Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.1°C19.8°C
3 BF 56%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
14.7°C17.0°C
1 BF 75%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C17.1°C
3 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.8°C17.5°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
14 °C
13.9°C16.9°C
0 BF 62%
Βουτιά στα περασμένα...
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βουτιά στα περασμένα...

Της Ελένη Σωτηρίου

Μπορεί ο καιρός να μην προδιαθέτει για θάλασσα, όμως όσοι βρέθηκαν την περασμένη Παρασκευή στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης έκαναν μια, έστω και μέσω φωτογραφιών, βουτιά στα περασμένα. Η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, η διεύθυνση του υπουργείου Πολιτισμού που έχει στην αρμοδιότητά της τις υποβρύχιες αρχαιότητες όλης της χώρας, παρουσίασε το έργο της στην ημερίδα με τίτλο «Βουτιά στα περασμένα: Η υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα, 1976-2014».

Η πορεία της ενάλιας αρχαιολογίας στην Ελλάδα από τις έρευνες του Κουστώ τη δεκαετία του 1970, που οδήγησε στην ίδρυση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων το 1977, μπορεί να μην αριθμεί πολλές δεκαετίες, αριθμεί όμως πολλά και εντυπωσιακά ευρήματα. Μας το θύμισε πρόσφατα και η έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου για το Ναυάγιο των Αντικυθήρων, που -εκτός των άλλων- αύξησε τους επισκέπτες του Μουσείου κατά 80% περίπου. Η συμβολή της ενάλιας αρχαιολογίας στη γνώση μας για την ιστορία είναι ιδιαίτερα σημαντική. Όχι μόνο για την ιστορία της ναυσιπλοΐας και των εμπορικών δρόμων από την προϊστορία μέχρι σήμερα, αλλά ακόμη και για την τέχνη: είναι γνωστό ότι τα περισσότερα χάλκινα αγάλματα προέρχονται από ναυάγια, μιας και η συνήθεια του να επαναχρησιμοποιούν τα υλικά από την αρχαιότητα μας στέρησε μερικά από τα πιο ξακουστά αγάλματα γλυπτών της αρχαιότητας.

Η ενάλια αρχαιολογία κατεξοχήν έχει την ανάγκη της συμβολής της τεχνολογίας και των φυσικών επιστημών, για την έρευνα των γεωτεκτονικών αλλαγών, για τον εντοπισμό ναυαγίων σε βαθιά νερά, όπου δεν έχουν πρόσβαση οι δύτες, ακόμη και για τη δυνατότητα ανασκαφής με νέες μεθόδους, όπως η ειδική καταδυτική στολή Exosuit που χρησιμοποιήθηκε το καλοκαίρι στην αρχαιολογική αποστολή «Επιστροφή στα Αντικύθηρα».

Ιδιαίτερη συζήτηση έγινε για τη σύνδεση της ενάλιας αρχαιολογίας με το κοινό. Τόσο για το πρωτοποριακό Μουσείο Ενάλιας Αρχαιολογίας, που προβλέπεται να δημιουργηθεί στο κτήριο του Σιλό εντός της «Πολιτιστικής Ακτής» Πειραιά, όσο και για τη δυνατότητα επισκεψιμότητας ναυαγίων από αυτοδύτες, αλλά και παράκτιων αρχαιολογικών χώρων που εκτείνονται σε ρηχά νερά και μπορεί κάποιος να τους επισκεφτεί με μάσκα και βατραχοπέδιλα. Πρόκειται για ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας, όμως εγείρονται ζητήματα για τον τρόπο διαχείρισης αυτών των (δύσκολων) αρχαιολογικών χώρων, καθώς η προηγούμενη πολιτική κυβέρνηση δρομολογούσε σταδιακά την εμπλοκή ιδιωτών σε αυτόν τον ευαίσθητο τομέα.

Αυτή η βουτιά στα περασμένα ξαναθύμισε τις ανεξάντλητες δυνατότητες προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η αδιάλειπτη παρουσία κόσμου στην ημερίδα είναι αδιάψευστος μάρτυρας για το ενδιαφέρον που προκαλεί η ανακάλυψη του παρελθόντος, πόσο μάλλον αυτού που είναι θαμμένο στους ελληνικούς βυθούς. Μπορεί η έλλειψη κονδυλίων τα τελευταία χρόνια να έχει εν μέρει καλυφθεί από τη συνεργασία με ξένα Πανεπιστήμια και Ιδρύματα ή από άλλους χορηγούς, όμως αυτό δεν φτάνει. Με τις κατάλληλες συνεργασίες θα μπορούσαν οι ίδιες οι έρευνες και τα αποτελέσματά τους, αλλά και οι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι, να αποτελέσουν τρόπο προβολής της χώρας και μιας άλλης σχέσης με τη θάλασσα και την ιστορία της: μέσα από ντοκιμαντέρ, επισκέψιμους ενάλιους χώρους, ακόμη και τη χρήση νέων τεχνολογιών - εντύπωση έκανε η πρόταση για εφαρμογές σε κινητά τηλέφωνα που θα δίνουν τη δυνατότητα να βλέπει κανείς φωτογραφίες των ναυαγίων και στοιχεία για την ιστορία τους φτάνοντας κοντά στον όρμο όπου βυθίστηκαν. Σε αυτό δεν χρειάζεται παρά η πολιτική βούληση να στηριχτεί το έργο του ανθρώπινου δυναμικού που δίνει τη «μάχη» σε αντίξοες συνθήκες. Και η δέσμευση του κ. Ξυδάκη, που ακούστηκε στον χαιρετισμό που έστειλε στην ημερίδα, για τη ρύθμιση του καταδυτικού επιδόματος -της ελάχιστης έξτρα αμοιβής για την επικίνδυνη αυτή εργασία-, ακούστηκε σαν βάλσαμο στα αυτιά των παρευρισκόμενων

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL