό της Κούβας. Ο κόσμος διακρίνει τον κίνδυνο ενός πυρηνικού πολέμου, μιας πυρηνικής καταστροφής.
Με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ η κρίση εκτονώνεται. Καταλυτικής σημασίας ήταν το εμπιστευτικό τηλεγράφημα της 26ης Οκτωβρίου του Χρουστσόφ προς τον Κένεντι, στο οποίο, αφού υπενθύμιζε την επιθετική τακτική των ΗΠΑ με την απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων, δήλωνε ότι θα προχωρούσε στην απόσυρση των πυραύλων με αντάλλαγμα τη δέσμευση της αμερικανικής κυβέρνησης ότι δεν θα επιτεθεί στην Κούβα, αλλά και ότι θα αποτρέψει ένα τέτοιο ενδεχόμενο από άλλες χώρες.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος δέχεται ισχυρές πιέσεις στο εσωτερικό από τους Ρεπουμπλικανούς, οι οποίοι τον κατηγορούν ότι έδωσε δικαίωμα για μόνιμη διατήρηση «κομμουνιστικής παρουσίας» κοντά στα αμερικανικά εδάφη.
Η διαφαινόμενη συμφωνία παραλίγο να τιναχτεί στον αέρα από δημόσιες δηλώσεις του Χρουστσόφ για απόσυρση των αμερικανικών πυραύλων από την Τουρκία (κάτι που τελικά υποσχέθηκε και έκανε ο Κένεντι), καθώς και από την κατάρριψη αμερικανικού κατασκοπευτικού αεροσκάφους στον εναέριο χώρο της Κούβας από τους αντιαεροπορικούς εξοπλισμούς SAM που είχαν προμηθεύσει οι Σοβιετικοί στους Κουβανούς.
Η συμφωνία υλοποιείται και οι σχετικές επιστολές μεταξύ των δύο ηγετών κλείνουν με την ευχή για αφοπλισμό...
Τα δύσκολα χρόνια προσαρμογής
Η Κούβα, μετά την επικράτηση της επανάστασης, την εδραίωση του καθεστώτος και την εξάλειψη των απειλών, κυρίως από τις ΗΠΑ, εκφράζει έμπρακτα την αλληλεγγύη της σε πολλές χώρες. Πρώτος ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα θα πασχίσει να μεταφυτεύσει τον σπόρο της επανάστασης στη Λατινική Αμερική. Στις 9 Οκτωβρίου 1967 συλλαμβάνεται και εκτελείται στη Βολιβία, περνώντας στη σφαίρα του θρύλου!
Το 1975, στο πλαίσιο της Επιχείρησης Καρλότα, χιλιάδες Κουβανοί στρατιωτικοί θα υποστηρίξουν στην Αγκόλα τον αγώνα του Αγκουστίνου Νέτου για ανεξαρτησία. Θα πολεμούν για 16 ολόκληρα χρόνια. Θα βοηθήσουν την Αιθιοπία και άλλες αφρικανικές χώρες.
Η διάλυση της ΕΣΣΔ και του σοσιαλιστικού μπλοκ θα δοκιμάσει τις αντοχές της μικρής χώρας. Στις 29 Αυγούστου 1990, η Κούβα ανακοινώνει την έναρξη της «Ειδικής Περιόδου», ενός προγράμματος προσαρμογής για την αντιμετώπιση της κρίσης. Μια πραγματικά δύσκολη περίοδος...
Η Κούβα σήμερα
Το 2008 ο Φιντέλ Κάστρο, μισό αιώνα μετά την επικράτηση της επανάστασης, εκχωρεί την εξουσία στον αδελφό του και συναγωνιστή Ραούλ. Φεύγει από τη ζωή στις 25 Νοεμβρίου 2016. Ο Ραούλ θα παραμείνει Πρόεδρος μέχρι τις 19 Απριλίου 2018, οπότε εκχωρεί την εξουσία στον Μιγκέλ Ντίας Κανέλ.
Το τι πέτυχε η Κουβανική Επανάσταση, πέρα από το προφανές, την αποτίναξη του τυραννικού καθεστώτος Μπατίστα, πόσο βελτίωσε τις συνθήκες ζωής των κατοίκων, πόση ελευθερία έκφρασης τους έδωσε, τι μήνυμα εκπέμπει ύστερα από έξι δεκαετίες είναι ζητήματα που ασφαλώς θα πρέπει να αναλυθούν με τη δέουσα προσοχή, αλλά δεν μπορούν να αναπτυχθούν στον περιορισμένο χώρο μιας ιστορικής αναδρομής.
Ένα από τα θετικά που ξεπερνάει στατιστικές και αριθμούς είναι το κοινωνικό κράτος, η υγειονομική περίθαλψη. Ο Αμερικανός ακτιβιστής Ντον Φιτζ, πρώην διδάκτορας Ψυχολογίας στα Πανεπιστήμια του Τέξας, του Όστιν κ.ά., συγκρίνει το υγειονομικό σύστημα των ΗΠΑ με αυτό της Κούβας συνάγοντας χρήσιμα συμπεράσματα.
Αναφέρεται σε μεγάλες σπατάλες στις ΗΠΑ φέρνοντας ως παράδειγμα τις υπερβολικές δόσεις συνταγογραφούμενων φαρμάκων, οι οποίες αποτελούν σήμερα τη δεύτερη αιτία θανάτου από ατυχήματα!
Η Κούβα έχει καταφέρει να μειώσει τη βρεφική, παιδική και μητρική θνησιμότητα, να ανεβάσει το προσδόκιμο ζωής, από 58,8 χρόνια την εποχή της επανάστασης του 1959, σε 78 χρόνια σήμερα, να εξαλείψει την πολιομυελίτιδα και να ελέγξει την ελονοσία και τον δάγκειο πυρετό. Η κουβανική ιατρική αναγνωρίζεται ευρέως από τις διεθνείς ομάδες υγείας, όπως η UNICEF, πως ξεπερνά εκείνη των αναπτυσσόμενων χωρών και είναι συγκρίσιμη με τις αναπτυγμένες.
Εκείνο που ξαφνιάζει, συγκρίνοντας δύο σχεδόν ίσα επίπεδα υγειονομικής περίθαλψης, είναι η τεράστια διαφορά κόστους: σε μελέτη του 2005, οι ΗΠΑ δαπανούσαν 4.540 δολάρια ανά άτομο για υγειονομική περίθαλψη και η Κούβα 193 δολάρια. Μόλις το 4%!
