Σύμφωνα με έκθεση της UNESCO για την επιστήμη έως το 2030 (2015), σήμερα μόνο το 28% των ερευνητών είναι γυναίκες, ενώ μόνο 3% των επιστημονικών βραβείων Νόμπελ έχουν απονεμηθεί σε γυναίκες. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, ενώ οι άνδρες και οι γυναίκες εκπροσωπούνται εξίσου σε επιστημονικά μαθήματα από 16 έως 19 ετών, η αντιπροσώπευση των γυναικών στους επιστημονικούς κλάδους μειώνεται στην πορεία και ειδικά όταν πρόκειται για θέσεις αυξημένης ευθύνης.
Πρόγραμμα υποτροφιών L'Oréal - UNESCO
Από την ίδρυσή του πριν από 18 χρόνια, το Ίδρυμα L'Oréal, μαζί με την UNESCO δεσμεύτηκαν να αυξήσουν τον αριθμό των γυναικών στην επιστημονική έρευνα. Με την απονομή βραβείων και υποτροφιών σε διεθνείς, περιφερειακές και εθνικές τελετές, αναγνωρίζουν και στηρίζουν έμπρακτα την καριέρα των πιο λαμπρών γυναικών επιστημόνων.
Κάθε χρόνο, το Ίδρυμα L'Oréal, σε συνεργασία με τη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών και τη Γαλλική Εθνική Επιτροπή για την UNESCO απονέμουν τις υποτροφίες σε τριάντα νεαρές γυναίκες επιστήμονες που βοηθούν στην επέκταση των ερευνητικών συνόρων στη Γαλλία. Στο πλαίσιο του προγράμματος επιλέγονται, για την εξαιρετική τους έρευνα, δέκα ερευνήτριες που πραγματοποιούν διδακτορική διατριβή και είκοσι μεταδιδακτορικές ερευνήτριες. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για να τις υποστηρίζει στην έρευνά τους παρέχοντας οικονομική στήριξη.
Για το 2017, ανάμεσα στις νεαρές ερευνήτριες που κέρδισαν τις υποτροφίες L'Oréal-UNESCO του 2017 «Για τις γυναίκες στην επιστήμη» (L'Oréal-UNESCO "For Women in Science" Fellowship) βρίσκονται και δύο Ελληνίδες οι οποίες πραγματοποιούν την έρευνά τους στη Γαλλία: η δρ Φανή Κούκουλη, μεταδιδακτοτική ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Pasteur, και η ερευνήτρια Άννα-Μαρία Παππά, του Εργαστηρίου Βιοηλεκτρονικής του Ecole des Mines de Saint Etienne.
Δρ Φανή Κουκούλη - Νευροβιολογική έρευνα για τη σχιζοφρένεια στο Ινστιτούτο Pasteur
Η δρ Φανή Κούκουλη εργάζεται στη Μονάδα Νευροβιολογίας Χολινεργικών Συστημάτων, υπό τη διεύθυνση του Uwe Maskos, στο Ινστιτούτο Pasteur, και είναι μία από τις πέντε ερευνήτριες του Ινστιτούτου Pasteur που θα λάβουν υποτροφία φέτος.
Η έρευνά της, η οποία εντάσσεται στο πεδίο της Νευροβιολογίας, συμβάλλει στην επέκταση της επιστημονικής γνώσης σχετικά με τη σχιζοφρένεια και τη νόσο του Alzheimer. Παράλληλα, τα ερευνητικά της αποτελέσματα μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για νέες φαρμακοθεραπευτικές στρατηγικές. Η έρευνά της, μεταξύ άλλων, μελετά το αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί η νικοτίνη για την καταπολέμηση της σχιζοφρένειας.
Η σχιζοφρένεια είναι μια πάθηση που εξακολουθεί να είναι ελάχιστα κατανοητή σήμερα. Η ασθένεια αυτή διαταράσσει τη ζωή περίπου 51 εκατομμυρίων ανθρώπων ηλικίας άνω των 18 ετών παγκοσμίως, ενώ έχει τεράστιες συνέπειες, ιατρικές, οικονομικές και κοινωνικές για τους ασθενείς και τους συγγενείς τους.
Ο προμετωπικός φλοιός (prefrontal cortex), η περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται ιδιαίτερα με τη λήψη αποφάσεων και τη βραχυπρόθεσμη μνήμη, δείχνει νευρωνική δραστηριότητα η οποία ελαττώνεται σε άτομα με ψυχιατρικές παθήσεις, όπως η σχιζοφρένεια. Αυτό το έλλειμμα οφείλεται σε γενετική ανωμαλία στους νικοτινικούς υποδοχείς που υπάρχουν στον προμετωπιαίο φλοιό και σχετίζεται με το γεγονός ότι 80% έως 90% των ασθενών με σχιζοφρένεια είναι καπνιστές. Κατά τη διάρκεια πειραμάτων στα οποία αναδημιουργούσε αυτό το εγκεφαλικό έλλειμμα, η νεαρή ερευνήτρια μπόρεσε να καταδείξει ότι η επαναλαμβανόμενη χορήγηση νικοτίνης βοηθά στην αποκατάσταση της νευρωνικής δραστηριότητας σε άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια.
Όπως αναφέρει η ίδια, "Στόχος της έρευνάς μου αυτή τη στιγμή είναι να δοκιμάσω διαφορετικά μόρια τα οποία δρουν στους νικοτινικούς υποδοχείς και δίνουν τη δυνατότητα στα νευρικά κύτταρα να επιστρέψουν στην κανονική τους δραστηριότητα, χωρίς τις επιβλαβείς επιδράσεις που σχετίζονται με τη νικοτίνη". Ταυτόχρονα, ηγείται ενός μεγάλου ερευνητικού έργου που διερευνά τον ρόλο των νικοτινικών υποδοχέων στα αρχικά στάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ, η οποία είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας και επηρεάζει 44 εκατομμύρια ανθρώπους.
Η δρ Φανή Κούκουλη είναι επίσης απόφοιτος του Διεθνούς Διδακτορικού Προγράμματος του Πανεπιστημίου Pasteur-Παρισιού (PPU), το οποίο ξεκίνησε το 2009 από το Ινστιτούτο Pasteur και συγχρηματοδοτείται από τα προγράμματα του 7ου Πλαίσιου Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το πρόγραμμα Horizon 2020 Marie Sklodowska-Curie. Το Διεθνές Διδακτορικό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Pasteur-Παρισιού δημιουργήθηκε για να παρέχει κατάρτιση σε νέους επιστήμονες στους τομείς των Βιοεπιστημών και της Βιοϊατρικής, σύμφωνα με την παράδοση του Παστέρ για την επιδίωξη αριστείας στην έρευνα, με στόχο τη βελτίωση της υγείας σε ολόκληρο τον κόσμο. Το πρόγραμμα PPU είναι ένα διδακτορικό πρόγραμμα διάρκειας τριών ετών. Σπουδαστές από όλο τον κόσμο πηγαίνουν στη Γαλλία για να διενεργήσουν την έρευνά τους στο Ινστιτούτο Pasteur, ενώ είναι εγγεγραμμένοι σε πρόγραμμα διδακτορικής έρευνας σε ένα από τα πανεπιστήμια-εταίρους του Ινστιτούτου Pasteur στο Παρίσι (UPMC, Paris Descartes University, Paris Sud University, Paris Diderot University and Paris-Saclay University).
Οι υπόλοιπες τέσσερις ερευνήτριες που βραβεύτηκαν για το εξαιρετικό τους ερευνητικό έργο στο Ινστιτούτο Pasteur είναι οι Juliette Fédry και Ai Ing Lim (υποψήφιοι διδάκτορες) και οι Blandine Monel και Pascale Vonäsch (μεταδιδακτορικές ερευνήτριες). Μέσω της έρευνάς τους συμβάλλουν στη βελτίωση της επιστημονικής γνώσης στους τομείς του παιδικού υποσιτισμού, του ανοσοποιητικού συστήματος, του εμβολιασμού και των αναδυόμενων ασθενειών. Οι έρευνές τους θέτουν τα θεμέλια για την ανάπτυξη νέων θεραπειών για πολλές ασθένειες.
Δρ Άννα-Μαρία Παππά - Πρόβλεψη των αποτελεσμάτων των αντιβιοτικών στα βακτήρια
Η Άννα-Μαρία Παππά σπούδασε στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ οι μεταπτυχιακές της σπουδές αφορούσαν τις Νανοεπιστήμες, τη Νανοτεχνολογία και τα Βιοϋλικά. Πραγματοποίησε τη διδακτορική διατριβή της στο Εργαστήριο Βιοηλεκτρονικής του Ecole des Mines de Saint Etienne. Από τον Οκτώβριο του 2017 είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ στη Βρετανία.
Η έρευνά της εστιάζεται στην ανίχνευση μεταβολικών ουσιών στο κύτταρο με τη χρήση οργανικών ηλεκτρονικών συσκευών. Συγκεκριμένα, εργάζεται σε μια πλατφόρμα διαγνωστικής in vitro, σκοπός της οποίας είναι η γνώση και η πρόβλεψη των αποτελεσμάτων των αντιβιοτικών στα βακτήρια προκειμένου να αποφευχθεί η ανάπτυξη αντιστάσεων σε αυτά.
Περισσότερες πληροφορίες για τις υποτροφίες L'Oréal-UNESCO 2017 "Για τις γυναίκες στην επιστήμη" θα βρείτε στον σύνδεσμο που ακολουθεί: https://www.fondationloreal.com/categories/for-women-in-science/lang/fr
