Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
22 °C
20.2°C23.8°C
3 BF 42%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
19.1°C22.7°C
2 BF 55%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.0°C19.9°C
4 BF 60%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
20 °C
18.8°C20.8°C
5 BF 45%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
22.9°C22.9°C
3 BF 31%
ΑΠΤΕΡΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΝΑ, ΚΝΩΣΟΣ / Τρεις αρχαίες πόλεις ζωντανεύουν...
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΑΠΤΕΡΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΝΑ, ΚΝΩΣΟΣ / Τρεις αρχαίες πόλεις ζωντανεύουν...

Της Μάνιας Ζούση

Για μια έκθεση της αθέατης πλευράς, της μοναδικότητας και του μεγαλείου “όλων όσοι εργάζονται ταπεινά και σεμνά για τον πολιτιστικό μας πλούτο, ορκισμένοι και ταγμένοι λειτουργοί”, μια έκθεση “ύμνο και άθλο των αρχαιολόγων και των ανθρώπων που σκάβουν και βρίσκουν, κοιτούν, βλέπουν, διαβάζουν κι αγγίζουν, σέβονται το παρελθόν, ανασταίνουν και διασώζουν από τη λήθη” μιλούσε χθες το μεσημέρι ο Νίκος Σταμπολίδης, διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης ξεναγώντας μας στην εντυπωσιακά σχεδιασμένη νέα έκθεση των 487 αντικειμένων από τις ανασκαφές της Κνωσού, της Ελεύθερνας και της Άπτερας, που μόλις εγκαινιάστηκε. “Κρήτη. Αναδυόμενες πόλεις: Άπτερα - Ελεύθερνα - Κνωσός. Τρεις αρχαίες πόλεις ζωντανεύουν” είναι ο τίτλος μιας έκθεσης που διαρθρώνεται στο ισόγειο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης ξεκινώντας από τους περιηγητές και τους χαρτογράφους με όλο το χρονολογικό υλικό, την Κρήτη στην ταξιδιωτική γραμματεία και εισαγωγή στην έκθεση. Έκθεση ύμνος και συγχρόνως άθλος για τους αρχαιολόγους!

Ο χάρτης του Μποντελμόντι του 1415

Οι επισκέπτες εισέρχονται στον χώρο, στο πάτωμα του οποίου είναι σχεδιασμένοι οι χάρτες των περιηγητών και των χαρτογράφων που αποτύπωσαν την Κρήτη ήδη από τον 15ο αιώνα, αρχίζοντας από τον πρώτο χάρτη του Μποντελμόντι του 1415. Πατώντας πάνω στις πόλεις, τους αρχαιολογικούς χώρους των ανασκαφών και όλη την επικράτεια έως και τη θάλασσα, βλέπουμε δεξιά και αριστερά τα ευρήματα, όχι μόνο χρονολογικά στρωματογραφημένα, όπως εξηγούσε κατά την ξενάγησή του ο κ. Σταμπολίδης. Ευρήματα εξαιρετικά ενδιαφέροντα ιστορικά, ορισμένα από τα οποία είναι αδημοσίευτα και όλα τους ταξιδεύουν πρώτη φορά έξω από την Κρήτη.

Στις δυο επόμενες αίθουσες ακολουθούν ευρήματα από τις ανασκαφές στην Άπτερα, στην Ελεύθερνα και στο τέλος την "αθέατη" Κνωσό. Ανασκαφέας της Κνωσού, η Αθανασία Κάντα μας παρουσίασε έναν διπλό ναό της Αρτέμιδας και του Δία, ένα πήλινο αγαλματίδιο της αιγυπτιακής μορφής του Δία χωρίς χέρια και οπή στη θέση του φαλλού, όπου κατά τη διάρκεια τελετουργιών προσετίθετο πιθανότατα μόριο από φθαρτά υλικά. Στον ίδιο χώρο εκτίθεται και ένα ιδιαίτερα σημαντικό σκήπτρο με επιγραφές της γραμμικής Α, που είναι η μεγαλύτερη επιγραφή η οποία έχει βρεθεί έως τώρα.

Το πρώτο μνημείο άγνωστου στρατιώτη

Στην αίθουσα της Ελεύθερνας ξεχωρίζει ένας πολεμιστής από το πρώτο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη στην ιστορία, που χρονολογείται το 680 π.Χ., κυκλαδικά και μινωικά ειδώλια, αγγεία από διαφορετικές περιοχές του αιγαιακού και μεσογειακού ανατολικού χώρου, μια μοναδική καρφίτσα - θεά πάνω απο το κεφάλι της οποίας ακουμπά τα πόδια του ένα λιοντάρι!

Σε όλη την έκθεση είναι εμφανής η αφηγηματική ροή όπου αναδεικνύονται οι άνθρωποι πίσω από τα ευρήματα, ιστορίες παιδιών, νέων, γερόντων, σε κάθε μια από τις πόλεις, που ζωντανεύουν την εποχή των ευρημάτων, τη χρήση τους αλλά και τη μικρή ιστορία των κατόχων και των δημιουργών, όπως το εξαιρετικής ευαισθησίας και ποιητικότητας κείμενο από την Άπτερα που έγραψε ένας άνδρας ο οποίος έχασε τη γυναίκα του. Εκτίθενται αγάλματα, ανάγλυφα, επιγραφές, κοσμήματα, νομίσματα, αγγεία, όπλα κ.ά.

“Εάν η μοίρα ενός ατόμου ορίζεται εν μέρει ή εν όλω από το DNA του, η μοίρα ενός τόπου ορίζεται από το γεωγραφικό πλάτος και μήκος του. Έτσι η Κρήτη δεν είναι τίποτε άλλο από το σημείο όπου τέμνεται ο Βορράς από τα Βαλκάνια μέχρι τον Νότο και την Αφρική και η Ανατολή μέχρι τη Δύση. Επομένως δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς από το να είναι η νήσος που ήθελαν όλοι να κατοικήσουν” υπογράμμιζε ο αρχαιολόγος και ανασκαφέας της Ελεύθερνας δίνοντας το στίγμα για τα κοινά χαρακτηριστικά των τριών αυτών πόλεων που “συρρικνώθηκαν, εγκαταλείφθηκαν, καταστράφηκαν και ξεχάστηκαν γιατί η λήθη δεν είναι τίποτε άλλο από τον ληστή της μνήμης”, όπως έλεγε.

Προσέθετε δε στοιχεία για την Ελεύθερνα και τη σχέση της με τη θάλασσα, τις τρεις ανασκαφές από την νεκρόπολη και τη δυτική κλητή του λόφου, την ακρόπολη και την ελληνορωμαϊκή πόλη. Μένοντας στην Άπτερα, την πόλη που ελέγχει τον κόλπο της Σούδας, με όλο το μήκος του τεράστιου τείχους της και καταλήγοντας στην Κνωσό, που ακόμα κι όταν κυριαρχούσε η Γόρτυνα ως πρωτεύουσα της Κρήτης και της Κυρηναϊκής μαζί, εκείνη ήταν που διαφέντευε για πάντα τους ρόλους του νησιού ανά περιόδους”.

Ένα μεγάλο... εργοτάξιο της αρχαιολογίας

Για την ανάδειξη και ανάδυση του αρχαιολογικού πλούτου της Ελλάδας μίλησε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Βλαζάκη, που ως αρχαιολόγος είχε ανασκάψει παλαιότερα, όπως μάθαμε, την Άπτερα. Έκανε λόγο για “μια έκθεση όπου αναδύονται και αναδεικνύονται τρεις από τις πόλεις της Κρήτης με τη μεγαλοπρέπεια και και την ηθική διάσταση της αναδυόμενης Αφροδίτης κυρίως μέσα από νεότερα, σπουδαία και εντυπωσιακά ευρήματα.

Και οι τρεις πόλεις ανακαλύφθηκαν αφού προηγουμένως είχαν ερημώσει. Η ανασκαφή τους, η επάνοδός τους στο φως, η ανάδυσή τους από τη λήθη, βίαιη συχνά και παρεμβατική, παρά τις προσεκτικές προσπάθειες των ανασκαφέων να απαλύνουν την έξοδό τους στο φως, όπως συμβαίνει με κάθε συστηματική αρχαιολογική έρευνα, αποτελεί μέρος των θεμάτων που αυτή η εκθεσιακή απόπειρα πραγματεύεται” σημείωσε. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στα “αντικείμενα, που ομαδοποιημένα σε διακριτές ενότητες, αρθρώνουν λόγο, αφηγούνται τον νέο κύκλο ζωής των πόλεων από τον χώρο των οποίων προήλθαν. Διηγούνται πέρα από τις συνήθειες και τις πρακτικές των κοινωνιών που τα κατασκεύασαν και τα χρησιμοποιούσαν, τη διαδικασία αποκωδικοποίησης των πολυεπίπεδων πληροφοριών, αντικειμένων και τόπων που έτσι αναγεννώνται”.

Τέλος χαρακτήρισε την Κρήτη “ένα μεγάλο εργοτάξιο στον αρχαιολογικό τομέα, χάρις σε χρηματοδοτήσεις κυρίως από εθνικούς πόρους και κοινοτικά προγράμματα”.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL