Το ζήτημα της καινοτομίας απασχολεί διαχρονικά την Ευρωπαϊκή Ένωση και συνδέεται με την ερευνητική δραστηριότητα. Η καινοτομία θεωρείται ζωτικής σημασίας για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα στην παγκόσμια οικονομία και για τον λόγο αυτό η Ε.Ε. εφαρμόζει πολιτικές και προγράμματα που υποστηρίζουν την ανάπτυξη της καινοτομίας με παράλληλο στόχο να αυξηθούν οι επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη.
Για να εξασφαλιστεί η δυνατότητα διαχρονικής ανάλυσης των επιδόσεων καινοτομίας στις χώρες της Ε.Ε., καθώς και σε άλλες χώρες και συγκεκριμένες περιοχές της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταρτίζει ετησίως τον Ευρωπαϊκό Πίνακα Αποτελεσμάτων Καινοτομίας. Ο πλέον πρόσφατος Ευρωπαϊκός Πίνακας Αποτελεσμάτων Καινοτομίας κυκλοφόρησε στις 22 Ιουνίου 2018. Για επιμέρους στοιχεία, που αφορούν την Ελλάδα και παρουσιάζονται στον Ευρωπαϊκό Πίνακα Αποτελεσμάτων Καινοτομίας (European Innovation Scoreboard, EIS), συμβάλλει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Το ΕΚΤ, ως εθνική αρχή του Ελληνικού Στατιστικού Συστήματος (ΕΛΣΣ), συλλέγει δεδομένα και παράγει τα εθνικά στατιστικά για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία.
Η συμβολή του ΕΚΤ στον Ευρωπαϊκό Πίνακα Αποτελεσμάτων Καινοτομίας
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) διεξάγει έρευνα για την καινοτομία (Community Innovation Survey) στην οποία εξετάζονται έξι δείκτες ("Non R&D innovation expenditures", "Small and medium-sized enterprises’ (SMEs) innovating in-house", "Innovative SMEs collaborating with others", "SMEs product /process innovations", "SMEs marketing /organisational innovations" και "Sales of new-to-market/firm innovations"), καθώς και για τις δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης σε όλους τους τομείς της οικονομίας, στην οποία εξετάζονται στοιχεία που αφορούν δύο δείκτες ("Public R&D Expenditures" και "Business R&D Expenditures"). Τα στατιστικά στοιχεία και οι δείκτες για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία στην Ελλάδα, τα οποία παράγονται και εκδίδονται από το ΕΚΤ, αποστέλλονται σε τακτική βάση στη Eurostat και στον ΟΟΣΑ. Η ανάλυση των στοιχείων και οι σχετικοί δείκτες δημοσιεύονται σε έντυπες και ηλεκτρονικές εκδόσεις του ΕΚΤ που διατίθενται στον δικτυακό τόπο http://metrics.ekt.gr.
Τα αποτελέσματα καινοτομίας για το 2018
Ο Ευρωπαϊκός Πίνακας Αποτελεσμάτων Καινοτομίας (ΕIS) του 2018 παρουσιάζει τις σχετικές επιδόσεις των κρατών-μελών για το έτος 2017 λαμβάνοντας υπόψη είκοσι επτά διαφορετικούς δείκτες. Μέσω της ετήσιας δημοσίευσης του EIS από το 2000 μέχρι σήμερα παρέχεται η δυνατότητα συγκριτικής αποτίμησης των ερευνητικών και καινοτομικών επιδόσεων των ευρωπαϊκών κρατών-μελών (καθώς και κάποιων τρίτων χωρών), αναδεικνύοντας έτσι τις ισχυρές και ασθενείς διαστάσεις του ερευνητικού και καινοτομικού τους συστήματος. Επιπλέον, μέσω της δημοσίευσης των ευρημάτων ωθούνται τα κράτη-μέλη να σταθμίσουν ή/και να ιεραρχήσουν τις περιοχές στις οποίες θα πρέπει να εστιάσουν τις προσπάθειές τους ώστε να βελτιώσουν περαιτέρω αυτές τις επιδόσεις.
Σύμφωνα με τα ευρήματα του 2018, η συνολική ευρωπαϊκή επίδοση στην καινοτομία συνεχίζει να αυξάνεται, ενώ ο ρυθμός αυτής της βελτίωσης έχει επιταχυνθεί τα τελευταία έτη. Αποτέλεσμα είναι ότι η Ε.Ε. μειώνει την απόσταση που τη χωρίζει από βασικούς ανταγωνιστές, όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Απαιτούνται όμως περαιτέρω προσπάθειες για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας σε παγκόσμια κλίμακα. Στο επίπεδο των κρατών-μελών, η Σουηδία βρίσκεται για ακόμη μία φορά στην πρώτη θέση, ακολουθούμενη από τη Δανία, τη Φινλανδία, τις Κάτω Χώρες, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Λουξεμβούργο, που εντάσσεται φέτος στην ομάδα των κορυφαίων στην καινοτομία.
Η θέση της Ελλάδας
Με βάση τις επιδόσεις τους, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις κατηγορίες (βλ. Πίνακα 1) και κατατάσσονται σύμφωνα με έναν συνθετικό δείκτη καινοτομίας (Summary Innovation Index), οι διαστάσεις του οποίου αποτυπώνονται στον Πίνακα 2. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η Ελλάδα κατατάσσεται στην ομάδα των χωρών με "Μέτριες επιδόσεις στην καινοτομία" (Moderate Innovators) με βάση τη συνολική της επίδοση σε όλο το φάσμα των δεικτών έρευνας, καινοτομίας, ανθρώπινου δυναμικού, δομής της οικονομίας και επιχειρηματικότητας του EIS, καταλαμβάνοντας την 22η θέση. Σημειώνεται ότι η χώρα κατατάσσεται σε αυτή την κατηγορία διαχρονικά. Συνολικά και σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η Ελλάδα εμφανίζει μια διαρκώς βελτιούμενη πορεία, που ξεκινά από το 2014 έως το πιο πρόσφατο έτος (2017), με τον συνθετικό δείκτη καινοτομίας να αυξάνεται από 62 σε 69 μονάδες βάσης. Αναλυτικά όλα τα στοιχεία που αφορούν την Ελλάδα μπορείτε να βρείτε στον ιστότοπο του ΕΚΤ.
Σύμφωνα με τη διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης δρ Εύη Σαχίνη, "η συστηματική μέτρηση κρίσιμων διαστάσεων του εθνικού συστήματος καινοτομίας είναι σημαντικό μέρος της δραστηριότητας του ΕΚΤ, που παρακολουθεί και αποτυπώνει τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας προς την κατεύθυνση των δραστηριοτήτων έντασης γνώσης. Συνθετικοί δείκτες, όπως αυτοί του Ευρωπαϊκού Πίνακα Αποτελεσμάτων Καινοτομίας, παρέχουν τη δυνατότητα να αξιολογηθεί η πρόοδος της χώρας σε σχέση και σύγκριση με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Δίνουν τη δυνατότητα αποτύπωσης των δυνατών και αδύνατων σημείων, ενεργοποιώντας έτσι έναν ενάρετο κύκλο δημόσιας πολιτικής ο οποίος στηρίζεται σε στοιχεία (evidence) και προβαίνει στην επιλεκτική διόρθωση των αδύναμων σημείων, επιτυγχάνοντας έτσι μια αναβάθμιση της συνολικής επίδοσης της χώρας".
Τα συμπεράσματα που προαναφέρθηκαν προκύπτουν από την ανάλυση των στοιχείων του EIS που αφορούν την Ελλάδα την οποία πραγματοποίησε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης. Η ανάλυση αυτή έχει σκοπό να διευκολύνει την κατανόηση των περίπλοκων πρωτογενών συνθετικών πινάκων που αφορούν τη χώρα (όπως αυτοί δημοσιεύονται στο αντίστοιχο country report για την Ελλάδα) και την επακόλουθη ενίσχυση του σχετικού δημόσιου διαλόγου.
Περισσότερες πληροφορίες:
Ιστότοπος ΕΚΤ: http://www.ekt.gr
Έρευνα, Ανάπτυξη, Καινοτομία (ΕΚΤ): http://metrics.ekt.gr
European Innovation Scoreboard:
Country Report:
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης έχει ως αποστολή τη συλλογή, τεκμηρίωση, διαχείριση, διάθεση και εσαεί διατήρηση του έγκριτου ψηφιακού περιεχομένου και δεδομένων που παράγονται από την ελληνική επιστημονική, ερευνητική και πολιτιστική κοινότητα. Το ΕΚΤ αναπτύσσει εθνική ηλεκτρονική υποδομή η οποία εξασφαλίζει την πρόσβαση σε επαναχρησιμοποιήσιμη πληροφορία. Παράλληλα, συγκεντρώνει στοιχεία και παράγει δείκτες και στατιστικές για την έρευνα, την τεχνολογία, την ανάπτυξη και την καινοτομία στην Ελλάδα.
Οι δράσεις του ΕΚΤ καθιστούν την ψηφιακή πληροφορία αξιοποίησιμη από ποικίλες κοινότητες χρηστών. Με τον τρόπο αυτό συμβάλλουν αποτελεσματικά στη βελτίωση της επιστημονικής και πολιτιστικής παραγωγής, καθώς και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του δημόσιου και παραγωγικού τομέα.
