Η δεύτερη αξιολόγηση πλέον βαίνει προς το τέλος της, οπότε τα βασικά διακυβεύματα για την κυβέρνηση είναι η ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας και η έλευση της ανάπτυξης. Ποιο είναι όμως το βασικό συστατικό που μπορεί να στρέψει την οικονομία προς τη θετική κατεύθυνση;
“Η αλλαγή του αναπτυξιακού υποδείγματος είναι η βασική αρχή” σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων Λόη Λαμπριανίδη, ο οποίος μίλησε στην “Αυγή” της Κυριακής δίνοντας τον τόνο της επόμενης μέρας. “Οι θεσμοί προβλέπουν ότι η ανεργία θα μειωθεί στο 17,5% το 2021. Όμως εμείς σκοπεύουμε να τους διαψεύσουμε μειώνοντας την ανεργία το 2021 κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, δηλαδή στο 13,5%”.
Βασική προτεραιότητα του αναπτυξιακού σχεδίου της κυβέρνησης αποτελεί η μετάβαση στην κοινωνία της γνώσης, όπου το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό θα μπορεί να έχει ολοένα και περισσότερες ευκαιρίες εντός της χώρας μας, όμως σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα πρέπει να γίνουν ακόμη σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή.
Σχέδια 1,9 δισ. στον αναπτυξιακό νόμο
“Το σχέδιό μας υλοποιείται τόσο σε μεσοπρόθεσμο όσο και σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, γι’ αυτό είναι σημαντικό να υπάρχουν κάποια άμεσα αποτελέσματα από προγράμματα που είναι σε εξέλιξη μέχρι να αποδώσουν οι προσπάθειες. Είναι για παράδειγμα ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για την παρούσα συγκυρία το γεγονός ότι αποδίδει με ικανοποιητικό τρόπο ο πρόσφατος αναπτυξιακός νόμος” αναφέρει ο Λόης Λαμπριανίδης επισημαίνοντας ότι ο συνολικός προϋπολογισμός των επενδυτικών σχεδίων έχει αγγίξει τα 1,9 δισ. Ακόμη όμως σημαντικότερο είναι το ότι “το 55% των αιτήσεων αφορά επενδύσεις στη βιομηχανία. Σε αυτό πρέπει να συνυπολογιστεί ότι το 53,1% των επενδυτικών φορέων έχει αιτηθεί φοροαπαλλαγές, σε αντίθεση με το παρελθόν, οπότε δίνονταν αφειδώς επιχορηγήσεις. Η στροφή αυτή στις φορολογικές ελαφρύνσεις σημαίνει ότι θα ενισχύονται επιχειρήσεις οι οποίες διαπιστωμένα είναι κερδοφόρες, γεγονός που διασφαλίζει με τον καλύτερο τρόπο το δημόσιο συμφέρον”. Για να προσθέσει με νόημα ότι “το ένα τέταρτο των υπό ένταξη επενδυτικών σχεδίων είναι προϋπολογισμού έως 500.000 ευρώ”, στοιχείο που καταδεικνύει ότι προφανώς πρόκειται κυρίως για μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η μετάβαση στο νέο παραγωγικό μοντέλο
Φυσικά θα μπορούσε δικαιολογημένα να ισχυριστεί κανείς ότι δεν αρκούν μόνο τα υφιστάμενα εργαλεία για να υπάρξει δομικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας. Αυτό έρχεται να το καλύψει το αναπτυξιακό σχέδιο της κυβέρνησης. Οπως λέει «Η Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική 2017-2021 της κυβέρνησης υποστηρίζει την αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος, τη μετατόπιση δηλαδή προς την ‘οικονομία της γνώσης’, που θα οδηγήσει στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας και θα βελτιώσει τη θέση της χώρας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας».
Οι κοινωνικές ανισότητες φαλκιδεύουν την ανάπτυξη
Ωστόσο είναι δυνατόν να στηριχθεί ένα τέτοιο μοντέλο στις σημερινές κοινωνικές ανισότητες που επικρατούν; “Όχι” είναι η άμεση απάντηση του γενικού γραμματέα, ο οποίος συμπληρώνει ότι πλέον και οργανισμοί διεθνούς κύρους, όπως ο ΟΟΣΑ, διαπιστώνουν πως οι ακραίες ανισότητες είναι εντελώς αντιαναπτυξιακές, “οπότε υπάρχει ένας επιπλέον λόγος να αμβλυθούν. Η αναπτυξιακή μας στρατηγική περιλαμβάνει μέτρα για τη μεσοπρόθεσμη μείωση των ανισοτήτων, ώστε να περιοριστούν οι αιτίες που οδηγούν στην υποβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης των οικονομικά πιο αδύναμων στρωμάτων. Η ανάπτυξη του κοινωνικού / συνεταιριστικού τομέα θα αυξήσει το κοινωνικό κεφάλαιο της χώρας, με αξιόλογα αναπτυξιακά αποτελέσματα και θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση”.
Φυσικά οι όποιες αλλαγές επιτευχθούν στον αναπτυξιακό καμβά θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τα οικολογικά πρότυπα που κυριαρχούν, σύμφωνα με τον Λόη Λαμπριανίδη, ο οποίος δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα σε αυτήν την παράμετρο. Σε αυτό το πλαίσιο ο κυβερνητικός σχεδιασμός περιλαμβάνει “ανασχεδιασμό προϊόντων, επισκευασιμότητας και ανακυκλωσιμότητας των υλικών, κάτι το οποίο θα μειώσει την εξάρτηση της οικονομίας από εισαγόμενες πρώτες ύλες”.
Πώς θα αναστραφεί το πρόβλημα γήρανσης του πληθυσμού
“Ως χώρα έχουμε μεγάλο πρόβλημα με τη μείωση και τη γήρανση του πληθυσμού” αναφέρει χαρακτηριστικά ο Λόης Λαμπριανίδης, αποτυπώνοντας το ζήτημα με αριθμούς. “Σήμερα τα άτομα άνω των 65 ετών αποτελούν το 32% του ενεργού πληθυσμού, ενώ οι προβλέψεις διεθνών οργανισμών καταγράφουν ότι το 2050 το συγκεκριμένο ποσοστό θα εκτοξευθεί στο 64%! Επίσης την ίδια περίοδο ο πληθυσμός θα έχει μειωθεί κατά 1,2 εκατ. Για να αντιμετωπιστεί αυτό θα πρέπει να αντιστραφεί η τάση υπογεννητικότητας”.
Σε αυτήν την κατεύθυνση η κυβέρνηση θα λάβει μέτρα όπως η αύξηση των βρεφικών, παιδικών σταθμών και νηπιαγωγείων, η προνομιακή μεταχείριση των πολύτεκνων κ.ά., ενώ ο γενικός γραμματέας θεωρεί υψίστης σημασίας “τη μείωση της ανεργίας και γενικότερα τη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών, που θα επιτρέψουν στα νέα ζευγάρια να σκεφθούν να κάνουν οικογένεια”.
Οι Έλληνες του εξωτερικού επιστρέφουν στην Ελλάδα
Όμως, για να επιτευχθεί η μετάβαση προς μια οικονομία της γνώσης, πρέπει να διατηρηθεί ένα από τα βασικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, το ανθρώπινο δυναμικό της, ένα μεγάλο μέρος του οποίου σήμερα είναι άνεργο, υποαπασχολείται, ετεροαπασχολείται ή αναγκάζεται να μεταναστεύσει. Ο ίδιος πιστεύει ότι παράλληλα πρέπει να γίνουν πολλά και για την αναχαίτιση της φυγής Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό, του... γνωστού brain drain.
«Θα δώσουμε ευκαιρίες στους Έλληνες επιστήμονες που εργάζονται στο εξωτερικό να επιστρέψουν στην Ελλάδα, αλλά και ενόσω εργάζονται στο εξωτερικό να συνδεθούν με την ελληνική οικονομία (π.χ. συνεργαζόμενοι με εταιρείες, εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα στο εσωτερικό της χώρας”. Για αυτό σύντομα θα ανακοινωθεί το πρόγραμμα «Επιστρέφω Ελλάδα - Γέφυρες γνώσης / συνεργασίας»). “Κάτι τέτοιο θα συμβάλει στη συγκράτηση της φυγής των επιστημόνων και γενικότερα στον παραγωγικό μετασχηματισμό της χώρας προς μια κοινωνία της γνώσης”.
Επενδυτές ante portas
Για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε με επιτυχία στην αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος χρειάζεται ολοκληρωμένος σχεδιασμός, συνεκτικός συντονισμός και αποτελεσματική υλοποίηση των ασκούμενων πολιτικών, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα, ο οποίος εκτιμά πως για την ανάπτυξη της χώρας είναι απαραίτητο επίσης να υπάρξει αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, “πράγμα που δεν σημαίνει μόνο ιδιωτικοποιήσεις, καθώς για παράδειγμα θα μπορούσε να δοθεί δημόσια γη σε ακτήμονες αγρότες”.
“Η ανάπτυξη, κυρίως σε αυτή τη συγκυρία, θα προέλθει από τη δημιουργία επενδύσεων εγχώριων και από το εξωτερικό, αλλά και από επενδύσεις με σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. “Το τελευταίο είναι πολύ κρίσιμο, καθώς η αναπτυξιακή δυναμική τα επόμενα χρόνια δεν θα μπορεί να προέλθει κυρίως ούτε από την αύξηση της ιδιωτικής ή δημόσιας κατανάλωσης, αλλά ούτε και από τις δημόσιες επενδύσεις” συμπληρώνει ο Λόης Λαμπριανίδης.
Ο ίδιος, θέλοντας να δώσει έναν αισιόδοξο τόνο, καταλήγει με τη διαβεβαίωση ότι «αυτή τη στιγμή περιμένω να εισέλθει στην ελληνική οικονομία πλήθος επενδυτών, μετά και το διαφαινόμενο πέρας της δεύτερης αξιολόγησης, γιατί μετά από ένα μακρύ διάστημα αποεπένδυσης υπάρχουν πολλοί που διαβλέπουν ευκαιρίες».
