Πολλοί από εμάς θα έχουμε βρεθεί στο παρελθόν σε συζητήσεις σχετικές με το ότι τα προηγούμενα χρόνια συνέρρεαν στην Ελλάδα μεγάλα πακέτα με κοινοτικά κονδύλια -από τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα και τα πακέτα Ντελόρ μέχρι τα ΚΠΣ- τα οποία δεν εξυπηρετούσαν τον σκοπό ενίσχυσης της πραγματικής οικονομίας αλλά των προσωπικών επιδιώξεων των επιχειρηματιών. Αυτό το σκηνικό δείχνει να έχει αλλάξει κατά την τελευταία διετία, καθώς οι έννοιες λογοδοσία, έλεγχος και διαφάνεια, όσο κι αν έχουν αποκτήσει «ξύλινη υπόσταση» φαίνεται να γίνονται πράξη και πάνε παρέα με τη γρήγορη απορροφητικότητα. Η «Α» ανοίγει σήμερα το φάκελο ΕΣΠΑ 2014-2020, σε μια προσπάθεια να καταγράψει τις αλλαγές υπέρ των μικρομεσαίων που επήλθαν σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Το γεγονός ότι η Ελλάδα το 2015 ήταν η πρώτη και η μόνη χώρα στην Ε.Ε. που είχε ενεργοποιήσει θεσμικά το σύνολο των τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων είναι από μόνο του ισχυρό στοιχείο, κάτι το οποίο έχει επισημανθεί και από τον καθ’ ύλην ενορχηστρωτή του όλου εγχειρήματος, αναπληρωτή υπουργό Οικονομίας Αλέξη Χαρίτση.
Η καλή εικόνα συνεχίστηκε και πέρυσι, αφού το 2016 σημειώθηκε 11,35% απορρόφηση, κατατάσσοντας την Ελλάδα ξανά πρώτη στην Ευρώπη σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αξίζει να σημειωθεί πως οι προηγούμενες κυβερνήσεις στο αντίστοιχο σημείο του προηγούμενο ΕΣΠΑ (2009) είχαν να επιδείξουν ένα πενιχρό ποσοστό απορρόφησης, που δεν ξεπερνούσε το 1,5%.
Για να γίνεται και η απαραίτητη «μέτρηση», κατά την τελευταία διετία διοχετεύθηκαν στην οικονομία κοινοτικοί πόροι ύψους 11 δισ., ενώ για το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020 υπάρχουν ήδη 11 δισ. ευρώ προσκλήσεις και 10 δισ. ευρώ εντάξεις έργων -δηλαδή πάνω από το μισό ΕΣΠΑ- μόλις στα μισά του τρίτου έτους της προγραμματικής περιόδου που τελειώνει το 2023.
«Άνοιξε» προς την κοινωνία: Σε μικρομεσαίες, ανέργους και νέους επιστήμονες
Όμως δεν αρκούν τα μεγάλα μεγέθη για να περιγράψουν την αλλαγή που επήλθε. Το πιο σημαντικό είναι ότι το τελευταίο ΕΣΠΑ «άνοιξε» προς την κοινωνία, και πιο συγκεκριμένα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ανέργους και νέους επιστήμονες. Για παράδειγμα, για πρώτη φορά εντάσσονται κοινωνικές και συνεταιριστικές επιχειρήσεις, ενώ δίνεται έμφαση στη διατήρηση θέσεων εργασίας αλλά και στη δημιουργία νέων! Εξίσου σημαντική είναι και η δημιουργία καταπιστευτικού λογαριασμού (escrow account). Με απλά λόγια αυτό σημαίνει ότι κάποιος που τηρεί τις προϋποθέσεις δεν χρειάζεται να υποβάλει εγγυητική επιστολή, ήτοι να διαθέτει κάποιου είδους κεφάλαιο για να υποβάλει προτάσεις. Αυτή η συνθήκη φαίνεται ότι δραστηριοποίησε τόσο ανέργους όσο και νέους επιστήμονες.
Η ΝΕΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Ενσωμάτωση των ποιοτικών στοιχείων στην υλοποίηση του ΕΣΠΑ
Είναι γεγονός ότι ο δημόσιος διάλογος γύρω από το ΕΣΠΑ συνήθως επικεντρώνεται και αναπτύσσεται με ποσοτικούς όρους, επίτευξη στόχων απορρόφησης, ονομαστικά ποσά. Χωρίς να υποτιμηθεί η σημασία της ταχύτητας απελευθέρωσης πόρων και ρευστότητας προς την πραγματική οικονομία, γιατί αυτό αντανακλά η απορρόφηση του ΕΣΠΑ -άλλωστε το δεσμευτικό πλαίσιο της Ε.Ε αναφορικά με επίπεδο στόχων και συνεπειών είναι τόσο ασφυκτικό που σίγουρα το καθιστά πρώτης προτεραιότητας στόχο- θα πρέπει να ενισχυθεί και το κομμάτι του δημόσιου διαλόγου αναφορικά με τα ποιοτικά στοιχεία διαμόρφωσης και υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Το ΕΣΠΑ είναι ένα σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο που πρέπει να τρέξει με χαρακτηριστικά αγώνα ταχύτητας αλλά και αντοχές μαραθωνίου ποιότητας.
Γραφείο ενημέρωσης για «έναν προς έναν»
Η συζήτηση λοιπόν πρέπει να επικεντρωθεί στο ποιοι, με ποια κριτήρια και ποιες διαδικασίες ενισχύονται. Αντίθετα με τα προηγούμενα χρόνια, που είχε δημιουργηθεί μια κατάσταση στην οποία ο ενδιαφερόμενος δεν είχε ιδιαίτερη πληροφόρηση, τώρα πλέον όλη η πληροφορία είναι διαθέσιμη ηλεκτρονικά, και μόνο τους τελευταίους μήνες έχουν τεθεί και απαντηθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες περισσότερα από 85.000 ερωτήματα, στο πλαίσιο δημιουργίας Μητρώου Δομών Ενεργούς Στήριξης Άλλωστε, λειτουργεί help desk ενώ διατίθενται ακόμα και βίντεο που παρουσιάζουν βήμα βήμα τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν οι ενδιαφερόμενοι.
Από την πρώτη στιγμή σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν σημαντικές τεχνικές παρεμβάσεις στο σύστημα ΕΣΠΑ σε 5 βασικούς άξονες:
Αλλαγή όρων
- Αναλυτική δημόσια διαβούλευση για τη διαμόρφωση των προσκλήσεων.
- Έμφαση σε κριτήρια αξιολόγησης που θα προκρίνουν χρήσιμες επενδύσεις (επί της ουσίας ασφυκτικός έλεγχος για το πού κατευθύνονται οι πόροι).
- Ηλεκτρονικοποίηση συστήματος.
- Εscrow account (καταπιστευτικός λογαριασμός).
- Μητρώο Δομών Ενεργούς Στήριξης.
Δεν ενισχύονται «άσχετοι»
Αφορά το ερώτημα «ποιοι ενισχύονται;», στα υποκείμενα που ενισχύονται πολύ στοχευμένα σε κάθε πρόσκληση. Αυτό σημαίνει επεξεργασμένα κριτήρια αξιολόγησης, συγκεκριμένους ΚΑΔ (Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας). Σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζει η ελληνική κυβέρνηση, η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας είναι η μόνη που δεν υπέκυψε σε πιέσεις για πρόσθεση "άσχετων" ΚΑΔ στις προσκλήσεις, που θα προκαλούσαν στρέβλωση στη στόχευση.
ΕΣΠΑ σε... συνεργασία με επιπλέον χρηματοδοτικά εργαλεία
Συμπληρωματικότητα και ως προς τους τομείς προτεραιότητας (κοινοί τομείς προτεραιότητας μεταξύ ΕΣΠΑ - Αναπτυξιακού - Χρηματοοικονομικών Εργαλείων) και ως προς τη χρηματοδότηση των παρεμβάσεων.
Όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία εξυπηρετούν τους ίδιους αναπτυξιακούς σκοπούς, όχι αποσπασματικές δράσεις όπως στο παρελθόν.
Όλα ηλεκτρονικά!
Για αυτό άνοιξε για πρώτη φορά το ΕΣΠΑ στην κοινωνία. Όλα τα προγράμματα σχεδιάζονται σε στενή συνεργασία με τους τοπικούς και παραγωγικούς φορείς και σε συνεχή διαβούλευση με τους πολίτες, γεγονός που επιτρέπει σε πιο στοχευμένες παρεμβάσεις και στη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων. Την ίδια στιγμή κατοχυρώθηκε η διαφάνεια και ο έλεγχος σε κάθε στάδιο, εφαρμόζοντας μία πλήρως ηλεκτρονική διαδικασία υποβολής αιτήσεων στα προγράμματα και την ανώνυμη και αδιάβλητη αξιολόγησή τους. Διασφαλίστηκε έτσι ότι τα χρήματα των πολιτών θα επιστρέψουν στο ακέραιο σε αυτούς για την ικανοποίηση των αναγκών τους.
Στο σύνολό τους όλες αυτές οι αλλαγές συνιστούν μία μεγάλη τομή στον σχεδιασμό και τη διαχείριση του ΕΣΠΑ που θέτει οριστικά τέλος στις αδιαφανείς και εξαιρετικά προβληματικές πρακτικές του παρελθόντος που πλήγωσαν την εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος και έπληξαν το κύρος της χώρας διεθνώς.
467 εκατ. σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και πτυχιούχους
Ο α' κύκλος των δράσεων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας του ΕΠΑνΕΚ (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», του ΕΣΠΑ ) προέβλεπε:
- Για την ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, 75 εκατ. ευρώ.
- Για την ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, 72 εκατ. ευρώ.
- Για την ενίσχυση τουριστικών ΜΜΕ, 90 εκατ. ευρώ.
- Για την ενίσχυση υφιστάμενων μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, 230 εκατ. ευρώ.
Σε «τροχιά» άλλα 290 εκατομμύρια
Την ίδια ώρα ενεργοποιήθηκε φέτος ο β' κύκλος των δράσεων για την περίοδο 2014-2020 και προβλέπει:
- Για την αναβάθμιση μικρομεσαίων υφιστάμενων επιχειρήσεων να δοθούν 150 εκατ. ευρώ.
- Για την ενίσχυση της Περιβαλλοντικής Βιομηχανίας, 20 εκατ. ευρώ.
-Για την ενίσχυση της ίδρυσης νέων τουριστικών μονάδων, 120 εκατ. ευρώ.
Ξεκίνησαν αιτήσεις για πτυχιούχους στο www.ependyseis.gr
Προκήρυξη του β' κύκλου της Δράσης «Ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης» με προϋπολογισμό 80 εκατ. ευρώ.
Η δράση αποτελεί τη συνέχεια του α' κύκλου, ο προϋπολογισμός της οποίας έφτασε τα 75 εκατ. ευρώ και στοχεύει στην ενίσχυση των πτυχιούχων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που επιθυμούν να ασκήσουν επαγγελματική δραστηριότητα συναφή με το επιστημονικό τους αντικείμενο. Στον β' κύκλο οι ωφελούμενοι διευρύνονται, καθώς εκτός από αυτοαπασχολούμενους και ανέργους θα μπορούν να συμμετάσχουν και μισθωτοί πτυχιούχοι.
Η έναρξη της ηλεκτρονικής υποβολής ξεκίνησε στις 5.7.2017 και μπορεί να γίνει σε 3 διαφορετικές περιόδους, οι οποίες είναι οι εξής:
1η από 5.7.2017 έως 9.8.2017
2η από 6.9.2017 έως 11.10.2017
3η από 8.11.2017 έως 13.12.201
Η υποβολή των αιτήσεων γίνεται μόνο ηλεκτρονικά και δωρεάν, στη διεύθυνση www.ependyseis.gr
Επιδότηση μισθών και εισφορών
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις τυγχάνουν πολλαπλής στήριξης, όχι μόνο από τα 4 προγράμματα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας του ΕΣΠΑ, στα οποία άλλωστε βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη η καταβολή των ενισχύσεων στους δικαιούχους, αλλά από το σύνολο σχεδόν των υπολοίπων δράσεων, είτε αυτές αφορούν την κατασκευή έργων με άμεσο όφελος για πλήθος μικρών και μεσαίων εργοληπτικών επιχειρήσεων είτε προγράμματα του ΟΑΕΔ μέσω του ΕΣΠΑ, τα οποία επιδοτούν το μισθολογικό και ασφαλιστικό κόστος των νέων εργαζομένων που προσλαμβάνουν οι επιχειρήσεις.
Συνέργειες για 2 δισ. μέσω πακέτου Γιούνκερ και ΕΤΕπ-EBRD
Πέρα όμως από το ΕΣΠΑ, η κυβέρνηση και το υπουργείο Οικονομίας έχουν προχωρήσει και σε επιπλέον ενέργειες για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Από τις συμφωνίες με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), το σχέδιο Γιούνκερ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανοικοδόμηση και την Ανάπτυξη (EBRD) έχουν ήδη διοχετευτεί περισσότερα από 2 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Ταυτόχρονα, δεκτές στα προγράμματα του ΕΣΠΑ αλλά και του νέου Αναπτυξιακού Νόμου γίνονται για πρώτη φορά και οι κοινωνικές και συνεταιριστικές επιχειρήσεις.
Ενισχύονται με 280 εκατ. έρευνα και καινοτομία
Σε εξέλιξη βρίσκεται μία από τις πιο εμβληματικές δράσεις του νέου ΕΣΠΑ, το πρόγραμμα «Ερευνώ - Δημιουργώ - Καινοτομώ», με προϋπολογισμό 280 εκατ. ευρώ. Χρηματοδοτεί την έρευνα και την καινοτομία και τη σύνδεσή τους με την παραγωγή και τις επιχειρήσεις.
Με τον τρόπο αυτό, δόθηκε η δυνατότητα να καταθέσουν προτάσεις από κοινού ερευνητικά ιδρύματα και επιχειρήσεις. Στο πρόγραμμα ο προϋπολογισμός ήταν 280 εκατ. και κατατέθηκαν πάνω από 2.400 προτάσεις ερευνητικών και καινοτομικών έργων, με συνολικό προϋπολογισμό 1,640 δισ. ευρώ, στις οποίες συμμετείχαν επιχειρήσεις κάθε μεγέθους, ΑΕΙ, ερευνητικά κέντρα καθώς και άλλοι φορείς.
Περί τα 388,1 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ για Έρευνα & Ανάπτυξη το 2015
Άλλωστε, οι χρηματοδοτήσεις για Έρευνα και Ανάπτυξη το 2015 στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης αυξήθηκαν. Συνολικά, η κρατική χρηματοδότηση παραμένει διαχρονικά η σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης Ε&Α στην Ελλάδα. Έτσι, κρίσιμη αναδεικνύεται η συνεισφορά του ΕΣΠΑ, του οποίου η συμβολή είναι συνεχώς αυξανόμενη, και από 308,1 εκατ. ευρώ το 2014 έφθασε τα 388,1 εκατ. ευρώ το 2015 (αύξηση κατά 25,9%). Το 2015 το ΕΣΠΑ χρηματοδότησε το 22,8% του συνόλου των δαπανών Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, το 2015 στην Ελλάδα δαπανήθηκαν 1.703,8 εκατ. ευρώ για Έρευνα και Ανάπτυξη, κατά 215,1 εκατ. ευρώ υψηλότερα από το 2014 (ποσοστό αύξησης 14,4%).
Η σημαντική αύξηση των δαπανών Ε&Α είχε ως αποτέλεσμα την επίσης σημαντική αύξηση στην απασχόληση σε δραστηριότητες Ε&Α. Το 2015, ο αριθμός των θέσεων πλήρους απασχόλησης, αυξήθηκε σε σχέση με το 2014, τόσο για το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α όσο και για τους ερευνητές. Το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α το 2015 ανήλθε σε 49.658 και οι ερευνητές σε 34.708.
Μερίδα του λέοντος για ερευνητές
Ο μεγαλύτερος τομέας υλοποίησης Ε&Α, τόσο σε δαπάνες όσο και σε προσωπικό, είναι ο τομέας της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στον τομέα πραγματοποιήθηκαν το 2015 δαπάνες 643,8 εκατ. ευρώ (το 37,8% του συνόλου των δαπανών E&A της χώρας), παρουσιάζοντας αύξηση κατά 16,4% σε σχέση με το 2014. Το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α έφθασε τις 27.383, εκ των οποίων 22.148 ήταν οι ερευνητές (63,8% του συνόλου των ερευνητών). Η κύρια πηγή χρηματοδότησης των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν στον τομέα της τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ήταν το κράτος (τακτικός προϋπολογισμός και ΕΣΠΑ).
Στον τομέα των επιχειρήσεων πραγματοποιήθηκαν δαπάνες ύψους 561,6 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 11,3% σε σχέση με το 2014. Το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α στον τομέα ήταν 8.130, εκ των οποίων 5.034 ήταν ερευνητές. Η κύρια πηγή χρηματοδότησης των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν στον τομέα των επιχειρήσεων ήταν ίδια κεφάλαια.
Στον κρατικό τομέα (δημόσιοι ερευνητικοί φορείς, εφορείες αρχαιοτήτων, νοσοκομεία κ.λπ.) οι δαπάνες σε Ε&Α το 2015 ανήλθαν σε 479,4 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 16,2% σε σχέση με το 2014. Το συνολικό προσωπικό σε Ε&Α στον τομέα ήταν 13.627, εκ των οποίων 7.255 ήταν οι ερευνητές. Η κύρια πηγή χρηματοδότησης των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν στον κρατικό τομέα ήταν το κράτος (τακτικός προϋπολογισμός και ΕΣΠΑ).
Στον τομέα των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, το 2015 οι συνολικές δαπάνες Ε&Α ανήλθαν σε 19,1 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 3,4% σε σχέση με το 2014.
Στήριξη με 17,2 εκατ. ανά έτος σε 5.061 φοιτητές
Πέρα από τις εδραιωμένες πολιτικές φοιτητικής μέριμνας (σίτιση, στέγαση), το σύστημα κοινωνικής υποστήριξης των φοιτητών εξαντλείται στο επίδομα 1.000 ευρώ/έτος που παρέχεται σε φοιτητές που φοιτούν μακριά από τον τόπο κατοικίας τους. Συνεπώς, υπάρχει ανάγκη ανάπτυξης μιας αξιόπιστης πολιτικής ουσιαστικής στήριξης των φτωχότερων φοιτητών και των φοιτητών που ανήκουν σε ειδικές κοινωνικές ομάδες. Στόχος της παρέμβασης είναι να τεθούν τα θεμέλια μιας ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής πολιτικής εισοδηματικής στήριξης των οικονομικά αδύναμων φοιτητών.
Τα προγράμματα έχουν ως εξής:
- Προϋπολογισμός: 10,2 εκατ. ευρώ ανά έτος
- Αριθμός ωφελούμενων ανά έτος: 3.200 άτομα (προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές)
- Διάρκεια Υποτροφίας : 9 μήνες
Στήριξη νέων ερευνητών
- Απόκτηση ακαδημαϊκής διδακτικής εμπειρίας
Σύνολο δημόσιας δαπάνης: 7 εκατ. ευρώ / έτος
- Η δράση στοχεύει στην απόκτηση ακαδημαϊκής διδακτικής εμπειρίας στους κατόχους διδακτορικού διπλώματος μέσω της ανάθεσης αυτοδύναμης διδασκαλίας.
- Η αποζημίωση ανέρχεται σε περίπου 4.200 ευρώ ανά εξάμηνο (+400 ευρώ/εξάμηνο έξοδα μετακίνησης).
- Αριθμός θέσεων: 1.861 ανά έτος.
Πώς συνδυάζεται το ΕΣΠΑ με άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία
Η κυβέρνηση δείχνει επίσης να κατάφερε την «επιβολή» μιας συνδυαστικής λογικής μέσω του ΕΣΠΑ, το οποίο, χρησιμοποιούμενο με μια σειρά χρηματοδοτικών εργαλείων, απλώνεται σε όλο το φάσμα της ελληνικής οικονομίας, εντάσσοντας οικονομικά αδύναμες, πλην όμως παραγωγικές δυνάμεις.
Απεύθυνση σε μη έχοντες κεφάλαιο: Εκταμίευση χωρίς εγγυητική!
Για την ενίσχυση της ρευστότητας, ενεργοποιήθηκε σε συνεργασία με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων o ανοιχτός καταπιστευτικός λογαριασμός (escrow account), ο οποίος επιτρέπει στους δικαιούχους των προγραμμάτων ΕΣΠΑ την εκταμίευση πόρων χωρίς να απαιτείται η υποβολή εγγυητικής επιστολής, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Αυτή η υποχρέωση απέτρεπε πάρα πολλούς ενδιαφερόμενους για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ, όπως άνεργους και νέους επιστήμονες από το να υποβάλουν προτάσεις.
Ενεργειακή αναβάθμιση σπιτιών για 40.000 νοικοκυριά
Ενεργοποιείται άμεσα και θα χρηματοδοτήσει την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, με προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και 70 εκατ. ευρώ τραπεζικά δάνεια. Αναμένεται να ωφεληθούν περί τα 40.000 νοικοκυριά. Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο. Στο μεταξύ, επεκτείνεται το ενδιάμεσο πρόγραμμα «Εξοικονομώ». Μέσα από αυτό το ενδιάμεσο πρόγραμμα ενισχύθηκαν πέρυσι περισσότεροι από 8.500 δικαιούχοι. Αυτές τις ημέρες μάλιστα ξεκινά και νέο ενδιάμεσο πρόγραμμα για την κάλυψη 6.500 επιπλέον δικαιούχων. Ο σχεδιασμός των προηγούμενων κυβερνήσεων άφησε ακάλυπτους 40.000 δικαιούχους που πληρούσαν τα κριτήρια και είχαν ενταχθεί στο πρόγραμμα, αλλά ουδέποτε έλαβαν την προβλεπόμενη ενίσχυση διότι δεν είχαν προβλεφθεί οι απαραίτητοι πόροι.
Ταμείο Συνεπενδύσεων (EquiFund): Συνεργασία μικρών επιχειρήσεων με κολοσσούς
Πρόκειται για ένα εξαιρετικά καινοτόμο χρηματοοικονομικό σχήμα που δίνει για πρώτη φορά τη δυνατότητα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις να αντλήσουν χρηματοδότηση με τη μορφή της συμμετοχής στη μετοχική τους σύνθεση. Με αυτόν τρόπο δυναμικές επιχειρήσεις θα μπορούν να εξασφαλίσουν κεφάλαια αλλά και τεχνογνωσία από μεγάλους διεθνείς και εγχώριους επενδυτές, που δεν μπορούσαν έως τώρα να προσεγγίσουν λόγω του μικρού τους μεγέθους. Τη διαχείρισή του θα αναλάβει το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο EIF και ξεκινά τη λειτουργία του με κεφάλαια 200 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους (ΕΣΠΑ) και 60 εκατ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο. Είναι το μεγαλύτερο τέτοιο εργαλείο που υλοποιείται αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη με κοινοτικούς πόρους.
Ενίσχυση 1 δισ. για μικρομεσαίες μέσω Ταμείου Επιχειρηματικότητας
Δημιουργήθηκε με στόχο την παροχή επιχειρηματικών δανείων και εγγυήσεων από το ΕΤΕΑΝ σε συνεργασία με πιστωτικά ιδρύματα και δικαιούχους κυρίως πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες υπό σύσταση και υφιστάμενες επιχειρήσεις. Το ΤΕΠΙΧ ΙΙ θα χρηματοδοτηθεί με 400 εκατ. ευρώ από το ΕΠΑνΕΚ. Η συνολική ενίσχυση προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω του ΤΕΠΙΧ ΙΙ θα ανέλθει σε 1 δισ. ευρώ με τη συμμετοχή των τραπεζών. Το Ταμείο θα ενεργοποιηθεί το φθινόπωρο του 2017.
Αλληλέγγυα οικονομία στο Ταμείο Μικροπιστώσεων
Θα ενισχύσει πολύ μικρές επιχειρήσεις αλλά και εγχειρήματα κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας και συνεργατικά σχήματα που δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό. Το ταμείο θα μπορεί να χορηγεί μικρά ποσά για δάνεια κυρίως μέχρι 25.000 ευρώ με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, ενώ θα προσφέρει και υπηρεσίες mentoring και coaching.
Ταμείο Υποδομών: 600 εκατ. για ενέργεια, τουρισμό και πολιτισμό
Το Ταμείο Υποδομών θα ενισχύσει μικρά και μεσαία έργα υποδομών σε όλη τη χώρα στους τομείς της ενέργειας, του περιβάλλοντος, των τουριστικών και πολιτιστικών υποδομών. Προβλέπεται χρηματοδότηση 600 εκατ. ευρώ με πόρους 200 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με 200 εκατ. ευρώ και σημαντική μόχλευση ακόμη 200 εκατ. ευρώ μέσω του πακέτου Γιούνκερ. Διαχειριστής του προγράμματος θα είναι η ΕΤΕπ και ωφελούμενοι θα είναι ιδιώτες, δημόσιοι φορείς και συμπράξεις Δημοσίου και ιδιωτών. Μέσω του Ταμείου Υποδομών θα δίνονται δάνεια με πολύ καλούς όρους, που θα χρηματοδοτήσουν σημαντικές υποδομές στην ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτηρίων, στην αστική ανάπτυξη, στον τουρισμό, που δεν μπορούσαν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση με άλλα μέσα και θα δώσει σημαντική ώθηση στον τομέα των κατασκευών.
Αυξάνεται το εθνικό σκέλος υπέρ της κοινωνικής πολιτικής και της αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών
Στα θετικά της παρούσας διακυβέρνησης πιστώνεται το γεγονός πως αυξήθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων - φέτος είναι στο 1 δισ. ευρώ, ενώ το 2019 θα φτάσει το 1,6 δισ. ευρώ. Με τους πόρους αυτούς υλοποιούνται κρίσιμα έργα και υποδομές σε όλη τη χώρα που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση από άλλες συγχρηματοδοτούμενες πηγές λόγω των κανονιστικών περιορισμών που τις συνοδεύουν. Υλοποιούνται έργα που αφορούν, μεταξύ άλλων, τη συντήρηση και επέκταση κοινωνικών υποδομών, την κάλυψη έκτακτων αναγκών (αποκατάσταση ζημιών που προκλήθηκαν από φυσικές καταστροφές), αλλά και προγράμματα κοινωνικής πολιτικής, για τη στήριξη ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού ή για την ενίσχυση της απασχόλησης.
Βρεφονηπιακοί σταθμοί για 93.000 παιδιά με ενίσχυση 205 εκατ.
Πρόκειται για δράση με κοινωνικό πρόσημο, για τις οποίες η κυβέρνηση αυξάνει συνεχώς τη χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους, όπως:
* Περίπου 10.000 περισσότερα παιδιά αναμένεται να μπουν το 2017 σε παιδικούς σταθμούς με τις νέες αιτήσεις.
* Προγραμματίστηκε η ανέγερση 1.800 νέων βρεφονηπιακών σταθμών την περίοδο 2019-2020 με 45.000 νέες θέσεις για τα παιδιά.
* Δίνονται πάνω από 38 εκατ. ευρώ περισσότερα στο πρόγραμμα «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής» από εθνικούς πόρους.
* Το συνολικό πρόγραμμα απορροφά 10 εκατ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με το 2016.
Το πρόγραμμα «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής» είναι υψίστης σημασίας για την κυβέρνηση, γεγονός που αποδεικνύεται από το ύψος της χρηματοδότησης από εθνικούς πόρους τόσο για τη φετινή όσο και την περσινή χρονιά. Ειδικά για το έτος 2017-2018, το κονδύλι που δίνεται από εθνικούς πόρους ανέρχεται σε 133.112.745 ευρώ και περίπου 72 εκατ. ευρώ δίνονται από το ΕΣΠΑ. Το συνολικό ποσό ανέρχεται σε 205 εκατ. ευρώ.
Ο τελικός αριθμός παιδιών που θα μπουν φέτος σε παιδικούς σταθμούς είναι περίπου 11% μεγαλύτερος από πέρυσι.
Επίσης έχει γίνει γνωστό ότι για όλα τα παιδιά που προέρχονται από φτωχές και άνεργες οικογένειες ή παιδιά με αναπηρίες θα πάρουν voucher οι γονείς τους εφόσον βρουν θέση στους σταθμούς, καθ' υπέρβαση του προϋπολογισμού.
Βόρειο και Νότιο Αιγαίο: Πόροι 50 εκατ. ειδικά για νησιά που δέχτηκαν αυξημένη προσφυγική ροή
Η ενίσχυση των νησιωτικών περιοχών αποτελεί κεντρική προτεραιότητα, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης. Ειδική μέριμνα προβλέπται για τα νησιά που έχουν δεχτεί τις μεγαλύτερες προσφυγικές ροές. Για την αξιοποίηση του παραγωγικού δυναμικού των νησιών και την ενίσχυση της αναπτυξιακής προοπτικής τους αναμένεται να χρησιμοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία για την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων καθώς και μικρών και μεσαίων έργων σε όλους τους δυνατούς τομείς παρέμβασης. Για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων και των εγγενών προβλημάτων που δημιουργεί η νησιωτικότητα, η κυβέρνηση δημιούργησε τα Ειδικά Αναπτυξιακά Προγράμματα Β. & Ν. Αιγαίου που περιλαμβάνουν έργα και δράσεις με ολοκληρωμένο και συνεκτικό αναπτυξιακό χαρακτήρα, που θα λειτουργούν συμπληρωματικά με τις παρεμβάσεις των υφιστάμενων προγραμμάτων. Τα προγράμματα χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από εθνικούς πόρους και έχουν αρχικό προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ, ο οποίος θα αυξάνεται ανάλογα με τα σχέδια που θα κατατίθενται και τη σημασία υλοποίησής τους για τις τοπικές κοινωνίες. Ήδη έχει ξεκινήσει η υποβολή επενδυτικών προτάσεων των φορέων.
Δυτική Μακεδονία: 200 επιχερηματικά σχέδια με στόχο πολύτεκνες οικογένειες, νέους και γυναίκες
Ειδική μέριμνα έχει προβλεφθεί για τη Δυτική Μακεδονία, η οποία αντιμετωπίζει ευρύ φάσμα ανεργίας σε σύγκριση με άλλες περιοχές της χώρας. Έτσι, με 10 εκατ. ευρώ (5 εκατ. ευρώ από το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και 5 εκατ. ευρώ από την Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας), ξεκινά τη λειτουργία του το «Ταμείο Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας», την ίδρυση του οποίου είχαν ανακοινώσει στη Θεσσαλονίκη ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Αλέξης Χαρίτσης και οι υπογραφές για τη λειτουργία του μπήκαν στο 1ο Αναπτυξιακό Περιφερειακό Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Κοζάνη.
Στόχος του νέου Ταμείου (ΤΑΔΥΜ) είναι η βελτίωση της πρόσβασης των τοπικών επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, η ενθάρρυνση και η στήριξη των επενδύσεων, η τόνωση της ανταγωνιστικότητας και η εν γένει ανάπτυξη της οικονομίας της δυτικής Μακεδονίας.
Κατά την πρώτη φάση λειτουργίας του ΤΑΔΥΜ αναμένεται να διοχετευθούν πόροι που θα υπερβαίνουν τα 10 εκατ. ευρώ σε περισσότερα από 200 επιχειρηματικά σχέδια.
Οι δράσεις του νέου Ταμείου έχουν κοινωνικό προσανατολισμό καθώς θα χρηματοδοτήσουν υφιστάμενες και νεοσύστατες μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, με έμφαση σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, όπως οι πολύτεκνες οικογένειες, οι νέοι και οι γυναίκες.
Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας: Κονδύλια 180 εκατ. για 4.000 επιστήμονες την επόμενη τριετία
Διασφαλίστηκε χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ (180 εκατ. ευρώ), καθώς και από εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (60 εκατ. ευρώ), για το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ). Περισσότεροι από 4.000 νέοι επιστήμονες αναμένεται να ωφεληθούν κατά την επόμενη τριετία από τις δράσεις του.
Πρόβλεψη για 500 εκατ. στην αναβάθμιση δήμων όλης της χώρας
Μόνο από το πρόγραμμα του περιβάλλοντος έχουν ήδη προκηρυχθεί προσκλήσεις με τελικούς δικαιούχους τους δήμους άνω των 500 εκατ. ευρώ οι οποίες συνάντησαν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Η κυβέρνηση δίνει έμφαση σε έργα τοπικών υποδομών (ύδρευση, αποχέτευση, αφαλατώσεις, απορρίμματα κ.λπ.), που θα έπρεπε να έχουν υλοποιηθεί εδώ και δεκαετίες.
Με συγκεκριμένα προγράμματα στηρίζονται οι δήμοι ώστε να αναβαθμίσουν και να αξιοποιήσουν το πολιτιστικό και τουριστικό κεφάλαιό τους.
Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον εκδηλώθηκε για το πρόγραμμα «Παρεμβάσεις αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού για την αξιοποίηση του δημόσιου τουριστικού κεφαλαίου» του τομεακού Προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» του νέου ΕΣΠΑ. Με τη δράση αυτή το υπουργείο Οικονομίας στοχεύει στον εκσυγχρονισμό του κτηριακού αποθέματος με σημαντική αρχιτεκτονική και πολιτιστική αξία, στην ενίσχυση και ανάδειξη επιστημονικών, πολιτιστικών και περιβαλλοντικών πάρκων αλλά και στην αποκατάσταση και αναβάθμιση περιβαλλοντικά τραυματισμένων τοπίων και κοινωνικών υποδομών σε περιοχές με σημαντικό πολιτιστικό, κοινωνικό ή περιβαλλοντικό ενδιαφέρον.
Λόγω του ιδιαίτερα αυξημένου ενδιαφέροντος και των ποιοτικών προτάσεων που κατατέθηκαν, ο προϋπολογισμός της δράσης υπερδιπλασιάστηκε στα 68 εκατ. ευρώ. Από το πρόγραμμα θα υλοποιηθούν συνολικά 55 έργα σε όλη τη χώρα.
Ακολουθεί σύντομα πρόγραμμα για την αναβάθμιση και αξιοποίηση του κτηριακού αποθέματος των δήμων, προϋπολογισμού 25 εκατ. ευρώ. Η δράση αφορά σε παρεμβάσεις αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του κτηριακού αποθέματος αρχιτεκτονικής αξίας ή/και πολιτιστικού ενδιαφέροντος, που βρίσκεται σε σημαντική θέση σε σχέση με πλέγμα διαδρομών ιστορικού, περιβαλλοντικού ή πολιτιστικού χαρακτήρα μιας περιοχής, αναδεικνύοντάς τα με τη λειτουργία τους σε τουριστικό κεφάλαιο για αυτήν.
«ΟΤΑ support» με τηλεκπαίδευση 2.800 υπαλλήλων σε 175 δήμους
Την ίδια ώρα, προβλέπεται στήριξη των δήμων προκειμένου να ανταποκρίνονται έγκαιρα και με επιτυχία στις απαιτήσεις που προκύπτουν από το κανονιστικό πλαίσιο για την υλοποίησή των έργων που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ. Προπάντων ενισχύονται δήμοι που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην υλοποίηση έργων: μικροί, ορεινοί, νησιωτικοί.
Συστάθηκε Ενιαίο Γραφείο της ΜΟΔ (Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων) για την υποδοχή των αιτημάτων και των ερωτημάτων των δήμων για τη νέα Προγραμματική Περίοδο.
Παρέχεται υποστήριξη στην ωρίμανση των έργων προς υποβολή, στην προετοιμασία φακέλου υποβολής προτάσεων και στην υλοποίηση και παρακολούθηση των έργων. Στόχος η ισότιμη συμμετοχή αδύναμων δικαιούχων σε προσκλήσεις του ΕΣΠΑ, με βασικό κριτήριο τη στρατηγική σημασία και σκοπιμότητα των έργων.
Στο πλαίσιο αυτό παρέχεται εκπαίδευση στελεχών δήμων σε θέματα ΕΣΠΑ μέσω τηλεκπαίδευσης και σεμιναρίων επιτόπου. Ήδη έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα τηλεκπαίδευσης πάνω από 2.800 υπάλληλοι και δεκάδες πολιτικά στελέχη (δημοτικοί σύμβουλοι, συνεργάτες δημάρχων). Έχουν χορηγηθεί πάνω από 600 άδειες χρήσεις σε στελέχη δήμων, από 175 δήμους.
Συμφωνίες 2,4 δισ. ευρώ με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
Το 2016 το υπουργείο Οικονομίας σύναψε με την ΕΤΕπ συμφωνίες ύψους 2,4 δισ. ευρώ (ποσό-ρεκόρ για την τελευταία πενταετία), από τα οποία περισσότερα από 1,4 δισ. ευρώ ήδη διοχετεύτηκαν στην πραγματική οικονομία.
Το ποσό αυτό αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά το 2017, εξασφαλίζοντας έτσι νέα κεφάλαια που θα χρηματοδοτήσουν κρίσιμες υποδομές σε όλη τη χώρα, μέσα και από το νέο Ταμείο Υποδομών που ετοιμάζεται με τη στήριξη της ΕΤΕπ, όπως η γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας, αναπτυξιακά έργα στους δήμους και στις τοπικές κοινωνίες, αλλά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κάτι που θα έχει ως συνέπεια τη δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας. Θα στηρίξουν επίσης την εξαγωγική δραστηριότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, ιδίως των μικρομεσαίων, προσφέροντας τις απαραίτητες εγγυήσεις, με ξεχωριστό πρόγραμμα (Trade Finance Facility) το οποίο εγκαινιάστηκε πριν από λίγες μέρες, ύψους 400 εκατ. ευρώ.
Αύξηση πόρων 70 εκατ. για πρόσληψη 16.000 αναπληρωτών
Στο πλαίσιο του τελευταίου ΕΣΠΑ σημειώθηκε αύξηση των κονδυλίων για τη χρονιά 2016-2017 κατά περίπου 70 εκατ. από την προηγούμενη για την πρόσληψη 16.000 αναπληρωτών που θα τοποθετηθούν σε δομές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ώστε να:
* Αντιμετωπιστεί η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου από άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και να βοηθηθούν να ολοκληρώσουν το πρόγραμμα εκπαίδευσής τους
* Λειτουργήσει πανελλαδικά το ενιαίου τύπου δημοτικό σχολείο
* Υποστηριχθούν τα σχολεία και τα ειδικά σχολεία ώστε με τη σειρά τους να υποστηρίξουν μαθητές με αναπηρία ή και με ειδικές μαθησιακές ανάγκες.
Επιπλέον 240 τοπικές μονάδες Υγείας μέχρι το 2022
Εν τω μεταξύ, στην Υγεία υπηρετώντας τον βασικό του στόχο και όραμα που είναι η δωρεάν, καθολική υγειονομική κάλυψη του πληθυσμού, υλοποιείται το νέο μοντέλο του δημόσιου Πρωτοβάθμιου Συστήματος Υγείας με σκοπό:
- τη δυνατότητα άμεσης παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας υψηλής ποιότητας σε όλο τον πληθυσμό,
- την αποσυμφόρηση των γενικών νοσοκομείων.
Για τις ανάγκες της παραπάνω μεταρρύθμισης θα απαιτηθούν περίπου 390 εκατ. ευρώ συγχρηματοδοτούμενων κονδυλίων μέχρι το 2022, για τη λειτουργία περίπου 240 δομών τοπικών μονάδων Υγείας.
Οι παραπάνω δομές θα στελεχωθούν με 3.000 οικογενειακούς γιατρούς, παθολόγους, παιδίατρους, νοσηλευτές, επισκέπτες Υγείας, κοινωνικούς λειτουργούς και άλλες απαραίτητες για τη λειτουργία τους ειδικότητες.
