Ιδιαιτέρως θετικά ήταν τα μηνύματα του προχθεσινού Eurogroup όχι τόσο για την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης, η οποία φάνταζε τυπική, όσο για το γεγονός ότι άρχισε ο από κοινού σχεδιασμός της ελληνικής πλευράς και των ευρωπαϊκών θεσμών για την επόμενη μέρα του προγράμματος. Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, στην κατεύθυνση αυτή αναμένεται να υπάρχει και η συμμετοχή του ΔΝΤ, με το οποίο «αισθανόμαστε ότι υπάρχει θετικό κλίμα», όπως τόνισε ο επίτροπος Πιέρ Μοσκοβισί.
Το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος είναι οι εκταμιεύσεις που δημιουργούν δημοσιονομικό μαξιλάρι εξόδου στις αγορές. Έτσι, η εκταμίευση των 5,7 δισ. της επόμενης δόσης θα προχωρήσει εφόσον οι θεσμοί επιβεβαιώσουν ότι η Ελλάδα έχει εφαρμόσει το σύνολο των υποχρεώσεών της που σχετίζονται με την τρίτη αξιολόγηση. Παράλληλα, το υπόλοιπο 1 δισ. ευρώ της εκταμίευσης συνδέεται άμεσα με την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων του δημόσιου τομέα στον ιδιωτικό, αλλά και με την ομαλή πορεία διεξαγωγής των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.
Ανακάλυψαν «συμφωνία»
Δεν υπάρχει συμφωνία με τους θεσμούς για τη διενέργεια 130.000 πλειστηριασμών κατά τα επόμενα τέσσερα χρόνια, υποστήριξαν κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών.
Σύμφωνα με τους ίδιους, η «Έκθεση Συμμόρφωσης» των θεσμών για την τρίτη αξιολόγηση, την οποία επικαλούνται κάποια μέσα ενημέρωσης, αποτελεί το υλικό πληροφόρησης των κρατών - μελών της Ευρωζώνης για τη λήψη απόφασης και όχι το κείμενο της συμφωνίας.
Επισήμαναν δε ότι η προχθεσινή συνεδρίαση του Eurogroup αποφάσισε το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης χωρίς να αναφέρεται στο ανακοινωθέν συγκεκριμένος αριθμός πλειστηριασμών. Σημείωναν, επίσης, ότι στα επίσημα κείμενα της συμφωνίας (SMoU & TMU) που περιλαμβάνουν τις δεσμεύσεις της χώρας για την επόμενη -και τελική- αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος (κείμενα που έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) δεν αναφέρεται πουθενά αριθμός πλειστηριασμών.
"Προς απογοήτευση των ΜΜΕ, που ανακάλυψαν σήμερα 'συμφωνία' της κυβέρνησης για τη διενέργεια 130.000 πλειστηριασμών κατά τα επόμενα τέσσερα χρόνια, οφείλουμε να ενημερώσουμε ότι τέτοια συμφωνία δεν υπάρχει" κατέληγαν οι παράγοντες του υπουργείου.
Το «γαλλικό κλειδί»...
Από εκεί και πέρα, πολύ σημαντική ήταν η αναφορά ότι το EuroWorking Group θα ξεκινήσει την τεχνική μελέτη ρύθμισης του ελληνικού χρέους. Επί της ουσίας, πρόκειται ουσιαστικά για το μοντέλο που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο του 2017 και συνδέει την ελάφρυνση χρέους με την ανάπτυξη της χώρας. Η ελληνική πλευρά επιδιώκει τη θέσπιση και ενεργοποίηση ενός τέτοιου μηχανισμού μόνο σε περίπτωση που η ανάπτυξη είναι μικρότερη της εκτίμησης και όχι μεγαλύτερη. Ο στόχος είναι μάλλον φιλόδοξος, αλλά όχι ανέφικτος. Η ομάδα εργασίας που θα "τρέξει" το εγχείρημα αυτό στοχεύει ώστε το ερχόμενο καλοκαίρι να έχουν καθοριστεί τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, ανεξαρτήτως του μοντέλου του «γαλλικού κλειδιού». Να λάβει δηλαδή ξεχωριστό πακέτο μεσοπρόθεσμων μέτρων και ακολούθως να λειτουργήσει ο παραπάνω μηχανισμός.
...και μέτρα για το χρέος
Το ζήτημα που τίθεται επί της ουσίας είναι ο προσδιορισμός, μέχρι το ερχόμενο καλοκαίρι, σε πολιτικό επίπεδο του πλαισίου των μεσοπρόθεσμων μέτρων, τα οποία έχουν προχωρήσει πολύ σε επίπεδο τεχνικής επεξεργασίας. Άλλωστε, ήδη ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους έχει επεξεργαστεί πλήθος σεναρίων σε τεχνικό επίπεδο, κάτι το οποίο είναι γνωστό (όπως και τα σενάρια) στο υπουργείο Οικονομικών σύμφωνα με πληροφορίες.
Όπως προκύπτει από τις προηγούμενες αποφάσεις των Eurogroup (Μάιος 2016 και Ιούνιος 2017), θα μπορούσε να δρομολογηθεί η σταδιακή εξαγορά και πρόωρη εξόφληση του υπολοίπου του δανείου του ΔΝΤ από τον ESM. Αυτή τη στιγμή το δάνειο του ΔΝΤ έχει υπόλοιπο κοντά στα 10 δισ. ευρώ και θα μπορούσε να αντικατασταθεί με τίτλους ίδιας ή και μεγαλύτερης διάρκειας από αυτή του δανείου του ΔΝΤ, με επιτόκια μικρότερα από αυτά του δανείου ΔΝΤ. Την ίδια ώρα αναζητούνται και λύσεις που αφορούν την αναδιάρθρωση του όγκου των διακρατικών δανείων (GLF) που ξεπερνούν τα 50 δισ. ευρώ. Επιπρόσθετα, στον ESM εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης των αδιάθετων ποσών του δανείου των 86 δισ. ευρώ ως εργαλείου αναδιάρθρωσης του GLF.
Αναπτυξιακό πλάνο
Κάτι το οποίο ακούστηκε για πρώτη φορά στη δημόσια συζήτηση είναι το ολιστικό πρόγραμμα που καλείται να παραδώσει η ελληνική πλευρά προκειμένου να αποδείξει στους θεσμούς και στις αγορές ότι η οικονομική της ανάπτυξη θα είναι διατηρήσιμη σε βάθος χρόνου. Η χώρα καλείται να διαμορφώσει και να παραμετροποιήσει το δικό της αναπτυξιακό πλάνο, κάθε σκέλος του οποίου θα αξιολογηθεί αναφορικά με τη συνεισφορά του στο ελληνικό ΑΕΠ. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, συνεπώς, αναμένεται να είναι ελληνικής ιδιοκτησίας και θα χρησιμοποιηθεί ως γέφυρα των διαφορών μεταξύ ευρωπαϊκών θεσμών και ΔΝΤ στις προβλέψεις τους για τη βραχυπρόθεσμη αλλά και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της χώρας. Πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ήδη θεωρούν πως η εφαρμογή του προγράμματος αυτού θα συνδεθεί με την ελάφρυνση του χρέους όπως προβλέπεται από το «γαλλικό κλειδί».
Ωστόσο, μαζί με τα παραπάνω ενδέχεται να χρειαστεί να αντιμετωπιστούν κάποιες άλλες προκλήσεις, όπως για παράδειγμα η επίσπευση της μείωσης του αφορολόγητου από το 2019 σε περίπτωση που το ΔΝΤ προβλέπει χαμηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα για το 2019.
Προφανώς, ο ελληνικός δρόμος δεν είναι στρωμένος με... ροδοπέταλα, όμως φαίνεται πως ευρωπαϊκοί θεσμοί και ΔΝΤ επιδιώκουν να έχουν κλείσει τις αντίστοιχες συζητήσεις τους πριν από το καλοκαίρι.
Η σημασία του «μαξιλαριού»
Σημαντικό ζητούμενο θα αποτελέσει και το κεφαλαιακό "μαξιλάρι". Η Κομισιόν εξηγεί στην Έκθεση Συμμόρφωσης τη σημασία των εσόδων, καθώς προβλέπει μαξιλάρι διαθεσίμων 10,2 δισ. ευρώ στο βασικό σενάριο. Όπως αναφέρει, το παραπάνω καλύπτει τις ανάγκες της Ελλάδας για τους επόμενους δέκα μήνες μετά τη λήξη του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018. Η Επιτροπή εκτιμά πως το "μαξιλάρι" μπορεί να αυξηθεί μέσω της πρόσβασης στις αγορές (αναμένεται νέα έξοδος τις επόμενες μέρες με επταετές ομόλογο τουλάχιστον 2 δισ.), μέσω καλύτερης διαχείρισης των διαθεσίμων του Δημοσίου, μέσα από πρόσθετα έσοδα ιδιωτικοποιήσεων και από τα έσοδα από τη διακράτηση κερδών ομολόγων (ANFA- SMP).
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι στο ερώτημα για το σωστό σε αξία "μαξιλάρι" διαθεσίμων στο τέλος του προγράμματος η απάντηση είναι ότι η Ελλάδα με 17 δισ. ευρώ θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της για δώδεκα μήνες, με 20,3 δισ. ευρώ τις ανάγκες έως το τέλος του 2019 και με 30 δισ. ευρώ τις ανάγκες έως το 2020. Εκτιμά δε πως αν καταφέρει να πάρει η Ελλάδα 11,7 δισ. ευρώ με την τέταρτη αξιολόγηση, τότε θα παραμείνει αδιάθετο ποσό 27,4 δισ. ευρώ από το δάνειο του ESM.
