Μετά και την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου, η Γερμανία δεν μπορεί πλέον να επικαλεστεί κάποια πρόφαση για να μην προχωρήσουν τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Και η αρχή αναμένεται να γίνει στο Eurogroup της ερχόμενης Δευτέρας. Ακόμη κι αν χρειαστεί ακόμη ένα βήμα για να υπάρξει καταληκτική συμφωνία. Βερολίνο και ΔΝΤ δεν έχουν καταλήξει ακόμα σε συμφωνία, με τον Αλέξη Τσίπρα μετά την ολοκλήρωση της ψηφοφορίας να δηλώνει ότι «Η Ελλάδα έχει τηρήσει στο ακέραιο τα συμφωνηθέντα. Τώρα είναι η μπάλα στο γήπεδο των δανειστών. Είναι η σειρά τους να τηρήσουν και αυτοί τις δεσμεύσεις τους, στο ακέραιο, όπως κάναμε κι εμείς. Αναμένουμε, και δικαιούμαστε, από τη συνεδρίαση του Eurogroup της ερχόμενης Δευτέρας μια απόφαση για τη ρύθμιση του ελληνικού δημόσιου χρέους που θα είναι αντίστοιχη των θυσιών του ελληνικού λαού».
Όπως εκτιμούσαν κυβερνητικές πηγές, "Υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να υπάρξει συνολική συμφωνία στη συνεδρίαση του Eurogroup, χωρίς όμως να μπορεί να προεξοφληθεί η τελική συμφωνία, γιατί η σύγκρουση ΔΝΤ - Γερμανίας είναι σκληρή και συνεχίζεται", ενώ πρόσθεταν με νόημα ότι "Όλες οι πλευρές εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση, ωστόσο ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δέχεται πιέσεις και δεν θα υποχωρήσει χωρίς μάχη". Πάντως, σε περίπτωση, δεν υπάρξει συνολική συμφωνία στο Eurogroup, τότε ενδεχομένως να χρειαστούν ακόμη λίγες ημέρες για τη συμφωνία στα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, με το επόμενο Eurogroup να διεξάγεται στις 15 Ιουνίου.
"Πυρετός" επαφών πριν από το Eurogroup
Πριν από την αυριανή συνεδρίαση του Eurogroup αναμένεται να υπάρξουν εντατικές ζυμώσεις σε πολλά επίπεδα. Είναι ήδη γνωστό ότι θα προηγηθεί συνεδρίαση του EWG, ενώ δεν αποκλείεται και σύγκληση του λεγόμενου Washington Group. Εν τω μεταξύ, η Κομισιόν, από την πλευρά της, έχει καταστήσει σαφές ότι θα επιδιώξει με κάθε τρόπο συμφωνία, ενώ ευρωπαϊκές πηγές προϊδεάζουν για μακράς διαρκείας συνεδρίαση, εκτός και εάν είναι βέβαιο νωρίτερα ότι οι συνθήκες δεν είναι ώριμες για συμφωνία. Σε αυτή την περίπτωση, η αυριανή συνεδρίαση δεν θα είναι εξαντλητική και θα υπάρξει μετάθεση της συζήτησης για αργότερα.
Μια και όχι τόσο σαφής διατύπωση, στη βάση της περυσινής απόφασης, ενώ έχει ξεκαθαριστεί από την πλευρά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ότι δεν θα άναβε πράσινο φως για τη συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα, προμηνύει ότι θα υπάρξουν θετικές εξελίξεις. Άλλωστε, και η Κριστίν Λαγκάρντ έχει ξεκαθαρίσει ότι χρειάζεται περισσότερη σαφήνεια, όπως και η ΕΚΤ. Το Βερολίνο όμως δεν έχει αφήσει να διαφανεί μέχρι τώρα πολιτική πρόθεση συγκεκριμενοποίησης των μεσοπρόθεσμων μέτρων άμεσα, αλλά έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα υπάρξει πολιτική απόφαση.
Χρονοδιάγραμμα αποφάσεων και QE
Αξίζει να σημειωθεί ότι από την ώρα που θα ολοκληρωθεί η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης με την παράλληλη λήψη αποφάσεων για το χρέος, θα απαιτηθούν τουλάχιστον 4-5 εβδομάδες για την εκταμίευση της δόσης προς την Ελλάδα και αντίστοιχος χρόνος προκειμένου να ληφθεί η απόφαση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για συμμετοχή στο ελληνικό πρόγραμμα.
Τούτου δοθέντος, στο ιδανικό σενάριο της συμφωνίας την ερχόμενη Δευτέρα, με αποφάσεις οι οποίες θα καλύπτουν πλήρως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η ένταξη του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα δεν θα πρέπει να αναμένεται νωρίτερα από τα τέλη Ιουνίου. Αυτό σημαίνει έγκαιρη εκταμίευση της δόσης για την εξόφληση λήξεων ομολόγων άνω των 7 δισ. ευρώ στις αρχές Ιουλίου και πιθανή ένταξη τον ίδιο μήνα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Αρμόδιες πηγές διευκρίνιζαν ότι εφόσον συμβεί μια επαρκής συμφωνία στο Eurogroup της ερχόμενης Δευτέρας, η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα μπορούσε να γίνει τον Ιούλιο.
Η "βάση" για ανάπτυξη και πλεονάσματα
Ποια μπορεί να είναι όμως τα μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους; Πολύ σημαντικό είναι να κατασκευαστεί το σενάριο βάσης των επόμενων 10 ετών μετά το 2018, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρξει σαφής πρόβλεψη για πλεονάσματα και ανάπτυξη. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, ο στόχος για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα παραμένει μέχρι τουλάχιστον το 2021, ενώ θεωρείται δεδομένο ότι δεν θα διατηρηθεί για μια δεκαετία, όπως αρχικά ζητούσε ο Β. Σόιμπλε. Το ζήτημα λοιπόν είναι με ποιο ρυθμό θα υπάρξει αυτή η απομείωση για τη δεκαετία μετά το 2018. Σε σχέση με την ανάπτυξη, εξετάζονται διάφορα σενάρια, με εύρος από 1,2% έως 2,5%, ωστόσο το ποιο ρεαλιστικό φαντάζει να κινηθεί πέριξ του 2%.
Το βασικό σενάριο
Εφόσον αποφασιστεί ο δημοσιονομικός και μακροικονομικός "καμβάς", όπως περιγράφηκε, θα "ακουμπήσουν" πάνω του τα μέτρα για το χρέος. Το βασικό σενάριο που επεξεργάζονται Κομισιόν, ΕΚΤ και ΔΝΤ έχει στο επίκεντρο μια ανταλλαγή χρέους, να αναλάβει, δηλαδή, ο ESM τα περίπου 13 δισ. ευρώ που χρωστάει η Ελλάδα στο Ταμείο και λήγουν το 2019. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης θα αγοράσει τα δάνεια αυτά με αναξιοποίητα κεφάλαια από το πρόγραμμα διάσωσης (19,6 δισ. εναπομείναντα από την ανακεφαλαιοποίηση του 2015) και στη συνέχεια θα μειώσει το επιτόκιό τους και θα επιμηκύνει την ωρίμανσή τους.
Συνδυαστικές λύσεις
Ως εναλλακτικές λύσεις οι πιστωτές εξετάζουν ακόμη την επέκταση της ωρίμανσης των ελληνικών ομολόγων κατά δέκα έως δεκαπέντε χρόνια, αλλά και την καταβολή στην Ελλάδα των κερδών που έχουν τα ελληνικά ομόλογα, τα οποία κατέχουν η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες, τα οποία ξεπερνούν τα 10 δισ. ευρώ. Και αυτή η φόρμουλα περιλαμβάνει επιμηκύνσεις αποπληρωμών και μιας μορφής σταθεροποίηση επιτοκίων, ενώ οι πιθανές παραλλαγές αλλά και ο συνδυασμός των δύο σεναρίων αναμένεται να συζητηθούν στις κρίσιμες επαφές της ερχόμενης Δευτέρας. Για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή η χώρα μας δεν προχωρά σε κάποια πληρωμή τόκων σε EFSF/ESM μέχρι και το 2022.
