Για τους δανειστές δύο είναι τα ανοιχτά ζητήματα με την Ελλάδα: ένα άμεσο και περίπου δεδομένο, αυτό που τους τελευταίους μήνες ονομάζουμε «τρίτο πακέτο» και ουσιαστικά καλείται να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας μέχρι και το 2016. Κι ένα πολύ πιο ζόρικο και μακροπρόθεσμο, που αφορά τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Όλες τις προηγούμενες μέρες οι δηλώσεις, οι διαρροές και τα σενάρια στον διεθνή Τύπο αφορούσαν ουσιαστικά το πρώτο -με εξαίρεση τη συνήθη διάψευση εκ μέρους του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών περί «κουρέματος». Χθες αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που διατήρησαν την ανωνυμία τους, μίλησαν στο οικονομικό πρακτορείο Bloomberg κυρίως για το δεύτερο. Και υποστήριξαν ότι μια εφικτή λύση θα μπορούσε να είναι η μείωση των επιτοκίων των δανείων του πρώτου πακέτου (των 80 δισεκατομμυρίων) κατά 0,5% καθώς και η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής όλων των δανείων, από τα σημερινά κατά μέσον όρο τριάντα χρόνια στα πενήντα.
Να σημειωθεί ότι κάτι ανάλογο είχε δηλώσει προχθές και ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, χωρίς ωστόσο να αναφερθεί σε συγκεκριμένους αριθμούς. Ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών είχε πει ότι «αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ελαφρύνουμε το χρέος, κάτι που κάναμε και προηγουμένως, με τη μείωση των επιτοκίων ή την επιμήκυνση της διάρκειας των δανείων. Αυτές οι παρεμβάσεις είναι εφικτές, υπό την προϋπόθεση πάντα ότι η Ελλάδα θα ανταποκρίνεται στις δεσμεύσεις της».
Παράλληλα με αυτή τη διαπραγμάτευση, που τοποθετείται χρονικά, σύμφωνα με το Bloomberg, στις αρχές του καλοκαιριού, οι εταίροι αναμένεται να προσφέρουν και ένα νέο δάνειο της τάξης των 13 με 15 δισεκατομμυρίων ευρώ για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας μέχρι το 2016.
Το ύψος του εν λόγω δανείου κοντεύει να γίνει η νέα… κολοκυθιά: Ο πρώτος που το προσδιόρισε στο περίπου ήταν ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τον Αύγουστο, μιλώντας για «μονοψήφιο» αριθμό δισεκατομμυρίων, μετά σε ανύποπτο χρόνο ο Γιάννης Στουρνάρας μίλησε για 10 με 11 δισ., όπως άλλωστε και ο Όλι Ρεν, για να φτάσει το ποσό στη «διαρροή» προς το Spiegel στα 20 δισ. και να πέσει τώρα από τους ανώνυμους αξιωματούχους που μίλησαν στο Bloomberg στα 13 με 15.
Η διαπραγμάτευση και για αυτό το νέο δάνειο τοποθετείται τον Μάιο ή τον Ιούνιο και ο απαράβατος όρος που θα το συνοδεύει θα είναι να συνεχίσει η Ελλάδα τις μεταρρυθμίσεις -αυτές που δεν προχωρούν και γι' αυτό καθυστερεί συνεχώς η αξιολόγηση της τρόικας. Η χρονική στιγμή έχει να κάνει με τη δημοσίευση των στοιχείων της Eurostat για την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2013 τον Απρίλιο, οπότε θα διαπιστωθεί επισήμως εάν υπάρχει και πόσο είναι το πρωτογενές πλεόνασμα.
Το Bloomberg υποστηρίζει ακόμη ότι δεν είναι πολύ πιθανό η Ελλάδα να μπορέσει να χρησιμοποιήσει για να καλύψει «τρύπες» τα κεφάλαια που έχουν περισσέψει μέχρι τώρα από τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ που δόθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Να σημειωθεί ότι όλες οι σχετικές εκτιμήσεις -αισιόδοξες και απαισιόδοξες- αυτή τη στιγμή είναι στον αέρα, αφού δεν έχουν γίνει ακόμη τα τεστ αντοχής των τραπεζών, τόσο τα έκτακτα για όλες τις ελληνικές τράπεζες, όσο και τα προγραμματισμένα για τις τέσσερις μεγάλες, που ανήκουν στο «καλάθι» των 128 ευρωπαϊκών τραπεζών που στο εξής θα επιτηρούνται από την ΕΚΤ στο πλαίσιο της υπό δημιουργία τραπεζικής ένωσης.
Η παράπλευρη ωφέλεια των δημοσιευμάτων των τελευταίων ημερών τόσο για το νέο δάνειο, όσο και για το ενδεχόμενο ελάφρυνσης του χρέους με μείωση επιτοκίων και παράταση του χρόνου αποπληρωμής, ήταν η μείωση των spread των ελληνικών δεκαετών ομολόγων, καθώς αυξήθηκε η ζήτησή τους. Η απόδοσή τους έπεσε κάτω από το 8%.
Ο Σόιμπλε στηρίζει την τρόικα
Στο μεταξύ η φάμπρικα των διαρροών των εγγράφων εργασίας του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών συνεχίζεται. Χθες εμφανίστηκε ένα τέτοιο έγγραφο στην οικονομική εφημερίδα Handelsblatt, σύμφωνα με το οποίο η γερμανική κυβέρνηση ετοιμάζει τη γραμμή υπεράσπισης της νομιμότητας της τρόικας, η οποία τίθεται εν αμφιβόλω από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Υπενθυμίζεται ότι, όταν ξεκίνησαν οι… ανακρίσεις από την αρμόδια επιτροπή της Ευρωβουλής, ο Σόιμπλε είχε δηλώσει ότι η τρόικα είναι απολύτως νομιμοποιημένη, αφού απλώς αξιολογεί και δεν αποφασίζει. «Αυτοί που αποφασίζουν στο τέλος είναι οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη δική τους δημοκρατική νομιμοποίηση» είχε πει.
Τώρα, στο έγγραφο του υπουργείου του αναφέρεται πως «η γερμανική κυβέρνηση θα πρέπει να καταστήσει σαφές ότι εξακολουθεί να στηρίζει τη δουλειά της τρόικας στην τωρινή συγκυρία, ότι η τρόικα συνέβαλε σημαντικά σε όλα τα προγράμματα διάσωσης και ότι είναι δημοκρατικά νομιμοποιημένη, από κοινού με τους άλλους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Η εφημερίδα υπενθυμίζει ότι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διατυπώθηκαν κατηγορίες για την τρόικα - «ότι ο ρόλος των ελεγκτών δεν είναι ούτε διαφανής ούτε δημοκρατικά νομιμοποιημένος»- ενώ πολλοί ευρωβουλευτές υποστήριξαν πως οι ελεγκτές υποτίμησαν τις κοινωνικές συνέπειες της αυστηρής πολιτικής λιτότητας στις χώρες της Ευρωζώνης που βρίσκονται σε κρίση.
Αντίθετα, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών θεωρεί ότι η τρόικα εργάζεται «με τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της πληττόμενης χώρας από κοινού για τους όρους που συνδέονται με την παροχή χρηματοδοτικής βοήθειας», ενώ τονίζει ότι «τα εθνικά κοινοβούλια δεσμεύονται στενά σ' αυτές της αποφάσεις». Για το Βερολίνο είναι επίσης σημαντικό ότι το ΔΝΤ παραμένει στη διαδικασία. «Τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν διαθέτουν ακόμα μια ανάλογη υψηλή τεχνογνωσία» επισημαίνεται σχετικά.
Πέραν του εγγράφου, η γερμανική εφημερίδα προσθέτει ότι η έκθεση για την τρόικα αμφισβητείται και εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κυρίως από την Ευρωδεξιά, και επικαλείται Γερμανούς, Ολλανδούς και Φιλανδούς ευρωβουλευτές του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, οι οποίοι δεν αντιλαμβάνονται τη σκοπιμότητα της «κήρυξης πολέμου στην τρόικα», καθώς εκτιμούν ότι η παρουσία της είναι «απαραίτητη για τον έλεγχο της σταθεροποίησης των δημοσιονομικών στις χώρες που βρίσκονται σε κρίση και δεν θα πρέπει να αμφισβητείται».
Ρεπορτάζ: Κάκη Μπαλή
