Ένα νέο κεφάλαιο στη σύγχρονη Ιστορία της ετοιμάζεται να ανοίξει η Κούβα με την αποχώρηση του 86χρονου Ραούλ Κάστρο από την Προεδρία. Η σκυτάλη της ηγεσίας περνά τώρα στη νεότερη γενιά, οι περισσότεροι από τους εκπροσώπους της οποίας δεν είχαν καν γεννηθεί όταν έγινε η επανάσταση του 1959.
Η λαϊκή εθνοσυνέλευση της Κούβας θα ανοίξει σήμερα μια διήμερη εκλογική διαδικασία που αναμένεται να ολοκληρωθεί την Πέμπτη με την εκλογή του νέου Προέδρου της χώρας. Σύμφωνα με τις περισσότερες εκτιμήσεις, διάδοχος του Ραούλ Κάστρο -που αποχωρεί έπειτα από μία δεκαετία από την εξουσία και έχοντας προαναγγείλει την αποχώρησή του από το 2013- θα είναι ο 57χρονος Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ.
Τα περισσότερα διεθνή ΜΜΕ κάνουν λόγο για τον πρώτο Πρόεδρο της μεταεπαναστατικής Κούβας που δεν θα προέρχεται από την οικογένεια Κάστρο. "Ξεχνούν" έτσι τον Μανουέλ Ουρουτία, που ανέλαβε την Προεδρία το πρώτο εξάμηνο μετά την επανάσταση, όπως και τον Οσβάλντο Ντορτικός, που τον διαδέχτηκε και παρέμεινε στην εξουσία έως το 1976.
Φυσικά, ακόμη κι εκείνα τα χρόνια, η πραγματική εξουσία βρισκόταν στα χέρια του ιστορικού ηγέτη της κουβανικής επανάστασης Φιντέλ Κάστρο, ο οποίος πέθανε πριν από δύο χρόνια, έχοντας παραμείνει στην Προεδρία ώς το 2008. Η μετάβαση της εξουσίας στην Κούβα ήταν πάντοτε σταδιακή. Κάτι που γίνεται και σήμερα, καθώς ο Ραούλ Κάστρο θα διατηρήσει τη θέση του γενικού γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος ως το 2021 ώς το 2021.
Το βασικό χαρακτηριστικό της δεκαετούς διακυβέρνησης του Ραούλ Κάστρο ήταν αδιαμφισβήτητα το άνοιγμα της κουβανικής οικονομίας στις διεθνείς αγορές. Ορόσημο σε αυτή τη διαδικασία αποτέλεσε η εξομάλυνση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον και η αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών που ανακοίνωσαν από κοινού στις 17 Δεκεμβρίου 2014 ο Πρόεδρος της Κούβας και ο Αμερικανός ομόλογός του Μπάρακ Ομπάμα.
Η εξομάλυνση δεν έφερε όμως και τον τερματισμό του εμπορικού εμπάργκο σε βάρος της νησιωτικής χώρας, του πιο μακροχρόνιου εμπάργκο στη σύγχρονη Ιστορία, που καταδικάζεται ανελλιπώς κάθε χρόνο μετά το 1992 από τη γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.
Παρ' όλα αυτά, τα μέτρα φιλελευθεροποίησης της οικονομίας που έθεσε σε εφαρμογή ο Ραούλ Κάστρο άλλαξαν από πολλές απόψεις το πρόσωπο της χώρας. Η άρση πολλών περιορισμών στις ξένες επενδύσεις ωφέλησε σε μεγάλο βαθμό τη βιομηχανία τουρισμού -τη "βαριά βιομηχανία" της χώρας-, που κατέγραψε διαδοχικά ρεκόρ αφίξεων ξένων επισκεπτών τα τελευταία χρόνια.
Οι Κουβανοί διαθέτουν πλέον Ίντερνετ, μπορούν να ιδρύουν εταιρείες με σχετική ευκολία και είναι σε θέση να πουλούν και να αγοράζουν σπίτια. Αποτέλεσμα όλων αυτών των αλλαγών ήταν το ΑΕΠ της Κούβας να εκτιναχτεί, από τα 42,6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2005, σε 87 δισεκατομμύρια δολάρια το 2015 και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ να διπλασιαστεί μέσα στο ίδιο διάστημα.
Μεγάλο ερώτημα παραμένει η στάση που θα τηρήσει ο διάδοχος του Ραούλ Κάστρο απέναντι σε αυτές τις αλλαγές. Πολλοί αναλυτές χαρακτηρίζουν τον Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ ως έναν από τους "σκληρούς" της νέας γενιάς, επικαλούμενοι μια δήλωση που είχε κάνει μπροστά στις κάμερες το 2015, όταν εκτιμούσε πως το "άνοιγμα" της αμερικανικής κυβέρνησης προς την Αβάνα ήταν απλώς μια "προσπάθεια καταστροφής της επανάστασης με άλλα μέσα".
Από πολλές άλλες απόψεις, ο μηχανικός αυτός από τη Βίγια Κλάρα θα μπορούσε να ανήκει στους "μεταρρυθμιστές" που τόσο αρέσουν στα κυρίαρχα ΜΜΕ. Ακόμη και το συντηρητικό "Economist" επισημαίνει την παρουσία του στην προπέρσινη συναυλία των Rolling Stones στην Αβάνα και σημειώνει ότι ο 57χρονος πολιτικός υποστήριζε τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων προτού κάτι τέτοιο "γίνει της μόδας".
Όταν το 2013 επιβλήθηκε λογοκρισία σε ένα φοιτητικό μπλογκ, ο Ντίας-Κανέλ συναντήθηκε με τη συντακτική ομάδα μπροστά σε δημοσιογράφους και συνέβαλε στην εκτόνωση της έντασης, υποστηρίζοντας ότι η επιβολή παρόμοιων απαγορεύσεων αποτελεί "ψευδαίσθηση" στην εποχή του Ίντερνετ.
Ο υποψήφιος διάδοχος του Ραούλ Κάστρο, που εξελέγη στο πολιτικό γραφείο του Κ.Κ. το 2003 και είχε διατελέσει υπουργός Ανώτατης Εκπαίδευσης προτού διοριστεί αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, επιλέγει το ποδήλατο για τις μετακινήσεις του και στις κοινοβουλευτικές εκλογές του περασμένου μήνα στάθηκε υπομονετικά στην ουρά συνομιλώντας με άλλους ψηφοφόρους. Πολύ σύντομα θα γνωρίζουμε αν όλα αυτά σημαίνουν πράγματι κάτι ή αν αποτελούν μέρος ενός προσεκτικά σχεδιασμένου προφίλ...
