Ήταν αργά το πρωί της περασμένης Κυριακής, όταν η αστυνομία των αυτοκινητοδρόμων στη Γερμανία σταμάτησε σε έναν "Λεβέντη" στην εθνική οδό Α7, κοντά στα σύνορα με τη Δανία, για να συλλάβει βάσει του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης έναν καταζητούμενο από το βασίλειο της Ισπανίας.
Δεν πρόκειται για επικίνδυνο ισλαμιστή ούτε για έμπορο ναρκωτικών, αλλά για τον πρώην πρόεδρο της τοπικής κυβέρνησης της Καταλωνίας Κάρλες Πουτζντεμόν. Τον άνθρωπο που κατηγορείται από το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας για "ανταρσία" και που αναζήτησε τον περασμένο Οκτώβριο καταφύγιο στις Βρυξέλλες για να αποφύγει τη σύλληψη. Και είχε την ατυχή έμπνευση να ταξιδέψει οδικά από το Ελσίνκι, όπου ήταν καλεσμένος να μιλήσει στο τοπικό πανεπιστήμιο, στις Βρυξέλλες μέσω Δανίας και Γερμανίας.
Με τη σύλληψη του Πουτζντεμόν το πρόβλημα της Καταλωνίας έγινε και... γερμανικό, καθώς το ενδεχόμενο της έκδοσής του στην Ισπανία διχάζει τόσο το πολιτικό σύστημα όσο και τους πολίτες. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι, όταν μεταφέρθηκε στις δικαστικές φυλακές του Νόιμινστερ, οι υπόλοιποι κρατούμενοι τον υποδέχτηκαν με το σύνθημα "Ελευθερώστε τον Πουτζντεμόν", ενώ την επόμενη μέρα έγινε και η πρώτη μίνι διαδήλωση υπέρ του στη μικρή πόλη του γερμανικού Βορρά.
Την απελευθέρωση του Καταλανού ζητούν το κόμμα της γερμανικής Αριστεράς, αλλά και οι Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας, ενώ σε ανάλογο μήκος κύματος κινούνται και οι Φιλελεύθεροι του FDP. Ωστόσο, αρμόδια για την υπόθεση Πουτζντεμόν είναι μόνο η γερμανική Δικαιοσύνη -τι σας θυμίζει αυτό;- και η γερμανική κυβέρνηση θα ήθελε πολύ να αποφύγει κάθε εμπλοκή, αν και είναι δύσκολο.
Το "αγκάθι" του εντάλματος
Το μείζον πρόβλημα στην περίπτωση του Πουτζντεμόν είναι το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης. Τα γερμανικά δικαστήρια δεν έχουν κανένα δικαίωμα να αποφανθούν επί του περιεχομένου του, καλούνται ωστόσο να ερευνήσουν εάν τα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται ο Πουτζντεμόν είναι ποινικά κολάσιμα στη Γερμανία. Κι εδώ έχει η αχλάδα την ουρά.
Η βασική κατηγορία της "ανταρσίας" -που μεταφράζεται σε 30 χρόνια φυλακή εάν καταδικαστεί ο κατηγορούμενος- δεν υφίσταται στο γερμανικό νόμο. Υπάρχει μόνο η παράγραφος περί "εσχάτης προδοσίας ενάντια στην ομοσπονδία", η οποία απέχει πολύ από αυτό που οι Ισπανοί χαρακτηρίζουν "ανταρσία".
Θα είναι πολύ δύσκολο για τη γερμανική Δικαιοσύνη να χαρακτηρίσει εμμέσως "στασιαστή" έναν δημοκρατικά εκλεγμένο πολιτικό, έστω κι αν τον κατηγορεί γι’ αυτό μια φίλη και σύμμαχος χώρα. Ειδικά όταν είναι σαφές πως οι Καταλανοί πάλεψαν ειρηνικά για την ανεξαρτησία τους και ουδέποτε χρησιμοποίησαν βία στις τεράστιες διαδηλώσεις που διοργάνωσαν.
Το μόνο αδίκημα για το οποίο κατηγορείται ο Καταλανός ηγέτης και είναι ποινικά κολάσιμο και στη Γερμανία είναι η κατάχρηση δημόσιου χρήματος -με την Ισπανία να υποστηρίζει ότι χρησιμοποίησε φορολογικά έσοδα για την καμπάνια του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλωνίας.
Εάν, όμως, οι Γερμανοί δικαστές εκδώσουν τον Πουτζντεμόν στην Ισπανία μόνο εξαιτίας της κατάχρησης, αυτός δεν μπορεί να δικαστεί για ανταρσία. Κι αυτό είναι πρόβλημα για την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι, το οποίο θα αναγκαστεί να το χρεώσει στο Βερολίνο, στην περίπτωση που αυτό θα του έχει κάνει τη... χάρη που του αρνήθηκαν οι Βρυξέλλες.
Η απειλή...
Το πρόβλημα για τη γερμανική κυβέρνηση, πάλι, είναι η έκδοση αυτή καθ' αυτή, σε περίπτωση που η Δικαιοσύνη αποφανθεί ότι πρέπει να γίνει. Οι δικηγόροι του Πουτζντεμόν υποστηρίζουν αφενός ότι το ένταλμα σύλληψης είναι "πρόχειρο" και "ασαφές", αφετέρου ότι είναι "οφθαλμοφανές" πως οι κατηγορίες εις βάρος του πελάτη τους είναι αποκλειστικά "πολιτικές", συνεπώς δεν τίθεται θέμα έκδοσης.
Καλούν, λοιπόν, τη γερμανική κυβέρνηση "να κάνει χρήση όλων των διατάξεων του νόμου για να αρνηθεί την έκδοση" και αφήνουν να εννοηθεί ότι θα φτάσουν μέχρι το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης.
...και η συμβουλή
Οι περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι στο τέλος θα αναγκαστεί ούτως ή άλλως να εμπλακεί στην υπόθεση η γερμανική κυβέρνηση -το αργότερο μετά το Πάσχα, όταν τα δικαστήρια θα έχουν πάρει την απόφασή τους. Προτείνουν, λοιπόν, στην καγκελάριο Μέρκελ να αποπειραθεί μια διαμεσολάβηση ανάμεσα στα "μέτωπα" καλώντας τα σε έναν πολιτικό συμβιβασμό. Για παράδειγμα να αποκτήσει περισσότερη ανεξαρτησία η Καταλωνία μέσα στο πλαίσιο του ισπανικού κράτους, ανάλογη με αυτή που έχουν οι Βάσκοι.
Η Μέρκελ είχε φροντίσει -όπως και οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες- να μην ανακατευτεί στο ζήτημα της Καταλωνίας. Ωστόσο, από την περασμένη Κυριακή το ζήτημα έχει φτάσει στο... σπίτι της. Ειδικά επειδή από την πρώτη στιγμή της σύλληψης του Πουτζντεμόν ηγέρθη το ερώτημα πώς ήξεραν οι γερμανικές αρχές τη διαδρομή που θα ακολουθούσε ο Καταλάνος ηγέτης και πώς τον εντόπισαν.
Σύμφωνα με πολλούς νομικούς, το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης δεν ενεργοποιείται αυτόματα, συνεπώς η αστυνομία των αυτοκινητοδρόμων έδρασε κατόπιν εντολής, "η οποία δεν μπορεί παρά να δόθηκε άνωθεν".
Ο σκωτσέζικος τρόπος
Σε αντίθεση με την υπόθεση Πουτζντεμόν, που έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις, σχεδόν στα ψιλά πέρασε προ ημερών η παράδοση της πρώην υπουργού Παιδείας της Καταλωνίας, Κλάρα Πονσατί στις αρχές της Σκωτίας. Εναντίον της είχε επίσης εκδοθεί ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης με την κατηγορία της "ανταρσίας" και η Πονσατί έσπευσε να εμφανιστεί στην αστυνομία του Εδιμβούργου.
Το τοπικό δικαστήριο αποφάνθηκε ότι δεν υπάρχει λόγος προφυλάκισής της και την άφησε ελεύθερη με την καταβολή εγγύησης. Η δικάσιμος ορίστηκε για τα μέσα Απριλίου, θεωρείται ωστόσο μάλλον απίθανο να αποφασίσει ένα σκωτσέζικο δικαστήριο την έκδοσή της στην Ισπανία.
