Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Μουσείο - Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη - Τεριάντ / Ένα μουσείο μοντέρνας τέχνης στη Μυτιλήνη, που περιμένει τους επισκέπτες του
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μουσείο - Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη - Τεριάντ / Ένα μουσείο μοντέρνας τέχνης στη Μυτιλήνη, που περιμένει τους επισκέπτες του

Της Όλγας Σακαλή*

Ο τεχνοκριτικός και ιδρυτής των εκδόσεων Verve Στρατής Ελευθεριάδης - Τεριάντ ίδρυσε στη γενέτειρά του, στη Βαρειά Μυτιλήνης, ένα μουσείο μοντέρνας τέχνης με την ονομασία Μουσείο - Βιβλιοθήκη Στρατή Ελευθεριάδη - Τεριάντ1. Ο Τεριάντ, έχοντας συμβάλλει και ο ίδιος στις καλλιτεχνικές εξελίξεις των αρχών του 20ού αιώνα, δώρισε το οικόπεδο, το κτήριο και τη συλλογή στο ελληνικό κράτος. Το μουσείο εγκαινιάστηκε το 1979, σε σχέδια του, στενού φίλου του Τεριάντ, αρχιτέκτονα Γιώργου Γιανουλέλη. Η συλλογή περιλαμβάνει το σύνολο των εκδόσεων του δωρητή, με σπάνια χαρακτικά ορισμένων από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του γαλλικού μοντερνισμού, υψηλής ποιότητας αναπαραγωγές μικρογραφιών από χειρόγραφα του 15ου αιώνα (προερχόμενα κυρίως από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας), αρκετούς πίνακες του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ από την προσωπική συλλογή του Τεριάντ καθώς και πίνακες νεότερων Ελλήνων καλλιτεχνών όπως του Γιάννη Τσαρούχη.

Η επανέκθεση

Στα τέλη του 2010 το υπουργείο Πολιτισμού ανέλαβε το έργο της επανέκθεσης της συλλογής του μουσείου, αφού προηγουμένως του μεταβιβάστηκαν οι αρμοδιότητες εποπτείας του από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, έργο το οποίο ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2014.

Η κεντρική ιδέα της επανέκθεσης διαρθρώνεται γύρω από τη διατήρηση της δομής του παλαιού μουσειακού χώρου, εισάγοντας παράλληλα νέες, καινοτόμες και εναλλακτικές μουσειακές αφηγήσεις. Όπως μας πληροφόρησαν η ιστορικός της τέχνης και θεατρολόγος Άνη Κοντογιώργη και ο συντηρητής αρχαιοτήτων Στέλιος Δασκαλάκης, μέλη της ομάδας εργασίας για την επανέκθεση, στην παρουσίαση της μουσειολογικής μελέτης στο πλαίσιο του κύκλου διαλέξεων "Μουσειο-λόγιο" του ΣΕΑ, στην ενότητα του ισογείου το έργο του Τεριάντ παρουσιάζεται με χρονολογική ακολουθία, ενώ στις δύο εισαγωγικές αίθουσες κείμενα τοίχου και οπτικοακουστικές εφαρμογές συστήνουν στους επισκέπτες τη ζωή και το έργο του και τους εισάγουν στις βασικές αρχές του μοντερνισμού, στην κοινωνική συμβολή της χαρακτικής καθώς και στο ειδικό βάρος της στις εκδόσεις βιβλίων τέχνης. Στις επόμενες αίθουσες παρουσιάζεται το σύνολο του εκδοτικού έργου του Τεριάντ, με ψηφιακές εφαρμογές που παρουσιάζουν κάθε έκδοση σε περιβάλλον 3D.

Συνεχίζοντας στον όροφο, η πορεία του επισκέπτη είναι ελεύθερη ώστε να μπορεί να δημιουργήσει την προσωπική του διαδρομή. Στο χαγιάτι εκτίθενται δύο από τις ειδικές εκδόσεις του Verve, τα φωτογραφικά άλμπουμ που επιμελήθηκε ειδικά για τον Τεριάντ ο Ανρί Καρτιέ - Μπρεσόν. Στις αίθουσες που ακολουθούν, έξι διάσημοι καλλιτέχνες αφηγούνται εικονογραφικά δικές τους ιστορίες ή κλασικά κείμενα της λογοτεχνίας μέσα από τα Βιβλία των Καλλιτεχνών. Από τον Λοράνς στον Ματίς ή τον Λεζέ και από εκεί στον Μιρό, τον Σαγκάλ ή τον Πικάσο, η κάθε αίθουσα έχει τη σφραγίδα τού κάθε καλλιτέχνη, τόσο με τις κατασκευές και τα χρώματα που τον χαρακτηρίζουν όσο και με τον τρόπο που ο φωτισμός υποβάλλει σημειολογικά το περιεχόμενο των Βιβλίων. Η έκθεση ολοκληρώνεται στην αίθουσα των Ελλήνων ζωγράφων, με έργα κυρίως του Θεόφιλου και του Τσαρούχη. Στο τέλος αυτής της διαδρομής υπάρχει η βιβλιοθήκη, όπου δίνεται η δυνατότητα στον επισκέπτη να «φυλλομετρήσει» ηλεκτρονικά όλες τις εκδόσεις του Τεριάντ.

Το στοίχημα ενός ανοιχτού μουσείου

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η ευφάνταστη, εμπνευσμένη αλλά και ευανάγνωστη στο μη ειδικό κοινό επανέκθεση του μουσείου ολοκληρώθηκε χάρη στη διεπιστημονική συνεργασία μιας ομάδας εργασίας η οποία αποτελούνταν αποκλειστικά από το επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό του υπουργείου Πολιτισμού. Το αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας είναι ένα σπάνιο, για τα ελληνικά δεδομένα, παράδειγμα μουσείου μοντέρνας τέχνης και μάλιστα εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων.

Δυστυχώς, αυτό το εξαιρετικό και μοναδικό στο είδος του μουσείο, σήμερα, 16 μήνες μετά την ολοκλήρωση του έργου της επανέκθεσης, υπολειτουργεί εξαιτίας της έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού φύλαξης αλλά και της διελκυστίνδας αρμοδιοτήτων και ευθυνών ανάμεσα σε τοπικούς φορείς, την Περιφέρεια κ.ά.2 Κι αν αυτό συμβαίνει σε ένα τέτοιο μουσείο διεθνών προδιαγραφών, εύλογα αναρωτιέται κανείς τι είδους αξιοποίηση επιφυλάσσεται τελικά από την πολιτεία για τα μουσεία της χώρας και ιδιαίτερα αυτά της Περιφέρειας, όταν μάλιστα έχουν όλες τις προϋποθέσεις να καταστούν όχι μόνο σημαντικά κέντρα πολιτιστικού προορισμού αλλά και πυρήνες πολιτιστικής, κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών. Για άλλη μια φορά, μάλλον πρέπει να επαναλάβουμε τα αυτονόητα για έναν άλλο σχεδιασμό στην άσκηση μιας αποτελεσματικής και κοινωνικά ωφέλιμης μουσειακής πολιτικής.

* Η Όλγα Σακαλή είναι πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων

Η βιντεοσκόπηση της διάλεξης: goo.gl/S7s3Rv

1 Η επιθεώρηση τέχνης Verve άρχισε να εκδίδεται τον Δεκέμβριο του 1937 στο Παρίσι, ως δίγλωσση έκδοση, σε γαλλικά και αγγλικά, και συνεχίστηκε έως το 1960. Το 1943, παράλληλα με το Verve, ο Τεριάντ ξεκίνησε την έκδοση των Βιβλίων των Καλλιτεχνών, αναθέτοντας κάθε φορά σε έναν καλλιτέχνη την επιμέλεια ενός ολόκληρου βιβλίου, δραστηριότητα που διήρκεσε έως το 1975.

2 Το μουσείο είναι ανοιχτό στο κοινό κάθε Τρίτη και Πέμπτη, 9.00-14.00.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL