Μέχρι τα νότια σύνορα των ΗΠΑ επεκτείνεται τώρα το ρεύμα της πολιτικής αλλαγής που ξεκίνησε από τη Βενεζουέλα στα τέλη της δεκαετίας του '90. Για πρώτη φορά στην ιστορία του, το Μεξικό, η μεγαλύτερη ισπανόφωνη χώρα του πλανήτη και δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, στρέφεται προς τα αριστερά.
Όπως ανακοίνωσε η Εθνική Εκλογική Επιτροπή της χώρας, ο πρώην δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού και υποψήφιος του αριστερού συνδυασμού Μαζί θα γράψουμε Ιστορία Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραντόρ επικράτησε στις προεδρικές εκλογές της Κυριακής συγκεντρώνοντας ποσοστό που θα κυμανθεί στο 53% με 54%.
Αν το ποσοστό επιβεβαιωθεί και από το τελικό αποτέλεσμα, θα πρόκειται για τη μεγαλύτερη σε έκταση νίκη που έχει κατακτήσει ποτέ οποιοσδήποτε υποψήφιος στην εκλογική ιστορία του Μεξικού. Δεν είναι ακόμη σαφές αν οι υποψήφιοι του Κινήματος Εθνικής Ανασυγκρότησης (MORENA) του Λόπες Ομπραδόρ και οι σύμμαχοί τους θα συγκεντρώσουν την πλειοψηφία στο Κογκρέσο και στη Γερουσία του Μεξικού.
Στις προεδρικές εκλογές, πάντως, η διαφορά ήταν τόσο μεγάλη, ώστε οι εκπρόσωποι της Δεξιάς να μην ακολουθήσουν το παράδειγμα ομολόγων τους από άλλες νοτιοαμερικανικές χώρες σπεύδοντας να αμφιβητήσουν τη νομιμότητα των εκλογών. Τόσο ο Ρικάρντο Ανάγια (22%) από τον εκλογικό συνδυασμό Μαζί για το Μεξικό, στον οποίο συμμετείχε και το κόμμα PAN, όσο και ο Χοσέ Αντόνιο Μεάντε (16%) του PRI αναγνώρισαν τη νίκη του Λόπες Ομπραντόρ, ο οποίος θα αναλάβει τα προεδρικά του καθήκοντα την 1η Δεκεμβρίου.
Συντριβή για το PRI
Η εκλογική κατάρρευση του PRI έχει καθοριστική σημασία, καθώς το κόμμα της μεξικανικής Δεξιάς κυριάρχησε απόλυτα στο πολιτικό σύστημα στο μεγαλύτερο μέρος του προηγούμενου αιώνα. Παρέμεινε μακριά από την εξουσία μόνο το διάστημα 2000-2012 με την εκλογή των υποψηφίων του έταιρου δεξιού κόμματος PAN Βινσέντε Φοξ και Φελίπε Καλντερόν. Όλα δείχνουν ότι στο επόμενο Κογκρέσο το PRI θα έχει συμβολική κοινοβουλευτική παρουσία.
Την Κυριακή, ο λαός του Μεξικού απέρριψε με συντριπτικά ποσοστά την πολιτική κληρονομιά του απερχόμενου Προέδρου Ενρίκε Πένια Νιέτο, γυρίζοντας την πλάτη και στην εναλλακτική δεξιά πρόταση του Ανάγια. Και το έκανε μαζικά και συγκροτημένα, σε μια εκλογική αναμέτρηση που κύλισε ασυνήθιστα ομαλά. Η προεκλογική εκστρατεία δεν προμήνυε κάτι ανάλογο: 150 πολιτικοί, μεταξύ των οποίων 48 υποψήφιοι, δολοφονήθηκαν στη διάρκειά της, με τους περισσότερους φόνους να αποδίδονται στα καρτέλ των ναρκωτικών.
Η εγκληματικότητα, η κρατική διαφθορά και οι συνεχείς προκλήσεις και ταπεινώσεις από τον ισχυρό βόρειο γείτονα του Μεξικού ήταν οι βασικοί λόγοι που συνέβαλαν στην εκρηκτική δημοσκοπική άνοδο του Λόπες Ομπραδόρ κατά την προεκλογική περίοδο. Το 2017 καταγράφηκε αριθμός ρεκόρ ανθρωποκτονιών, 25.324 σύμφωνα με τις αρχές.
Ο Λόπες Ομπραδόρ υπόσχεται να καταπολεμήσει τόσο τη συστημική βία όσο και τη διαφθορά. Στην πρώτη του συνέντευξη μετά τον εκλογικό του θρίαμβο, ο 64χρονος πολιτικός εμφανίστηκε αρκετά συγκρατημένος. Το είχε κάνει άλλωστε και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, όταν το επιτελείο του κατέβαλε έντονες προσπάθειες να καθησυχάσει τις αγορές απορρίπτοντας κάθε σύγκριση με τον Τσάβες και τη Βενεζουέλα.
Έτσι, ο Λόπες Ομπραδόρ εξέφρασε την επιθυμία για διατήρηση της εμπορικής συμφωνίας NAFTA με τις ΗΠΑ και τον Καναδά και υπογράμμισε ότι επιθυμεί ειλικρινή διάλογο και φιλικούς δεσμούς με την Ουάσιγκτον. Υποσχέθηκε δημοσιονομική πειθαρχία, με περιορισμό των κρατικών δαπανών, χωρίς νέα αύξηση της φορολογίας.
Ο "Άμλο", όπως τον αποκαλούν από τα αρχικά του ονόματός του, υποσχέθηκε επίσης ότι δεν πρόκειται να ανεχτεί τα φαινόμενα νεποτισμού, όπως αυτά που χαρακτήριζαν τις περισσότερες προηγούμενες κυβερνήσεις. Οι οικονομικοί σύμβουλοί του υπογράμμισαν από την πλευρά τους ότι η νέα κυβέρνηση θα σεβαστεί την αυτονομία της Κεντρικής Τράπεζας και την κυμαινόμενη συναλλαγματική ισοτιμία του πέσο.
Για το φλέγον ζήτημα της μετανάστευσης, ο Λόπες Ομπραδόρ τόνισε ότι η κυβέρνησή του θα εργαστεί για την ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς, ώστε η χώρα να παράγει ό,τι καταναλώνει. Κάτι που, όπως επισήμανε, θα επιτρέψει στους Μεξικανούς να μεταναστεύουν πια μόνο από επιλογή και όχι από "ανάγκη".
Πανηγυρίζει η λατινοαμερικανική Αριστερά
Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ συνεχάρη τον νικητή των μεξικανικών προεδρικών εκλογών σημειώνοντας ότι "αδημονεί να συνεργαστεί" μαζί του. "Υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν προς όφελος τόσο των ΗΠΑ, όσο και του Μεξικού!" έγραψε στο Twitter.
Τη νίκη του Λόπες Ομπραδόρ χαιρέτησαν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό, όπως ήταν επόμενο, πρώην και νυν αριστεροί ηγέτες της Νότιας Αμερικής. Ο Πρόεδρος της Κούβας Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ συνεχάρη τον υποψήφιο του κόμματος Morena για την "ιστορική νίκη" του. Στη Βενεζουέλα, ο Νίκολας Μαδούρο υποδέχτηκε τη νίκη με αναφορές στη μεγάλη λατινοαμερικανική "πατρίδα", ενώ στη Βολιβία ο Έβο Μοράλες εμφανίστηκε βέβαιος ότι ο "αδελφός" Λόπες Ομπραδόρ "θα γράψει μια νέα σελίδα στην ιστορία αξιοπρέπειας και κυριαρχίας" της ηπείρου.
Στη Βραζιλία, η πρώην Πρόεδρος Ντίλμα Ρούσεφ έκανε λόγο για μια νίκη όχι μόνο του Μεξικού αλλά και ολόκληρης της Λατινικής Αμερικής. Η πρώην πρόεδρος της Αργεντινής, Κριστίνα Φερνάντες κινήθηκε στο ίδιο μήκος κύματος, μιλώντας για "μια νέα ελπίδα" για την περιοχή, ενώ ο Γκουστάβο Πέτρο, υποψήφιος της κολομβιανής Αριστεράς που ηττήθηκε στην εκλογική αναμέτρηση του προηγούμενου μήνα, είδε στο εκλογικό αποτέλεσμα του Μεξικού ένα σημάδι για την αλλαγή της σημερινής πολιτικής κατάστασης στη Νότια Αμερική.
