Θεσσαλονίκη: Μαρούλα Πλήκα
Πεπεισμένος βάσει «ισχυρών ενδείξεων» και όχι ισχυρών αποδείξεων ότι ανακάλυψε στην καρδιά των αρχαίων Σταγείρων τον τάφο του Αριστοτέλη είναι ο αρχαιολόγος Κωνσταντίνος Σισμανίδης, ο οποίος χθες, μιλώντας στο παγκόσμιο συνέδριο του ΑΠΘ με θέμα «Αριστοτέλης 2400 χρόνια» παρουσίασε τη σχετική του μελέτη.
Μιλώντας αμέσως μετά στους δημοσιογράφους ο συνταξιούχος σήμερα αρχαιολόγος θύμισε ότι για το συγκεκριμένο οικοδόμημα μίλησε πρώτη φορά στο Αρχαιολογικό Συνέδριο του 1996. «Δεν το χαρακτήρισα ως τάφο του Αριστοτέλη τότε. Αρκέστηκα απλά στο να δείξω μερικές εικόνες γιατί είχα κάποιες αμφιβολίες» ανέφερε χαρακτηριστικά. Δεκαέξι χρόνια μετά, ωστόσο, και μετά από τις έρευνες που έκανε στο υπάρχον υλικό και στηριζόμενος κυρίως σε ιστορικές πηγές εμφανίζεται βέβαιος ότι στο πεταλόσχημο αυτό κτίσμα, το οποίο είχε χαρακτηρίσει «περίεργο», οι κάτοικοι των Σταγείρων μετέφεραν από τη Χαλκίδα, όπου πέθανε ο Αριστοτέλης, τις στάχτες του και πρόκειται για έναν τάφο - ηρώο.
Διδάκτωρ Κλασικής Αρχαιολογίας, ο κ. Σισμανίδης δήλωσε ότι δεν είχε σκοπό να ανακοινώσει τα αποτελέσματα της έρευνάς του σε κάποιο συνέδριο και πως αποτύπωσε τη μελέτη και τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε σε τρεις ογκώδεις τόμους. «Πήρα το θάρρος και το κουράγιο να το ανακοινώσω σε παγκόσμιο συνέδριο κατόπιν συζητήσεων με συναδέλφους μου που εκτιμώ και συμφωνούν μαζί μου» είπε και βέβαια το γεγονός ότι στη Θεσσαλονίκη διεξάγεται το παγκόσμιο συνέδριο για τον Αριστοτέλη ήταν ένα επιπλέον δέλεαρ για τον ίδιο.
Ο κ. Σισμανίδης τόνισε επίσης ότι η ανασκαφή των Αρχαίων Σταγείρων διακόπηκε το 1997 με απόφαση της τότε πολιτικής ηγεσίας. «Βενιζέλος, Μενδώνη, Πάχτας μου έκψαν τις χρηματοδοτήσεις και δεν ήθελαν να ακούγεται το όνομα Στάγειρα» ανέφερε χαρακτηριστικά στους δημοσιογράφους και κατά τον ίδιο η αιτία ήταν τα σχέδια για τη δημιουργία εργοστασίου χρυσού στην περιοχή, κάτι στο οποίο ο ίδιος είχε εναντιωθεί.
Παρουσιάζοντας την έρευνά του από το βήμα του συνεδρίου είπε ότι το πεταλόσχημο κτίσμα βρίσκεται στην καρδιά των Αρχαίων Σταγείρων, περίπου 20-30 μέτρα από την αγορά της πόλης. Εγγράφεται σε ένα κανονικό τετράγωνο διαστάσεων 10x10 μέτρα κι έχει ως πρόσοψή του έναν ευθύγραμμο τοίχο στο κέντρο του οποίου καταλήγει ένας κτιστός πομπικός δρόμος πλάτους δύο μέτρων, ενώ διαθέτει και είσοδο».
Όμως, όπως εξήγησε, στους βυζαντινούς χρόνους στη θέση του κτίσματος οικοδομήθηκε ευμεγέθης βυζαντινός πύργος διαστάσεων 6Χ6 μέτρα, γεγονός που είχε αποτέλεσμα την καταστροφή όλου του προγενέστερου κτηρίου. Και γι' αυτό, κατά την άποψή του, η αρχαιολογική σκαπάνη δεν κατάφερε να εντοπίσει κινητά ευρήματα που να συνδέουν τον τάφο με τον Αριστοτέλη, αλλά εντόπισε νομίσματα και άλλα κινητά ευρήματα που σχετίζονται με την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
«Εξωτερικά υπάρχει ένα δάπεδο με μαρμαροθέτημα διαμέτρου 5Χ5, στο κέντρο του οποίου βρίσκουμε μια κενή επιφάνεια, διαστάσεων 1,50Χ1,70 μέτρα. Αυτό αποδεικνύει περίτρανα πως το μόνο που μπορούσε να υπάρχει εκεί ήταν ένας βωμός, αφού έχουμε βρει λατύπη μαρμάρου, αλλά και στάχτη» ανέφερε σε άλλο σημείο της ομιλίας του.
Τόνισε, επίσης, ότι η εκτίμησή του ότι πρόκειται για τον τάφο του Αριστοτέλη βασίζεται κυρίως σε ιστορικές πηγές. «Όλες μιλούν για ένα μεγάλο υπέργειο κτίσμα, όπου εναποτέθηκε η τέφρα του Αριστοτέλη, όταν τον μετέφεραν μέσα σε μια υδρία από τη Χαλκίδα όπου είχε πεθάνει, ενώ περιγράφουν ότι έγιναν πολύ σοβαρές και μεγάλες τελετές, αφού τιμούσαν πάρα πολύ τον φιλόσοφο στα Αρχαία Στάγειρα και όσο ήταν εν ζωή» είπε.
Διευκρίνισε, πάντως, ότι το υλικό αυτό είναι κατά πολύ μεταγενέστερο και βασίζεται σε μετά Χριστόν δεδομένα, όπως σε χωρίο του νεοπλατωνικού φιλοσόφου Αμμώνιου (5ου αι. μ.Χ), χειρόγραφο του υπ. αριθ. 257 κώδικα της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης της Βενετίας, μια αραβική βιογραφία του Αριστοτέλη (11ου αι. μ.Χ.) και άλλα.
Ο υπεύθυνος Πολιτισμού της Ν.Δ. και βουλευτής Θεσσαλονίκης Κώστας Γκιουλέκας έσπευσε, πάντως, να δηλώσει ότι «η ταύτιση του ταφικού μνημείου με τον Αριστοτέλη, όπως συνέβη και με τον τάφο του Φιλίππου στη Βεργίνα, είναι άλλη μια αποστομωτική απάντηση στους σφετεριστές της ιστορίας της Μακεδονίας».
