Αναζωπυρώνει την κόντρα των ΗΠΑ με το Ιράν ο Τραμπ αρνούμενος να επαληθεύσει την τήρηση από την Τεχεράνη της πολυμερούς διεθνούς συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Αλλά πιο προσεκτικός με τους συμμάχους του, τους οποίους δεν θέλει να εξοργίσει διακινδυνεύοντας μια πιθανή ρήξη μαζί τους, αποφάσισε να κρατήσει την Ουάσιγκτον εντός της συμφωνίας. "Δεν ζητάμε από το Κογκρέσο να επιβάλει εκ νέου κυρώσεις (στο Ιράν) καθώς αυτό θα ισοδυναμούσε με de facto αποχώρηση από τη συμφωνία", εξήγησε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον, λίγο πριν τις χθεσινές επίσημες προεδρικές δηλώσεις.
Μη ανανεώνοντας τη συμφωνία ο Τραμπ αναζωπυρώνει αναπόφευκτα μια παλιά εστία έντασης, υπεύθυνη για χρόνιες προστριβές και διενέξεις στη διεθνή σκηνή, αλλά παράλληλα υιοθετεί μια στρατηγική σκληρής αντιπαράθεσης με την Ισλαμική Δημοκρατία καταφεύγοντας σε μια αυθαίρετη όσο και πρωτοφανή για διπλωματική γλώσσα κατηγορία: Το Ιράν επιδιώκει την... "καταστροφή και τον θάνατο".
Ξηλώνοντας πραγματικά όλο το πλέγμα -και το πνεύμα- της εξωτερικής πολιτικής Ομπάμα, που κατά κανόνα απέβλεπε στον κατευνασμό των εντάσεων και τη δημιουργία ευρύτερων συναινέσεων, ο Ντόναλντ Τραμπ προκαλεί και πάλι τα "αδρανοποιημένα" για μεγάλο χρονικό διάστημα αντιαμερικανικά αντανακλαστικά της διεθνούς κοινής γνώμης προσπαθώντας προκλητικά να επαναφέρει την ατζέντα του παγκόσμιου χωροφύλακα στο προσκήνιο και την αμερικανική ισχύ ως μονάδα αναφοράς των κανόνων που διέπουν τις διεθνείς σχέσεις.
Ολομέτωπη επίθεση
Στο "έγγραφο στρατηγικής" που κυκλοφόρησε χθες από τον Λευκό Οίκο με τα κυριότερα σημεία της νέας πολιτικής Τραμπ έναντι του Ιράν, ο Αμερικανός Πρόεδρος ζητάει να εξουδετερωθεί η "αποσταθεροποιητική επιρροή του και να περιοριστεί η επιθετικότητά του, ιδιαίτερα η υποστήριξή του προς την τρομοκρατία και τους ισλαμιστές μαχητές". Ειδικά, στο στόχαστρό του μπαίνει το σώμα των Φρουρών της Επανάστασης για το οποίο υπόσχεται πως "θα εργαστούμε ώστε να αρνηθούμε τη χρηματοδότηση των κακόβουλων δραστηριοτήτων του και την εκμετάλλευση του πλούτου του ιρανικού λαού".
Σημειωτέον ότι ενδεχόμενες νέες αμερικανικές κυρώσεις μπορούν να πλήξουν σημαντικά τους Φρουρούς της Επανάστασης καθώς ελέγχουν ευρείς τομείς της ιρανικής οικονομίας. Οι ΗΠΑ επιβάλλουν ήδη κυρώσεις εναντίον της δύναμης αλ Κοντς των Φρουρών που είναι αρμόδια για τις επιχειρήσεις τους στο εξωτερικό και για τη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών.
Ο Τραμπ επιτίθεται δριμύτατα και κατά του ανώτατου ηγέτη του Ιράν Αλί Χαμενεΐ υποστηρίζοντας πως στα 28 χρόνια της εξουσίας του το Ιράν "εξάγει βία, αποσταθεροποιεί τους γείτονές του και σπονσοράρει την τρομοκρατία στο εξωτερικό". "Στο εσωτερικό, η ιρανική κυβέρνηση καταπιέζει τον λαό της παραβιάζοντας τα δικαιώματά του, περιορίζοντας την πρόσβαση στο Διαδίκτυο και τον έξω κόσμο, πραγματοποιώντας νοθεία στις εκλογές, πυροβολώντας διαδηλωτές στους δρόμους και φυλακίζοντας πολιτικούς μεταρρυθμιστές όπως ο Χουσεΐν Μουσαβί και ο Μεχντί Καρουμπί", ανέφερε στη διακήρυξή του ο Τραμπ. Υποσχέθηκε πάντως πως οι ΗΠΑ θα εργαστούν για την αναζωογόνηση των παραδοσιακών συμμαχιών τους και των περιφερειακών εταιρικών σχέσεων τους ως "προπυργίων κατά των ιρανικών παρεμβάσεων".
Αυτό είναι το τέλος
Εν αναμονή των δηλώσεων Τραμπ, το Ιράν είχε προειδοποιήσει εκ νέου διά στόματος του πρόεδρου του ιρανικού κοινοβουλίου Αλί Λαριτζανί, πως ενδεχόμενη αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα σήμανε αυτόματα και το τέλος της. Σύμφωνα με τον Ιρανό αξιωματούχο, που βρίσκεται στην Αγία Πετρούπολη για διεθνές κοινοβουλευτικό φόρουμ, η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε παγκόσμιο χάος. Σε συνάντηση που είχε ο Λαριτζανί με τον Βιάτσεσλαβ Βολόντιν, πρόεδρο της Δούμας, της Κάτω Βουλής του ρωσικού κοινοβουλίου, εξέφρασε την ελπίδα πως η Ρωσία θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για να καμφθεί η εχθρική στάση του ενοίκου του Λευκού Οίκου.
Την ίδια ώρα, οι διεθνείς επιθεωρητές διαβεβαιώνουν ότι το Ιράν τηρεί τους όρους της συμφωνίας αλλά ο Τραμπ επιμένει πως η Τεχεράνη παραβιάζει το πνεύμα της συμφωνίας και πως δεν έχει λάβει μέτρα για να περιορίσει το βαλλιστικό πρόγραμμά της ούτε και την οικονομική και στρατιωτική υποστήριξή της στην Χεζμπολάχ του Λιβάνου και άλλες μαχητικές οργανώσεις.
Ο προσωπάρχης του Λευκού Οίκου Τζον Κέλι είχε δηλώσει προχθές ότι η προσέγγιση των ΗΠΑ αναφορικά με το Ιράν εστιάζεται στη συνεργασία με τους συμμάχους τους στη Μέση Ανατολή προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δραστηριότητες της Τεχεράνης. “Έχουμε παρουσία στην περιοχή και ο στρατός, το Πολεμικό Ναυτικό και η Πολεμική Αεροπορία μας είναι εκεί για να δείξουν την αποφασιστικότητά μας, τη φιλία μας και να προσπαθήσουν ν’ αποτρέψουν οτιδήποτε προσπαθήσει να κάνει κάποια χώρα”, δήλωσε χαρακτηριστικά ο Κέλι.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι των ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο “ρήξης” με τις ΗΠΑ εξαιτίας της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, καθώς επωφελούνται οικονομικά από τη χαλάρωση των κυρώσεων. Ευρωπαίοι ηγέτες, μεταξύ αυτών της Βρετανίας και της Γαλλίας, είχαν παροτρύνει προσωπικά τον Πρόεδρο Τραμπ να προχωρήσει στην επαλήθευση εφαρμογής της συμφωνίας για χάρη της ενότητας της διατλαντικής συμμαχίας. “Είναι καθοριστικό για την Ευρώπη να παραμείνει ενωμένη στο ζήτημα αυτό”, είχε δηλώσει ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.
Αμερικανοί επικριτές της συμφωνίας ελπίζουν ότι ο Τραμπ θα επιτύχει να αρχίσει μια νέα διαπραγμάτευση για να γίνει ακόμη "πιο αυστηρή". Όμως Παρίσι, Λονδίνο και Βερολίνο αποκλείουν κάθε ενδεχόμενο να ξανανοίξει διάλογος για το κείμενο καθαυτό, καθώς γαλλικές, βρετανικές και γερμανικές επιχειρήσεις έχουν ήδη αρχίσει να επενδύουν ξανά στο Ιράν.
Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ είχε τονίσει στα τέλη του Σεπτεμβρίου ότι η απόφαση που θα πάρει η Τεχεράνη στην περίπτωση που ο Αμερικανός πρόεδρος δεν επαληθεύσει την τήρηση της συμφωνίας και προτρέψει το Κογκρέσο να επιβάλει εκ νέου τις αμερικανικές κυρώσεις θα εξαρτηθεί σε τελευταία ανάλυση και από το «πώς θα αντιδράσουν οι Ευρωπαίοι».
ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ
