Ευγενής και κομψός. Ο Άγγελος Δεληβορριάς με το χαρακτηριστικό χαμόγελο, εμφανές στα γαλάζια του μάτια ακόμα κι όταν τα χείλη παρέμεναν ακίνητα, αντικατόπτριζε στο βλέμμα του όλα εκείνα που το ελληνικό ταυτοτικό στοιχείο εμπεριέχει ως τρόπαια πολύτιμου οπλοστασίου. Γνώση που διαρκώς ανανεώνεται, ευγένεια, αισθητική, ηθική να συναγωνίζονται ευπρεπώς με τον ευρύχωρο κοσμοπολιτισμό του. Κυρίως να αφήνει χώρο στην ορμή του νέου έχοντας σταθερό μπούσουλα τα σημαντικότερα επιτεύγματα του παρελθόντος.
Η πίστη του στη διαχρονία του ελληνικού πολιτισμού και η προοπτική του στο μέλλον τον οδήγησαν σε ρηξικέλευθες αποφάσεις. Ως αρχαιολόγος κατείχε την τέχνη της ανασκαφής και τη γνώση να "διαβάζει" το παρελθόν για να αντλεί για το μέλλον και να εντοπίζει την ομορφιά και να επισημαίνει τη σπουδαιότητα της τέχνης.
Οραματιστή τον είχαν ονομάσει και όντως όσα οραματίστηκε τα έκανε πράξη τόσο από το πέρασμά του στην Αρχαιολογική Υπηρεσία όσο και, κυρίως, μέσα από το Μουσείο Μπενάκη, το οποίο ανέδειξε σε έναν από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς οργανισμούς της χώρας. Στέγασε τις ιδέες του σε έναν ευρύχωρο κοσμοπολιτισμό και μια αξιοθαύμαστη εγγραματοσύνη. Σαν να φεύγει μια εποχή μαζί του. Η εποχή που το ψηφιακό τοπίο συνυπήρχε με τη μνήμη των χειροποίητων ονείρων. Η είδηση του θανάτου του χθες, λίγο μετά τις τρεις το μεσημέρι, σήμανε το βιολογικό τέλος ενός ανθρώπου που στη ζωή του έβαζε παρακαταθήκες.
Ο Άγγελος Δεληβορριάς, αρχαιολόγος, ακαδημαϊκός και επί σειρά ετών διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, μας αποχαιρέτησε ως γνήσιος μπον βιβέρ, με ένα ποτήρι κρασί στο χέρι, με ένα χαμόγελο και ίσως την ευχή να εντάξουμε την σπουδαιότητα της διαχρονίας του ελληνικού πολιτισμού και την ορμή του προς το μέλλον στη συγκρότηση της νέας ταυτότητάς μας.
Όμορφο και ευγενή τον θυμόμαστε τώρα αλλά και το προηγούμενο διάστημα που γνωρίζαμε ότι ταλαιπωρείται από την υγεία του. Έκλεισε τα μάτια του σε ιδιωτικό νοσηλευτήριο, όπου νοσηλευόταν από τη Μ. Εβδομάδα. Η κηδεία του θα γίνει δημοσία δαπάνη την Παρασκευή στις 2 το μεσημέρι από το Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Βιογραφικό σημείωμα
Ο Άγγελος Δεληβορριάς γεννήθηκε το 1937 στην Αθήνα και σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Αθηνών, ενώ έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Φράιμπουργκ. Το 1965 διορίστηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, απ' όπου παραιτήθηκε το 1969. Υπηρέτησε στην Κεντρική Υπηρεσία, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Αττικής, στην Πάτρα και στη Σπάρτη.
Το διάστημα 1969-1973 έκανε διδακτορικές και μεταδιδακτορικές σπουδές στη Γερμανία και τη Γαλλία, για να αναλάβει στη συνέχεια τη διεύθυνση του Μουσείου Μπενάκη, θέση την οποία διατήρησε έως το 2014, οπότε αποχώρησε. Το 1992 εξελέγη καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ, απ' όπου αποχώρησε το 2005.
Από τις αρχαιολογικές του δημοσιεύσεις, εξαιρετικής σημασίας θεωρούνται οι μελέτες του για θέματα λακωνικής τέχνης και αρχαιολογίας, αλλά και σειρά μελετών του πάνω στην τέχνη του Σκόπα, όπως και το μεθοδικό και διαφωτιστικό βιβλίο του Η ζωφόρος του Παρθενώνος.
Στο Μουσείο Μπενάκη
Χαρισματική προσωπικότητα, με κύρος, γνώση και υψηλή αισθητική, ο Άγγελος Δεληβορριάς ταυτίστηκε με το Μουσείο Μπενάκη και από ένα ιδιωτικό μουσείο το κατέστησε έναν εξωστρεφή πολιτιστικό οργανισμό διεθνούς εμβέλειας. Σαράντα ένα χρόνια διευθυντής του και στη συνέχεια μέλος στη διοικούσα επιτροπή του, οργάνωσε ή συμμετείχε σε 130 εκθέσεις στην Ελλάδα και 39 εκθέσεις σε μεγάλες πόλεις του εξωτερικού.
Συνδέθηκε με την επέκτασή του Μουσείου από την οδό Κουμπάρη στο κτήριο της οδού Πειραιώς, όπου δημιουργήθηκε ένα σύγχρονο μουσείο, και ακόμα στην οδό Κριεζώτου στην Πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου - Γκίκα, όπου το σπίτι του ζωγράφου, κληροδοτημένο από τον ίδιο, στεγάζει τη γενιά του '30, αλλά και την προσωπική του συλλογή, στην Αγ. Ασωμάτων στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης, στο Φάληρο στο Μουσείο Παιχνιδιών.
Μέσα από αυτά τα παραρτήματα του Μουσείου Μπενάκη, αυτοτελή και αξιοπρόσεκτα μουσεία, ο Άγγελος Δεληβορριάς υλοποίησε την οραματική του διακήρυξη. Σ' αυτή την "επεκτατική" πρακτική αποδόθηκαν τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπισε το Μουσείο.
Ωστόσο το Μουσείο Μπενάκη παρέμεινε έως το τέλος αναπόσπαστο μέρος της ζωής του. Και σήμερα, σε ένδειξη πένθους για τον επί 41 χρόνια διευθυντή του, ματαιώνει όλες τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις του. Δηλαδή τις εκδηλώσεις για την έκθεση «Ισλαμική Καλλιγραφία. Η Τέχνη της Ιρανικής Γραφής» στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης, τη συνέντευξη Τύπου και τα εγκαίνια της έκθεσης "Από τη σιωπή της προθήκης στο θεατρικό λόγο", καθώς και την παράσταση "Νεοπτολέμου Μύησις" στο κτήριο της οδού Κουμπάρη 1.
Με ανακοίνωσή τους άλλωστε η Διοικητική Επιτροπή και το προσωπικό του Μουσείου εκφράζουν τη βαθύτατη θλίψη τους και κάνοντας λόγο για "δυσβάστακτη απώλεια" σημειώνουν ότι "η ευρύτητα του πνεύματος, η εμπιστοσύνη στον άνθρωπο, η ακατάπαυστη εργατικότητα και η αστείρευτη δημιουργικότητα αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για όσους είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν είτε προσωπικά είτε μέσα από το τόσο σημαντικό έργο του". Για το έργο του τιμήθηκε στην Ελλάδα και διεθνώς.
Συλλυπητήρια μηνύματα
Τη θλίψη τους για το θάνατο του Άγγελου Δεληβορριά εκφράζει ο πολιτικός, πνευματικός και καλλιτεχνικός κόσμος.
"Εξέχουσα προσωπικότητα των γραμμάτων και του πολιτισμού" τον χαρακτηρίζει ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, ο οποίος, από το Ταλίν της Εσθονίας όπου βρίσκεται για τη Διάσκεψη των Προέδρων των Κοινοβουλίων των χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δήλωσε ότι "υπήρξε ένας οραματιστής της διαχρονικότητας του ελληνικού πολιτισμού. Διακρίθηκε για τη συμβολή του στη μουσειολογία και την αρχαιολογία, ιδιαίτερα όμως για το πρωτοποριακό και εμπνευσμένο έργο του ως διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη".
Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκος Μητσοτάκης, με tweet, δήλωσε ότι "σφράγισε με την παρουσία του την πολιτιστική ζωή του τόπου μας. Με την οξυδέρκειά του δημιούργησε έναν πρωτοποριακό φορέα πολιτιστικής δράσης, το Μουσείο Μπενάκη, αφήνοντας πίσω του μια λαμπρή παρακαταθήκη".
Η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου τονίζει ότι "η προσφορά του Άγγελου Δεληβορριά στο δημόσιο αγαθό του πολιτισμού είναι αναντικατάστατη. Και γι' αυτήν τον ευγνωμονούμε όλοι μας".
Τα συλλυπητήριά τους εξέφρασαν επίσης ο γ.γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, οι Τομείς Πολιτισμού της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και οι Σταύρος Θεοδωράκης, Ευάγγελος Βενιζέλος, Χαρά Κεφαλίδου, Εταιρεία Συγγραφέων.
Η ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, μεταδίδει σε επανάληψη το επεισόδιο «Άγγελος Δεληβορριάς: Το σπίτι - μουσείο του Νίκου Χατζηκυριάκου Γκίκα» από τη σειρά εκπομπών «Η εποχή των εικόνων», σήμερα στις 8 μ.μ. στην ΕΡΤ2.
