Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.3°C24.2°C
3 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C24.7°C
4 BF 37%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C23.8°C
2 BF 58%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
18.6°C21.0°C
2 BF 75%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.4°C
3 BF 35%
Αύξηση της πείνας στον κόσμο: / Αύξηση της πείνας στον κόσμο: Πόλεμοι, κλιματική αλλαγή και πολιτική βούληση
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Αύξηση της πείνας στον κόσμο: / Αύξηση της πείνας στον κόσμο: Πόλεμοι, κλιματική αλλαγή και πολιτική βούληση

Επιχείρηση τροφοδοσίας από αέρος στο Σουδάν (Πηγή: U.N. Photo/Fred Noy)

Στις ημέρες μας σημειώνεται ένα παράδοξο φαινόμενο. Σε παγκόσμιο επίπεδο παράγεται αρκετή τροφή για να θρέψει τον πληθυσμό του πλανήτη, ωστόσο εκατομμύρια άνθρωποι πεινούν. Παρ’ όλα αυτά, παρατηρείται ότι οι υποσιτισμένοι πληθυσμοί διαμένουν σε χώρες με μεγάλο φυσικό πλούτο. Η παγκόσμια πείνα φαίνεται να αυξάνεται χάρη σε έναν τοξικό συνδυασμό πολέμων και φαινομένων που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.

Σύμφωνα με τα δεδομένα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, το 2016 ο αριθμός των υποσιτιζόμενων ανθρώπων έφτασε τα 815 εκατομμύρια, δηλαδή το 11% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το νούμερο αυτό αντιστοιχούσε σε 777 εκατομμύρια το 2015. Το ποσοστό που σημειώθηκε το 2016 σήμανε αύξηση για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία. Τα στοιχεία αυτά, δυστυχώς, επαληθεύουν και οι τελευταίες έρευνες, του 2017 και του 2018, της Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO). Οι περιοχές που φαίνεται να πλήττονται περισσότερο είναι η Αφρική και τμήματα της Ασίας.

Πείνα, κλιματική αλλαγή και πόλεμος: Μια σύνθετη σχέση

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2018, υπάρχουν 37 χώρες παγκοσμίως οι οποίες χρειάζονται εξωτερική βοήθεια σε τρόφιμα. Οι πολεμικές συγκρούσεις εξακολουθούν να είναι ο κύριος παράγοντας που οδηγεί σε υψηλό επίπεδο σοβαρής επισιτιστικής ανασφάλειας. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν επίσης αρνητική επίδραση στην επάρκεια και την πρόσβαση σε τροφή, ιδίως στην ανατολική Αφρική.

Σε δεκαέξι από αυτές τις χώρες, όπως είναι η Συρία, η Υεμένη και το Νότιο Σουδάν, ο πόλεμος και η έλλειψη ασφάλειας είναι άμεσοι λόγοι για τα υψηλά ποσοστά πείνας που καταγράφονται. Οι συγκρούσεις εκτοπίζουν εκατομμύρια ανθρώπους, παρεμποδίζοντας τις γεωργικές δραστηριότητες. Παράλληλα, οδηγούν σε ραγδαία αύξηση των τιμών σε βασικά τρόφιμα. Για παράδειγμα, ο πληθωρισμός στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό υπερδιπλασιάστηκε το 2017 σε 42% ετησίως, ποσοστό που φαίνεται να ανεβαίνει περαιτέρω το 2018. Η βία έχει επίσης διαταράξει τις παραδοσιακές εμπορικές διαδρομές γύρω από το Σαχέλ, την υποσαχάρια ζώνη που εκτείνεται από τον Ατλαντικό μέχρι την κεντρική Αφρική και αποτελεί τη μεταβατική ζώνη μεταξύ της Σαχάρας και της σαβάνας, προκαλώντας αύξηση των τιμών. Εν τω μεταξύ, οι ανεπαρκείς και ακανόνιστες βροχοπτώσεις δημιουργούν αυξανόμενη απειλή για την επισιτιστική ασφάλεια στη νότια και την ανατολική Αφρική, όπου πολλά αγροτικά νοικοκυριά υπέστησαν τέσσερις συνεχείς γεωργικές περιόδους που πλήττονται από την ξηρασία. Τα νοικοκυριά αυτά βασίζονται στον δανεισμό για να καταφέρουν να συνεχίσουν την αγροτική τους παραγωγή, με αποτέλεσμα μόνο μία περίοδος ξηρασίας να συνιστά για τους ανθρώπους αυτούς απόλυτη καταστροφή.

Πολεμικές συρράξεις: «Ορατοί» και «ξεχασμένοι» πόλεμοι

Ο πόλεμος στη Συρία έχει λάβει αρκετή δημοσιότητα, κυρίως λόγω των προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη, που είναι δύσκολο να αγνοήσει κανείς. Αυτή τη στιγμή στη Συρία 6,5 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε καθεστώς επισιτιστικής ανασφάλειας, δηλαδή δεν έχουν σταθερή πρόσβαση σε φαγητό, ενώ άλλα 4 εκατομμύρια είναι σε άμεσο κίνδυνο.

Πέρα από την περίπτωση της Συρίας που λαμβάνει δημοσιότητα, στον κόσμο μαίνονται συρράξεις, πολλές για δεκαετίες ολόκληρες, που συχνά δεν λαμβάνουν δημοσιότητα και ο δυτικός κόσμος αγνοεί. Στην Υεμένη μαίνεται εδώ και χρόνια μια σύγκρουση που η Διεθνής Αμνηστία αποκαλεί «Ο ξεχασμένος πόλεμος», καθώς μεγάλο μέρος του κόσμου τον αγνοεί μαζί με τις καταστροφικές συνέπειες που συνεπάγεται. Σύμφωνα με την τελευταία κατάταξη στην κλίμακα IPC (Integrated Food Security Phase Classification), τον Μάρτιο του 2017, στην Υεμένη 17 εκατομμύρια άνθρωποι (!) βρίσκονταν σε καθεστώς επισιτιστικής ανασφάλειας και ήταν σε άμεση ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας, 3 εκατομμύρια περισσότεροι από την προηγούμενη ανάλυση τον Ιούνιο του 2016.

Πείνα και πολιτική βούληση: Μια άμεση σχέση

Οι επισιτιστικές κρίσεις οφείλονται τις περισσότερες φορές σε έναν συνδυασμό παραγόντων, ωστόσο για λόγους αντιμετώπισης είναι σημαντικό να κατηγοριοποιηθούν οι αιτίες τους. Ο κατάλογος των χωρών που χρειάζονται εξωτερική βοήθεια είναι οργανωμένος σε τρεις ευρείες, όχι αμοιβαία αποκλειόμενες κατηγορίες:

• Χώρες που αντιμετωπίζουν κατ’ εξαίρεση μείωση της συνολικής παραγωγής/προμήθειας τροφίμων ως αποτέλεσμα της αποτυχίας των καλλιεργειών, των φυσικών καταστροφών, της διακοπής των εισαγωγών, της διακοπής της διανομής, των υπερβολικών ζημιών μετά τη συγκομιδή ή άλλων προβλημάτων εφοδιασμού.

• Χώρες με εκτεταμένη έλλειψη της πρόσβασης στην τροφή, όπου στην πλειονότητά του ο πληθυσμός θεωρείται ανίκανος να προμηθευτεί τρόφιμα από τις τοπικές αγορές λόγω πολύ χαμηλών εισοδημάτων, εξαιρετικά υψηλών τιμών των τροφίμων ή την αδυναμία κυκλοφορίας εντός της χώρας.

• Χώρες με σοβαρή τοπική επισιτιστική ανασφάλεια λόγω της εισροής προσφύγων, τη συγκέντρωση εσωτερικά εκτοπισθέντων πληθυσμών ή περιοχές όπου συνδιάζονται η αποτυχία στη σοδειά και η βαθιά φτώχεια.

Σύμφωνα με τους ανθρώπους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης, τα προβλήματα αυτά δεν είναι αξεπέραστα και μπορούν να αντιμετωπιστούν. Η ενίσχυση των τοπικών αγροτικών κοινωνιών μέσα από την απαραίτητη εκπαίδευση αλλά και πολιτικές προστασίας των μικρών αγροτικών μονάδων έναντι των μεγάλων εταιρειών αποτελούν τα πρώτα βήματα. Αυτό που χρειάζεται όμως τελικά είναι η πολιτική βούληση για ειρήνη και δίκαιη κατανομή των διαθέσιμων πόρων.

Η πρωτοβουλία #ZeroHungerChallenge, ή αλλιώς «μηδενική πείνα μέχρι το 2030», που ξεκίνησε το 2012 από τον ΟΗΕ, αποτυπώνει πέντε στοιχεία που, αν συνδυαστούν, μπορούν να σημάνουν το τέλος της πείνας και όλων των μορφών του υποσιτισμού και να οικοδομήσουν συνεκτικά και βιώσιμα συστήματα διατροφής σε όλο τον πλανήτη. Αυτό που μένει να αναρωτηθούμε, ως πολίτες του κόσμου, είναι το εξής: Αντικατοπτρίζουν οι κινήσεις των παγκόσμιων οργανισμών και των ηγεσιών των χωρών την πολιτική βούληση προς μια τέτοια κατεύθυνση;

37 χώρες παγκοσμίως χρειάζονται εξωτερική βοήθεια για τη σίτιση των κατοίκων τους

ΑΦΡΙΚΗ (29 χώρες): Μπουρκίνα Φάσο, Μπουρούντι, Καμερούν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Τσαντ, Κονγκό, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Τζιμπουτί, Ερυθραία, Αιθιοπία, Γουινέα, Κένυα, Λεσότο, Λιβερία, Λιβύη, Μαδαγασκάρη, Μαλάουι, Μάλι, Μαυριτανία, Μοζαμβίκη, Νίγηρας, Νιγηρία, Σιέρα Λεόνε, Σομαλία, Νότιο Σουδάν, Σουδάν, Σουαζιλάνδη, Ουγκάντα, Ζιμπάμπουε.

ΑΣΙΑ (7 χώρες): Αφγανιστάν, Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας, Ιράκ, Μιανμάρ, Πακιστάν, Συρία, Υεμένη.

ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΡΑΪΒΙΚΗ (1 χώρα): Αϊτή

Τις έρευνες που αναφέρθηκαν θα βρείτε στους συνδέσμους:


Λήδα Αρνέλλου


Photos από

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL