Ρεπορτάζ: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Κούρεμα έως και κατά 53,1 δισ. ευρώ του ελληνικού χρέους, το οποίο θεωρεί μη βιώσιμο, προτείνει το ΔΝΤ εισηγούμενο σε κάθε περίπτωση όχι κάτι λιγότερο από επιμήκυνσή του κατά 20 χρόνια (η περίοδος χάριτος) έως 40 χρόνια (η περίοδος ωρίμανσης) παράλληλα με νέο δανειακό πρόγραμμα 36 δισ. ευρώ από την Ε.Ε., που θα χρηματοδοτεί τις ύψους 51,9 δισ. ευρώ καθαρές χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για τα 3,5 χρόνια, έως το τέλος 2018. Μάλιστα, τα 29 δισ. ευρώ απαιτούνται, όπως επισημαίνει, ώς τον Οκτώβριο του 2016.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει στην Έκθεση Βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους με τίτλο "Greece - Preliminary draft debt sustainability analysis", που δημοσιοποίησε χθες, ότι το χρέος της χώρας θα βρίσκεται στο 149,9% του ΑΕΠ το 2020 και στο 134,2% του ΑΕΠ το 2024, αξιολογούμενο έτσι ως μη βιώσιμο. Υπενθυμίζεται ότι τον Μάιο του 2014 (στην προηγούμενη αξιολόγηση βιωσιμότητας του χρέους) η προβολή έδειχνε ότι αυτό εθεωρείτο βιώσιμο μεν, αλλά "ευάλωτης" βιωσιμότητας. Τότε προβλεπόταν ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα υποχωρούσε, από 175% του ΑΕΠ στο τέλος του 2013 σε περίπου 128% του ΑΕΠ το 2020 και σε 117% του ΑΕΠ το 2022.
Ωστόσο, συμπληρώνει στην έκθεση, παρατηρήθηκαν μετά το καλοκαίρι του 2014 (οπότε το ταμείο είχε κρίνει ως βιώσιμο το χρέος) μειωμένη μεταρρυθμιστική προσπάθεια που θα επηρεάσει ανάπτυξη και ιδιωτικοποιήσεις και χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα που οδηγούν σε νέες, σημαντικές χρηματοδοτικές ανάγκες. Όπως αναφέρει το Ταμείο, οι νέες αυτές εξελίξεις που προστίθενται στο ήδη πολύ υψηλό χρέος καθιστούν μη βιώσιμη τη δυναμική. Η διαπίστωση αυτή ισχύει ακόμη περισσότερο με βάση τις εκτιμήσεις του Νοεμβρίου του 2012 (στόχος ήταν τότε να μειωθεί στο 175% του ΑΕΠ το 2020 και «σημαντικά χαμηλότερα» του 110% του ΑΕΠ το 2022).
Το ΔΝΤ θεωρεί ότι, με βάση την εικόνα αυτή, θα πρέπει να συμφωνήσουν οι πιστωτές της χώρας προκειμένου να αποκατασταθεί η βιωσιμότητα του χρέους. Στο πλαίσιο αυτό προτείνει επιμήκυνση της αποπληρωμής των δανείων κατά 40 χρόνια. Προειδοποιεί ότι, εάν η Ελλάδα δεν επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2,5% του ΑΕΠ και ανάπτυξη 1% του ΑΕΠ, το ελληνικό χρέος θα χρήζει νέας σημαντικής διαγραφής, ώστε να καταστεί βιώσιμο. Μάλιστα, στο χειρότερο σενάριο, το ΔΝΤ εκτιμά ότι η συνολική διαγραφή του χρέους πρέπει να ανέλθει στα 53,1 δισ. ευρώ.
Το Ταμείο αποσαφηνίζει πως, αν το πακέτο των μεταρρυθμίσεων που είναι υπό εξέταση αποδυναμωθεί περαιτέρω -συγκεκριμένα, αν μειωθούν και άλλο οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα και υπάρξει εξασθένιση στο μέτωπο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων-, θα γίνει αναγκαία η επιβολή κουρέματος.
Σημειώνει πως αυτή η προκαταρκτική ανάλυση για τη βιωσιμότητα του χρέους διενεργήθηκε πριν από την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων στη χώρα, οι οποίες αναμένεται να έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι οποίες δεν αποτυπώνονται στην παρούσα ανάλυση.
Σε αυστηρούς τόνους το ΔΝΤ βάλλει κατά των ελληνικών αρχών για τον πλήρη εκτροχιασμό και τις εξαιρετικά φτωχές επιδόσεις του ελληνικού προγράμματος αποκρατικοποιήσεων (τα έσοδα σε διάστημα πέντε ετών δεν ξεπέρασαν τα 3 δισ. ευρώ). Υπενθυμίζει ότι τα προβλεπόμενα έσοδα βάσει του προγράμματος ήταν 23 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-22. Το ήμισυ των εσόδων αυτών θα προερχόταν από την πώληση της συμμετοχής του Δημοσίου στις τράπεζες. Ωστόσο, δεδομένων των πολύ υψηλών και ολοένα αυξανόμενων επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο τραπεζικό σύστημα, το ΔΝΤ θεωρεί εξαιρετικά απίθανο να πραγματωθούν τα έσοδα αυτά. Όσο για τις υπόλοιπες αποκρατικοποιήσεις, θεωρεί δέον να υιοθετηθεί μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση για το πόσα από τα προβλεπόμενα έσοδα αποκρατικοποιήσεων μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Το Ταμείο εκτιμά πως, με την ολοκλήρωση των λιγότερο πολιτικά ευαίσθητων αποκρατικοποιήσεων και με δεδομένα τα σημάδια μείωσης των εσόδων, τα ετήσια έσοδα αποκρατικοποιήσεων θα ανέλθουν στα 500 εκατ. ευρώ τα προσεχή έτη. Η εκτίμηση αυτή αυξάνει τις χρηματοδοτικές ανάγκες κατά περίπου 9 δισ. ευρώ στο διάστημα 2015-2018 σε σχέση με την τελευταία αξιολόγηση.
Η αδυναμία εφαρμογής των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ωθεί το Ταμείο, όπως αναφέρει το ίδιο, να προχωρήσει σε καθοδική αναθεώρηση των προβλέψεών του για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Όπως σημειώνεται, η ανάπτυξη της Ελλάδας δεν θα ξεπεράσει το εύρος του 1,5%-2% τα επόμενα χρόνια, ενώ, για να υλοποιηθεί αυτό το σενάριο, απαιτείται επιστροφή της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και εφαρμογή ευρείας κλίμακας μεταρρυθμίσεων. Όπως τονίζεται σε άλλο σημείο της έκθεσης του ΔΝΤ, η Ελλάδα είναι απίθανο να κατορθώσει να επιστρέψει στις αγορές υπό τις παρούσες συνθήκες.
Για τον λόγο αυτόν, καθώς οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας δεν μπορούν να καλυφθούν από τις αγορές, είναι αναγκαία η συμβολή των Ευρωπαίων με χορήγηση δανείου, ύψους 36 δισ. ευρώ, έως τα τέλη του 2018.
Στο μεταξύ, η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε χθες στο Reuters ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις πριν οι Ευρωπαίοι εταίροι της χώρας εξετάσουν την απομείωση του δημοσίου χρέους της. Ερωτηθείσα ως προς το τι κατά τη γνώμη της πρέπει να προηγηθεί, δεσμεύσεις της Αθήνας για την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων ή η ελάφρυνση του χρέους της από τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης, απάντησε: "Δοθέντος του πού βρισκόμαστε, υποψιάζομαι ότι θα ήταν πολύ προτιμότερο να δούμε μια σοβαρή πρωτοβουλία για την προώθηση μεταρρυθμίσεων και έπειτα από αυτό να ακολουθήσει η άλλη πλευρά" μειώνοντας το ελληνικό χρέος, απάντησε η Λαγκάρντ.
