Τόπος κολαστηρίου για χιλιάδες αγωνιστές της δημοκρατίας η Μακρόνησος, μουσείο μνήμης από μόνη της, προσβάσιμη μετά δυσκολίας διά της θαλάσσιας οδού από το Λαύριο, γίνεται άμεσα προσβάσιμη πλέον από όλους τους πολίτες που θέλουν να μάθουν την ιστορία της, που είναι άμεσα συνυφασμένη με τη σύγχρονη ιστορία του τόπου καθώς τα Αρχεία Σύγχρονης Ιστορίας, σε συνεργασία με το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, προσφέρουν ένα δυναμικό και τεκμηριωμένο ψηφιακό μουσείο για αυτόν τον τόπο του απάνθρωπου εγκλεισμού.
Ο κόμβος http://www.makronissos.org/ εμφανίστηκε χθες στο διαδίκτυο. Ήταν μάλιστα τόσο μεγάλο το ενδιαφέρον του κοινού, ώστε, λίγες ώρες μετά την ανάρτησή του, ο κόμβος έπεσε από το πλήθος των επισκέψεων που δέχτηκε.
"Είναι εντυπωσιακό το ότι μέσα σε λίγες ώρες ο κόμβος έχει δεχτεί χιλιάδες επισκέψεις, δείγμα του ότι η Μακρόνησος δεν είναι μία ξεχασμένη ιστορία" λέει ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης, καθηγητής στο ΕΚΠΑ, γενικός γραμματέας των ΑΣΚΙ και εκ των συντελεστών του ψηφιακού μουσείου. Ο γνωστός ιστορικός αποδίδει αυτό το ενδιαφέρον του κόσμου στο γεγονός ότι "ακόμα και σε διεθνές επίπεδο η ιδέα ενός νησιού - στρατοπέδου όπου οι άνθρωποι "ανανίπτουν" είναι μια μοναδική περίπτωση. Από κει και πέρα", προσθέτει, "είναι σαφές ότι η Μακρόνησος άφησε το στίγμα της στην ελληνική κοινωνία και για όσους πέρασαν από εκεί αλλά και γι' αυτούς που ανέχτηκαν την ύπαρξή της".
Συνώνυμη του ψυχικού και σωματικού βασανισμού, η Μακρόνησος υπήρξε κολαστήριο για τουλάχιστον 50.000 κομμουνιστές, αριστερούς ή θεωρούμενους ως τέτοιους και συγκενείς τους από το 1947 έως το 1950. Μπορεί σήμερα να είναι ταυτισμένη με τον ακραίο βασανισμό, ωστόσο για το ελληνικό κράτος ήταν τότε ένα «θαύμα»: στην «ακμή της» (1948-1949), το κράτος και πολύ μεγάλος αριθμός διανοουμένων, δημοσιογράφων και καλλιτεχνών την υμνούσαν και τη δόξαζαν ως «μέγα σχολείο» και «αναρρωτήριο» όπου «αναμορφώνονταν» και «ανένηπταν» οι εχθροί του έθνους.
"Η Μακρόνησος είναι μια μοναδική στιγμή στην ιστορία του ελληνικού 20ού αιώνα διότι καταγράφει μια ιστορία οδύνης και ηρωισμού" επισημαίνει ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης και ξεναγώντας μας στο ψηφιακό μουσείο υπογραμμίζει ότι "αποτυπώνει την εμπειρία της Μακρονήσου για χιλιάδες ανθρώπους που φυλακίστηκαν εκεί μέσα από σπάνιες φωτογραφίες, μαρτυρίες αρχειακά τεκμήρια, έντυπα". Παράλληλα τονίζει ότι ο κόμβος "από τη μια καλύπτει την ανάγκη να γνωρίσουμε μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές της πρόσφατης Ιστορίας μας και από την άλλη αποτελεί έναν φόρο τιμής σε όλους εκείνους και εκείνες που βασανίστηκαν απάνθρωπα για τις ιδέες και τη δράση τους".
Μια νοερή επίσκεψη στις εγκαταστάσεις της και τα στρατόπεδα Μακρονήσου προσφέρει το Ψηφιακό Μουσείο Μακρονήσου στον επισκέπτη. Μαρτυρίες εγκλείστων και ο προπαγανδιστικός λόγος, οι μηχανισμοί εγκλεισμού, απομόνωσης και ψυχολογικής βία αναβιώνουν ψηφιακά και φωτίζονται από τις επιστημονικές προσεγγίσεις και τα κείμενα έγκριτων ιστορικών που πλαισιώνουν το αρχειακό υλικό σκιαγραφώντας την ιστορική εξέλιξη και άγνωστες πτυχές του νησιού - στρατοπέδου. Επίσης ο επισκέπτης μπορεί να αναζητήσει ονόματα και να ξεφυλλίσει σπάνιες εκδόσεις της εποχής από τη Βιβλιοθήκη των ΑΣΚΙ. Τα κείμενα υπογράφουν οι Πολυμέρης Βόγλης, Θανάσης Γάλλος, Κατερίνα Γκίκα, Άντα Κάπολα, Βαγγέλης Καραμανωλάκης και Στρατής Μπουρνάζος, ενώ τη διαχείριση διαδικτυακού τόπου και την εισαγωγή δεδομένων έχει η Ιωάννα Βόγλη. Σύμβουλος έκδοσης είναι ο Μανόλης Σαββίδης και τεχνικός σύμβουλος έκδοσης ο Δημήτρης Δικόπουλος.
