Ναι, το είπε ο Ντράγκι. Το 2016 ήταν ό,τι καλύτερο είχαμε μετά τη μεγάλη “τσουλήθρα” της κρίσης, την αβεβαιότητα και την κακοδαιμονία που μας κυνηγά από τότε, ειδικά της οικονομικής. Η εμπιστοσύνη στο ευρώ αυξήθηκε, οι κίνδυνοι του αποπληθωρισμού εξαφανίζονται σιγά-σιγά, το παιχνίδι γυρίζει. Και θα πάμε ακόμα καλύτερα στο μέλλον λένε οι τραπεζίτες, αν ο πληθωρισμός γίνει “αυτοτροφοδοτούμενος”, κι αν έχουμε “μια πιο ισχυρή εφαρμογή των δημοσιονομικών κανόνων”, κι αν οι κυβερνήσεις χαλαρώσουν κι άλλο την εργατική νομοθεσία, κι αν... Επιτέλους, η Ευρωζώνη ξαναβρίσκει τον εαυτό της, ας είναι καλά ο Ντράγκι και η ΕΚΤ.
Αλλά η Λουτσία από την Βαλένθια της Ισπανίας και ο 8χρονος γιος της, ο Ίμπου, δεν θα τον ξαναβρούν ποτέ. Κι αν τον ξαναβρούν κάποτε, σίγουρα θα έχουν περάσει πολλά, πολλά χρόνια. Ποιος ξέρει αν θα υπάρξει ποτέ κάτι καλύτερο για αυτούς απ' τα ελάχιστα που τους έχουν απομείνει.
Η Λουτσία Κουέστα είναι σήμερα 44 χρόνων. Ζει πάντα στην Βαλένθια, εκεί γεννήθηκε. Την χρονιά που έφερε στον κόσμο τον Ίμπου, το 2009, η ζωή της γύρισε ανάποδα όχι μόνον επειδή έγινε μητέρα. Έχασε τη δουλειά της, μια δουλειά το αντικείμενο της οποίας είχε σπουδάσει στο κολέγιο: εργοδηγός σε τεχνικά έργα. Μαζί μ' αυτή έχασε έναν καλό μισθό 2.000 ευρώ, ένα άνετο διαμέρισμα 120 τετραγωνικών που νοίκιαζε, την επίπλωση του που αναγκάστηκε να πουλήσει. Την ίδια τύχη είχε και το αυτοκίνητό της, έπρεπε να το ξεφορτωθεί, δεν μπορούσε να το συντηρεί. Ήταν κάτι που την πείραξε πολύ. Κατά έναν περίεργο τρόπο οι άνθρωποι δένονται με το αυτοκίνητο, το θεωρούν προέκταση της αυτονομίας τους. “Το ότι έμεινα χωρίς αμάξι ήταν το χειρότερο για μένα, έχασα την ελευθερία μου, ένιωσα αποκομμένη”, λέει στον ρεπόρτερ της El Pais Μανουέλ Βιέχο.
Ένα χρόνο πριν, είχε σκάσει η μεγάλη φούσκα των ακινήτων στην Ισπανία. Η “βαριά βιομηχανία” της χώρας, ειδικά στις παραθαλάσσιες περιοχές, είχε εξαερωθεί εν μια νυκτί. Οικιστικά συγκροτήματα, γυάλινα πολυώροφα, mall, γήπεδα γκολφ, πόλεις ολόκληρες που ξεφύτρωσαν σαν τα μανιτάρια στον νότο της χώρας μετά την έλευση του ευρώ και τις προσδοκίες των υψηλών αποδόσεων που έφερε μαζί του, έμειναν στα αζήτητα, φαντάσματα των ελπίδων μιας χρυσής εποχής που δεν ήρθε ποτέ. Η Ισπανία δεν θα γίνονταν ποτέ το ποθητό, ηλιόλουστο καταφύγιο των συνταξιούχων “expats” του πλούσιου Βορρά, διότι πολύ απλά, οι συνταξιούχοι του πλούσιου Βορρά βρέθηκαν κι αυτοί στον ίδιο παρονομαστή μ' εκείνους που έχτιζαν τα σπίτια τους στις ισπανικές ακτές...
Δεν βγαίνει...
Μονογονεϊκές οικογένειες που έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης είναι πιο δύσκολο να βρουν υποστήριξη στην Ισπανία σε περίπτωση ανάγκης, πιστεύει η Λουτσία. “Το πρώτο πράγμα που σου λένε οι κοινωνικοί λειτουργοί όταν μείνεις ταπί, είναι ότι πρέπει να δεις πως μπορεί να σε βοηθήσει η οικογένειά σου. Αλλά το θέμα μ' εμένα είναι, πως κι η οικογένειά μου είναι στα ίδια χάλια”. Η Λουτσία είναι κάπως αισιόδοξη, πιστεύει ότι τα χειρότερα πέρασαν. Αλλά ό,τι έφεραν και “εναπόθεσαν” στην κοινωνία, όχι μόνον δεν πέρασε αλλά έμεινε για τα καλά: η ανισότητα. Και εξηγεί: “Δεν μιλάμε πια για την οικονομική φτώχεια, που υπάρχει προφανώς, αλλά για το είδος εκείνο της φτώχειας που δεν σου αφήνει περιθώρια ώστε το παιδί σου να κάνει φροντιστήριο στα μαθηματικά, ή να πάει στο ωδείο... Ή να βγεις εσύ έξω με φίλους για να πιεις μια μπύρα. Πριν λέγαμε: θα επενδύσω σ' αυτό, στην εκπαίδευση, διότι ξέρω ότι μπορώ να το πληρώσω. Τώρα αναρωτιόμαστε 'τι μπορώ να αντέξω οικονομικά μέχρι αύριο;'”
Οκτώ χρόνια από τότε που έμεινε χωρίς δουλειά και σπίτι, η Λουτσία ζει στο πατρικό της μαζί με τον Ίμπου, στην Πατέρνα της Βαλένθια. Δεν είχε άλλη επιλογή απ' το να ξαναγυρίσει στο σπίτι των γονιών της. “Το να επιβιώνεις και μόνον, δεν είναι και τόσο ακριβό”, λέει με σκωπτική διάθεση. Κι ο Ίμπου μαθαίνει πως τα λεφτά δεν μεγαλώνουν στα δένδρα, καταλαβαίνει πως δεν υπάρχει χαρτζιλίκι για καραμέλες, ότι δεν βάζουμε πλυντήριο αν πρώτα δεν έχει γεμίσει μέχρι απάνω με άπλυτα, ότι δεν ανάβουμε δεύτερη λάμπα στο δωμάτιο το βράδυ, και πως όταν η μάνα του τον σκεπάζει με βαριές κουβέρτες τον χειμώνα είναι για να κάνει οικονομία στη θέρμανση. “Αντίθετα μ' εμένα, αυτός ζει έτσι από τότε που γεννήθηκε. Σιγά-σιγά μαθαίνεις να τη βγάζεις με 300-400 ευρώ τον μήνα”, λέει αφοπλιστικά και ειλικρινά η Λουτσία. Αυτό που ίσως δεν ξέρει ο Ίμπου είναι ότι η μάνα του πηγαίνει στα δωρεάν μαθήματα κολύμβησης που διοργανώνει ο δήμος, μόνο και μόνον για να μπορεί να κάνει ένα ζεστό ντους...
Μόνο προσφορές “δύο σ΄ ένα”
Ρούχα δεν αγοράζει ποτέ του μικρού-”κοστίζουν μια περιουσία”, λέει- της δίνει μια φίλη των δικών της παιδιών. Και τον λογαριασμό του κινητού τον μοιράζεται με την αδελφή της, τον ένα μήνα πληρώνει εκείνη, τον άλλο η Λουτσία. Στο σούπερ μάρκετ προτιμά πάντα τις προσφορές από τα Lidl, τo Carrefour, τα Dia. Εκατό ευρώ όλα κι όλα τον μήνα για τρόφιμα, ψωνίζει μόνον όταν υπάρχουν προσφορές “δύο σε ένα”. Και στο σινεμά πηγαίνει μόνον τις ημέρες που έχει έκπτωση στο εισιτήριο με 2,90 ευρώ. Εννοείται πως δεν υπάρχουν διακοπές για τη μικρή της οικογένεια. “Ο γιος μου βλέπει παλιές φωτογραφίες μου από τον πύργο του Άιφελ και με ρωτά 'μαμά πότε θα πάμε κι εμείς εκεί;' Η μόνη ευκαιρία τους να ξεσκάσουν λίγο είναι κάποια τριήμερα ταξίδια στη Βαρκελώνη όπου ζει η νονά του Ίμπου, εκείνη άλλωστε πληρώνει τα εισιτήριά τους. Ο πατέρας του μικρού ζει τώρα στη Σουηδία, τους εγκατέλειψε όταν ο γιος του έγινε 18 μηνών. Η Λουτσία είχε βρει δουλειές στο εξωτερικό αλλά δεν μπορούσε να φύγει διότι υπάρχει δικαστική εντολή που της απαγορεύει να πάρει τον Ίμπου εκτός Ισπανίας.
Ευτυχώς βρήκε μόνιμη δουλειά τον περασμένο μήνα από το γραφείο εύρεσης εργασίας, ο μισθός της είναι 900 ευρώ. Πριν από αυτό έκανε περιστασιακά την καθαρίστρια και μοίραζε διαφημιστικά φυλλάδια στον δρόμο για να εξασφαλίσει το φαγητό της ημέρας. Μερικές φορές αναγκαζόταν να δουλέψει ακόμα και για δύο ευρώ την ώρα! “Τι μπορείς να κάνεις, πρέπει να ταΐσεις το παιδί σου”. Υπήρχαν και φορές, πολλές μάλιστα, που δεν είχε καθόλου μεροκάματο. “Αν δεν έχεις κάνει ποτέ την καθαρίστρια στη ζωή σου, οι εργολάβοι δεν σε προσλαμβάνουν, κι αν επίσης δεν έχεις δουλέψει ποτέ γκαρσόνι, οι εταιρείες κέτερινγκ σου κλείνουν την πόρτα”...
Ο μικρός κάνει όνειρα, θέλει να γίνει πυροσβέστης όταν μεγαλώσει. Αλλά στο πατρικό της Λουτσία δεν υπάρχει σύνδεση στο Ίντερνετ κι αυτό τον δυσκολεύει στα μαθήματά του καθώς δεν έχει πρόσβαση στην πλατφόρμα του σχολείου του. Και τηλεόραση μέχρι πρόσφατα είχαν μια παλιά με λάμπες μέχρι που “ξεψύχησε” εντελώς και τους έδωσε ένας γείτονας μια πιο καινούργια. “Φαίνεται πως οι μέρες οι άσχημες είναι πια πίσω μας”, ξαναλέει η Λουτσία. Όμως με τίποτα δεν θέλει να σκέφτεται πού μπορεί να βρίσκεται ύστερα από οκτώ χρόνια...
